Trở về sau 30 năm mất tích

Năm 1989, bà Cao Thị Dậu rời khỏi nhà, gia đình không rõ đi đâu. 30 năm sau, bà Dậu trở về trong tình trạng kiệt quệ và cho biết trước đây mình bị đưa sang Trung Quốc, phải chịu cảnh sống cực khổ trong nhiều năm…

Trở về sau 30 năm mất tích - 1

Cụ Cao Thị Chắt mừng tủi khi gặp lại con gái Cao Thị Dậu (giữa) sau 30 năm. Ảnh Gia đình cung cấp

Cuộc đoàn tụ đẫm nước mắt

Ngày 10/3/2019, ông Cao Thế Tưởng, trú tại xã Xuân Tân (Xuân Trường, Nam Định) nhận được cuộc điện thoại từ ông Đặng Duy Lộc, Trưởng Công an xã Xuân Tân để hỏi về việc gia đình ông có ai tên là Cao Thị Dậu (sinh năm 1962) không. Khi ông Tưởng trả lời đó là chị gái mình bị mất tích từ năm 1989 thì được ông Lộc thông báo hiện bà Dậu đang ở trụ sở Công an huyện Xuân Trường, mời người thân đến nhận.

Nhận tin trên, ông Tưởng cùng một số người thân vội tới Công an huyện Xuân Trường. Tại đây, họ gặp lại bà Dậu trong tình trạng tiều tụy sau 30 năm xa cách. Nhận ra nhau, tất cả cùng khóc. Trong biên bản bàn giao tại công an huyện hôm đó, bà Dậu cho biết bà bị lừa sang Trung Quốc từ năm 1989, rồi phải chăn một đàn trâu trong nhiều năm tại một nơi mà đến nay bà vẫn không rõ đó là đâu.

Đầu tháng 3/2019, bà bị những người ép chăn trâu đưa đến vùng biên giới rồi bỏ tại đó. Bà Dậu nằm gục ở khu vực cửa khẩu Móng Cái (Quảng Ninh) trong tình trạng kiệt sức, may được người dân tại đây giúp đỡ, chăm sóc nên dần hồi phục. Bà Dậu kể cho người giúp đỡ hoàn cảnh của mình và cho biết quê mình thuộc huyện Xuân Thủy.

hời điểm bà Dậu rời nhà, huyện Xuân Thủy thuộc tỉnh Nam Định, nay huyện này được tách thành hai huyện Xuân Trường và Giao Thủy. Người giúp đỡ bèn mua vé ô tô cho bà Dậu về huyện Xuân Trường, qua đó có cơ hội tìm về nhà. Khi tới huyện Xuân Trường, bà Dậu đến trụ sở Công an huyện để trình báo.

Tại trụ sở công an, sau khi nghe bà Dậu nói họ tên, Công an huyện Xuân Trường thấy xã Xuân Tân thuộc huyện có rất nhiều người họ Cao nên đã liên lạc về đây để kiểm tra. Sau khi tiếp nhận và xử lý thông tin, ông Đặng Duy Lộc, Trưởng Công an xã Xuân Tân gọi điện cho ông Cao Thế Tưởng xem có phải là người thân của bà Dậu. Mọi việc được khớp nối, gia đình lập tức đến Công an huyện Xuân Trường làm thủ tục để nhận bà Dậu về nhà.

Được gặp lại con sau 30 năm biệt tích, cụ Cao Thị Chắt, nay đã 95 tuổi không cầm được nước mắt. Các anh chị em của bà Dậu biết tin cũng đều về để gặp người thân. Tại gia đình, sau khi được chăm sóc, sức khỏe hồi phục hơn, bà Dậu cho biết trước đây bà bị ông H, một người dân tại địa phương đưa sang Trung Quốc theo đường tiểu ngạch, rồi giao cho vài người tại đây.

Trở về sau 30 năm mất tích - 2

Bà Cao Thị Dậu và ông Cao Văn Thành trình bày sự việc tại báo Tiền Phong.Ảnh: KIẾN NGHĨA

Sau đó, bà Dậu bị những người này đưa đến một vùng rừng núi hoang vu, bắt chăn một đàn trâu từ đó đến nay. Bức xúc trước sự việc này, người thân bà Dậu đã tố cáo sự việc tới các cơ quan chức năng. Ông Cao Văn Thành, em ruột bà Dậu được mọi người trong gia đình làm ủy quyền (có xác nhận của UBND xã Xuân Tân) giải quyết những vấn đề liên quan đến sự việc của bà Dậu.

Câu chuyện phức tạp cách đây 30 năm

Hôm cùng ông Cao Văn Thành đến báo Tiền Phong phản ánh sự việc và gửi đơn tố cáo, sức khỏe bà Cao Thị Dậu vẫn chưa thật hồi phục. Bà diễn đạt khó khăn, thỉnh thoảng lại xen vài tiếng Trung Quốc. Tuy vậy, những ý chính trong lời kể của bà cơ bản trùng với những điều đã nói với cơ quan chức năng.

Ngày 8/4/2019, cán bộ Đội an ninh Công an huyện Xuân Trường đã về địa phương để tiến hành lập biên bản, ghi lời khai của bà Cao Thị Dậu. Theo biên bản này, bà Dậu cho biết sau khi giao bà cho ba người đàn ông Trung Quốc, ông H đã rời đi, sau đó bà bị đưa đến một khu rừng sâu để chăn một đàn trâu. Thỉnh thoảng, mới có người đến đưa lương thực cho bà Dậu, và mỗi khi phát hiện trâu bị đói bà thường bị đánh. Trong 30 năm bà sống trong khu rừng đó mà không biết nó thuộc nơi nào. Trước câu hỏi của cán bộ công an, bà Dậu cho biết tại đây bà không kết hôn với ai, không có con và không vi phạm pháp luật…

Trước sự việc trên, phóng viên Tiền Phong đã về xã Xuân Tân để tìm hiểu sự việc. Ông Đặng Duy Lộc, Trưởng Công an xã Xuân Tân xác nhận gia đình bà Dậu đã gửi đơn tố cáo sự việc, và ông H, người được nêu trong đơn tố cáo hiện trú tại địa phương. Sau đó, ông Lộc gọi điện thoại mời ông H lên trụ sở công an. Lát sau, một người đàn ông dong dỏng cao bước vào, được Trưởng công an xã giới thiệu là ông H. Khi được hỏi về sự việc năm xưa, ông H cho biết: Năm 1989, khi đang làm thuê Đà Nẵng, nhận được tin từ quê, ông H đã về nhà để sang Trung Quốc thăm chị gái (người lấy chồng và ở Trung Quốc từ lâu).

Biết tin này, cụ Cao Thị Chắt (mẹ bà Dậu) có sang nói chuyện với mẹ ông H nhờ đưa chị Dậu sang đó làm ăn. “5 giờ sáng hôm sau bà Dậu sang nhà, cùng với tôi và một người chị của tôi bắt xe lên Lào Cai rồi đi đường tiểu ngạch sang Trung Quốc. Rồi tôi dẫn chị Dậu đến nhà chị tôi (cách biên giới Lào Cai khoảng 5km) làm cỏ chuối thuê cho nhà chị ấy. Tôi ở đó hai ngày rồi về và việc chỉ có vậy”- ông H kể. Rồi ông H cho biết thêm, sau này, ông được tin người chị lấy chồng Trung Quốc của ông đã mất. Người chị đi cùng ông lần đó cũng lấy chồng Trung Quốc nhưng hiện không rõ ở đâu. Còn bà Dậu ở với người chị đã mất của ông H sau đó thế nào ông không biết tin.

Gặp cụ Cao Thị Chắt, tuy tuổi đã rất cao, nhưng cụ vẫn còn minh mẫn. Cụ Chắt cho biết, chưa từng nhờ người đưa con mình sang Trung Quốc. Còn những người thân của bà Dậu cho biết, thời gian đầu do không biết bà Dậu đi đâu nên họ không biết hỏi ai. Về sau, khi biết phong thanh việc ông H đưa bà Dậu sang Trung Quốc, họ từng hỏi ông bà Dậu hiện ở đâu, nhưng không được trả lời cụ thể.

Trung tá Nguyễn Hồng Hạnh, Phó trưởng Công an huyện Xuân Trường, cũng là người đã hỏi bà Dậu khi đến trình báo tại công an huyện Xuân Trường, kể lại: “Lúc vào trình báo, bà Dậu đói lả, nói không nên lời. Ăn hết bát phở chúng tôi mua, bà Dậu mới nói quê ở Xuân Thủy. Nghĩ họ Cao của bà Dậu hầu hết ở Xuân Tân nên chúng tôi gọi cho trưởng công an xã để xác minh. Đúng như nhận định, công an xã xác nhận có bà Dậu và thông báo cho người nhà lên đón. Sau 30 năm gặp nhau, anh chị em ôm nhau vỡ òa”...

Trung tá Hạnh cho biết, bà Dậu được đưa về nhà chăm sóc, một thời gian sau người nhà có đơn gửi các cấp tố cáo vụ việc bị lừa đưa sang Trung Quốc. “Bước đầu làm việc với bà Dậu, ông H và người đứng đơn là em bà Dậu, cơ quan công an vẫn tiếp tục thu thập các tài liệu căn cứ để chứng minh. Tuy nhiên, đây là vụ việc phức tạp, nên vẫn đang trong quá trình điều tra, khi có kết quả chúng tôi sẽ thông báo”- trung tá Hạnh cho biết.