Vụ MH370: Cuộc đấu tranh lấy lại niềm tin của Malaysia

Việc tìm kiếm chiếc máy bay mất tích MH370 khiến Malaysia phải chịu nhiều sức ép dư luận và áp lực từ cộng đồng quốc tế. Malaysia không chỉ mất một chiếc máy bay mà còn đánh mất cả niềm tin của Thế giới vào quốc gia mình.

Các nhà chức trách Malaysia phải đối mặt với hàng loạt chỉ trích rằng những nỗ lực của họ trong việc tìm kiếm là vô tổ chức, những thông tin họ đưa ra mâu thuẫn với nhau và họ đã quá chậm trong việc tiết lộ những dữ liệu quan trọng.

Tuyên bố của Thủ tướng Malaysia trong cuộc họp khẩn tối ngày 24/3 rất khác với thường lệ. Thông tin về số phận chiếc MH370 được đưa ra nhanh chóng và dứt khoát khiến thân nhân những hành khách trên chuyến bay đã có những phản ứng dữ dội.

17 ngày sau khi chiếc MH370 biến mất, việc xử lý thông tin và công cuộc tìm kiếm của Malaysia đã hiện lên cả những ưu điểm và thiếu sót. Trong suốt hơn hai tuần đó, chính phủ Malaysia đã để lộ những yếu kém của mình, thể hiện qua thái độ cáu kỉnh với các hãng truyền thông lớn trên thế giới và mối quan hệ căng thẳng với Trung Quốc.

Hôm 25/3, khi được hỏi về những thông tin đã đưa ra, Bộ trưởng Bộ Giao thông Malaysia Hishammuddin Hussein cho biết : “Cam kết cởi mở và tôn trọng người thân, đây là hai nguyên tắc kim chỉ nam của chúng tôi trong cuộc điều tra này”.

Các gia đình của hành khách Trung Quốc trên chiếc MH370 biểu tình

Hôm 26/3, ông Hishammuddin đã lên tiếng bảo vệ những phản ứng của Malaysia trong suốt hơn hai tuần qua. Ông cho rằng không phải quốc gia nào cũng có thể thuyết phục được hơn 20 nước khác đồng tình với quyết định của mình trong việc giúp đỡ săn lùng máy bay mất tích. Ông nhấn mạnh: "Lịch sử sẽ phán xét chúng ta có tốt hay không”.

Trong giai đoạn đầu của cuộc tìm kiếm, hãng hàng không quốc gia của Malaysia đã có những phản ứng tốt được ghi nhận. Họ đã cố gắng an ủi thân nhân hành khách trên chuyến bay và đưa ra những thông báo thường xuyên, ngay cả khi không có tin tức gì đặc biệt. Tuy nhiên, theo thời gian, quá nhiều câu hỏi họ không thể đáp ứng được. Rất nhiều gia đình của hành khách trên chiếc Boeing 777 mất tích đã không được giải tỏa về tâm lý, tạo ra sự căng thẳng tột độ và dễ gây xung đột với lực lượng chức năng.

Những người trong cuộc cho rằng khó khăn lớn nhất của Malaysia chính là không biết làm thế nào để xử lý các thông tin thuộc dữ liệu vệ tinh liên quan tới đường bay của chuyến bay 370.

Vào ngày 12/3, công ty viễn thông Inmarsat của Anh đã cung cấp cho chính phủ Malaysia một thông tin rằng máy bay MH370 vẫn tiếp tục bay vài giờ sau khi biến mất khỏi màn hình radar, dẫn tới khả năng mở rộng phạm vi điều tra lên tới hàng nghìn km. Tuy nhiên, mãi tới ngày 15/3, các nhà chức trách Malaysia mới công bố thông tin này. Và theo giải thích của quốc gia này, thông tin mà Inmarsat cung cấp trước đó cần được các cơ quan như Ban An toàn Giao thông Quốc gia và Ban điều tra tai nạn hàng không Anh kiểm tra lại trước khi ban hành. Vào thời điểm các phương tiện truyền thông bắt đầu nhỏ giọt thông tin về dữ liệu mới này, các đội tìm kiếm Mỹ và một số quốc gia khác đã đang tiến hành lùng sục trên biển Ấn Độ Dương.

Ngược lại với tiến trình chậm chạp trước đó, hôm 24/3 vừa qua, Thủ tướng Najib lại khá nhanh chóng đưa ra kết luận về số phận chiếc MH370. Ngay sau khi Ban điều tra tai nạn hàng không Anh thông báo những phân tích mới nhất về dữ liệu vệ tinh, ông Najib đã mở cuộc họp báo khẩn cấp vào lúc 22h để công bố rằng chiếc MH370 đã lao xuống biển Ấn Độ Dương.

Một số quan chức Malaysia cho biết họ hi vọng bằng cách nhanh chóng tuyên bố các thông tin mới, Malaysia sẽ kết thúc được những khiếu nại về việc điều tra không rõ ràng. Thêm vào đó, họ muốn chứng tỏ rằng chính phủ đã cố gắng đưa ra các thông tin kịp thời nhất có thể.

Thủ tướng Malaysia Najib Razak 

Bộ trưởng Hishammuddin đã cố gắng giải thích cơ sở phân tích từ vệ tinh. Ông cho hay những thay đổi nhỏ về tần số của chiếc phi cơ sẽ làm rõ được tốc độ và hướng đi của nó.

Rất nhiều gia đình của các hành khách cho rằng đó là những lời giải thích chưa thuyết phục. Ông Hishammuddin cũng đã thừa nhận rằng thân nhân hành khách đang đòi hỏi những chứng cứ rõ ràng hơn, những bằng chứng cụ thể như các mảnh vỡ của chiếc máy bay thì họ mới chấp nhận kết luận này.

Ở Trung Quốc, hơn 100 người là thành viên của các gia đình thân nhân hành khách trên chiếc MH370 đã tuần hành tới Trụ sở Đại sứ quán Malaysia tại Bắc Kinh để phản đối việc cách hành xử của Malaysia. Các gia đình đã biểu tình yêu cầu các quan chức Malaysia cung cấp thông tin đầy đủ hơn.

Thân nhân hành khách MH370 hoảng loạn khi nghe tin dữ

Tại Kuala Lumpur, giám đốc điều hành của hãng hàng không Malaysia Airlines, Ahmad Jauhari Yahya  phải đối mặt với hàng loạt câu hỏi về cách thức mà họ thông báo về số phận chiếc máy bay mất tích cho các gia đình. Ông Ahmad Jauhari Yahya giải thích rằng hãng hàng không này dùng tin nhắn văn bản để gửi thông báo tới thân nhân hành khách do họ không trực tiếp nghe được thông báo của Thủ tướng Malaysia. Trong suốt cuộc tìm kiếm, ông đã nhấn mạnh rằng gia đình của các hành khách trên máy bay được hưởng sự ưu tiên hàng đầu của hãng hàng không này.

Tuy nhiên việc sử dụng tin nhắn văn bản để thông báo thông tin quan trọng này đã khiến các quan chức Malaysia hết sức kinh ngạc. Các nhà chức trách cho rằng hãng hàng không Malaysia Airlines đã không thể hiện thiện chí của mình trong việc xoa dịu nỗi đau của các gia đình hành khách trên chuyến bay xấu số.