TQ: Quan tham mất nghiệp vì mạng xã hội

Ngoài công việc bán hàng ở tỉnh Cam Túc, Zhou Lubao dành thời gian để điều tra đời tư của các quan chức địa phương nhằm phơi bày những việc làm sai trái của họ lên một số mạng xã hội như Sina Weibo .

Người thanh niên trẻ được nhiều người biết đến hơn sau khi tố cáo hành vi nghi vấn tham nhũng của ông Yuan Zhangting, chủ tịch thành phố Lan Châu, tỉnh Cam Túc. Có một số bức ảnh làm bằng chứng, anh Zhou khẳng định vị quan chức này sở hữu ít nhất 5 chiếc đồng hồ đeo tay đắt tiền, trong đó có một chiếc trị giá hơn 200.000 tệ (gần 700 triệu đồng).

Mất nghiệp vì khoe của

Vài ngày sau đó, uỷ ban kiểm tra tỉnh đã điều tra để xác minh vụ việc và thấy rằng, ba chiếc đồng hồ là do ông Yuan tự mua, còn một chiếc Omega là hàng nhái.

Tuy nhiên, Zhou cho rằng kết luận đó là không thuyết phục nên đã báo vụ việc lên Uỷ ban kiểm tra trung ương (CCDI). Anh cung cấp thêm nhiều bằng chứng về những hành vi sai trái, như có thể ông Yuan cũng dính líu đến vụ thụt két quỹ xây dựng hệ thống xe buýt tốc hành của thành phố và che đậy vụ tai nạn hầm mỏ thảm khốc. Trong khi chờ đợi chính quyền trung ương hành động, anh Zhou tiếp tục thu thập và tiết lộ thêm bằng chứng.

Yuan Zhangting, thị trưởng TP. Lan Châu, bị một cư dân mạng phát hiện sở hữu nhiều đồng hồ quá xa xỉ đối với thu nhập hợp pháp của một công chức

Zhou không phải người dân duy nhất nỗ lực hết mình trong việc chống tham nhũng. Sau Đại hội lần thứ 18 của ĐCS Trung Quốc, các diễn đàn, đặc biệt là mạng xã hội Weibo xuất hiện nhiều thông tin tố cáo các quan chức ở mọi cấp độ, với nhiều cáo buộc khác nhau.

Trước đây, người dân tố cáo tham nhũng bằng cách gửi đơn tố cáo viết tay, rồi chờ đợi phản hồi rất lâu và mệt mỏi, thậm chí không có kết quả gì. Hơn nữa, cơ quan chức năng không xem xét đơn thư nặc danh, còn người tố cáo không muốn tiết lộ danh tính vì sợ bị trả đũa.

Nhưng các vụ liên quan tới quan chức cấp thấp mang lại kết quả gần như tức thì. Lei Zhengfu, bí thư Đảng uỷ quận Beibei thuộc TP. Trùng Khánh, bị sa thải chỉ 63 giờ đồng hồ sau khi đoạn video ghi lại cảnh ông ta đang quan hệ tình ái với một phụ nữ trẻ bị rò rỉ trên mạng.

Tại Trung Quốc, tiết lộ mới nhất trên internet là từ một nhóm 29 người ở TP. Hình Đài, tỉnh Hà Bắc, nói rằng chủ tịch thành phố là ông Liu Daqun bị nghi ngờ nhận tiền lót tay để cho thuê đất sai nguyên tắc.

Theo GS. Zhu Lijia ở Viện quản lý Trung Quốc, xu hướng này phản ánh người dân ngày càng mong muốn tham gia vào những công việc chung và internet trở thành công cụ tốt để người dân thực hiện mong muốn đó.

Tính đến cuối năm 2010, gần 70.000 cổng thông tin chính phủ được đưa vào sử dụng ở Trung Quốc, và hơn 12.000 tài khoản trên mạng xã hội Sina Weibo (giống như Twitter) được mở, trong đó có hơn 800 tài khoản chống tham nhũng.

Lắng nghe tiếng nói của cư dân mạng

Cả anh Luo và Zhou nói rằng họ nỗ lực như vậy một phần là vì cảm thấy được khuyến khích khi thế hệ lãnh đạo mới của Đảng đưa việc chống tham nhũng, quan liêu thành vấn đề ưu tiên, và tác phong làm việc của họ cũng được lòng nhiều người. Ông Tập Cận Bình, Tổng bí thư vừa được bổ nhiệm của Uỷ ban TƯ ĐCS Trung Quốc, liên lục nhấn mạnh tầm quan trọng của nhiệm vụ chống tham nhũng. Ông cũng thường nhắc lại lời của người tiền nhiệm Hồ Cẩm Đào, rằng sự thất bại trong chống tham nhũng có thể khiến Đảng sụp đổ.

Hôm 30/11, Wang Qishan, bí thư của CCDI, tổ chức cuộc họp với 8 học giả để xin ý kiến về vấn đề chống tham nhũng. Một trong các thành viên tham gia cuộc họp là ông Ma Huaide, phó Hiệu trưởng ĐH Luật và khoa học chính trị Trung Quốc. Ông Ma cho rằng ông đang nhìn thấy một số thay đổi.

Những dấu hiệu này diễn ra không lâu sau Đại hội Đảng, cho thấy thế hệ lãnh đạo mới coi trọng ý kiến của các chuyên gia và của người dân. Ông Ma còn cho biết, so với những cuộc họp ông từng tham dự năm 2007 và 2009, các chuyên gia tại cuộc họp lần này đã đề cập tới nhiều lĩnh vực hơn. Người chủ trì cuộc họp đã đề nghị các chuyên gia không né tránh thể hiện quan điểm gay gắt, sắc sảo, và rằng những lời phê bình, chỉ trích trên mạng cũng rất được hoan nghênh.

Tiêu biểu cho xu hướng này là trường hợp của Li Chuncheng, người từng giữ chức phó Bí thư Đảng uỷ Tứ Xuyên, vừa mất chức vì vi phạm nguyên tắc. Đây là lần đầu tiên một quan chức cấp cao như vậy bị sa thải kể từ khi thế hệ lãnh đạo mới của Đảng bắt đầu nhiệm kỳ.

Shen Yong, quan chức chính phủ tại TP. Thành Đô, tỉnh Tứ Xuyên, tiết lộ trên trang Weibo cá nhân rằng ông Li đánh đổi địa vị lấy tiền và giúp vợ lên được chức cao nhất tại cơ quan của Hội chữ thập đỏ tại địa phương.

Con dao hai lưỡi

Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng dù đây là khởi đầu tốt, nhưng động lực này có được duy trì bằng các hệ thống hỗ trợ thực sự hay không mới là điều quan trọng.

Trung Quốc dù có nhiều cơ quan phòng chống tham nhũng ở các cấp và luật hà khắc để trừng phạt quan chức tham nhũng, nhưng tệ nạn này vẫn tràn lan. “Một người biển thủ 100.000 tệ có thể bị kết án tù chung thân. Đây là mức phạt nặng nhất trên thế giới đối với hành vi này. Tệ tham nhũng vẫn tràn lan là do luật không được thực thi hiệu quả” ông Liao nhận xét. Trung Quốc đại lục xếp thứ 80 trong tổng số 176 quốc gia vào khu vực trong chỉ số nhận thức tham nhũng của Tổ chức minh bạch quốc tế vừa đưa ra hôm 5/12 vì chỉ đạt 39/100 điểm.

Dù internet đang là nơi giúp tai mắt của người dân phát huy hiệu quả, nhưng ông Ma cho rằng thông tin trên mạng không có độ chính xác cao, nhất là thông tin từ những người vô danh. Rõ ràng là nhiều cư dân mạng háo hức phơi bày hành vi sai trái của quan chức, nhưng cũng có khả năng người ta phóng đại sự thật hoặc bịa ra các tình tiết.

Cuối tuần qua, một nam thanh niên 25 tuổi tên là Wang Xian viết trên diễn đàn trực tuyến rằng ông Nie Yujie, phó giám đốc Phòng nông nghiệp TP. Gaomi, tỉnh Sơn Đông, đã ép anh ta quan hệ tình dục 5 lần. Wang cáo buộc hành động của ông Nie là “vi phạm tinh thần của Đại hội Đảng lần thứ 18” và đề nghị chính phủ đưa ra hình phạt nặng đối với ông Nie.

Câu chuyện này lập tức lan rất nhanh trên mạng, khiến cơ quan kiểm tra phải vào cuộc.

Sự việc sau đó được làm rõ là anh chàng Wang muốn trả thù vị quan chức trên bằng cách đưa thông tin lên mạng, nhưng thực chất Wang đã quan hệ tự nguyện với ông Nie và thừa nhận rằng anh ta lấy làm tiếc đã khiến sự việc rùm beng chỉ vì ông Nie không coi trọng mối quan hệ giữa họ.

Theo ông Ma, việc phơi bày những vụ bê bối trên mạng cần được giám sát, nhưng chính quyền nên thận trọng khi cản trở người dân đăng tin hoặc tìm cách khiến người đăng tin im lặng vì điều đó có thể sẽ làm giảm sự tham gia của người dân.

Gần đây, gần 60 học giả và luật sư đã cùng viết một bức thư kêu gọi thực hiện công khai tài sản của 205 thành viên của Uỷ ban trung ương Đảng. Một số học giả cũng đề xuất tách cách cơ quan giám sát khỏi ĐCS để họ có thể giám sát hiệu quả hơn đối với các quan chức, đặc biệt là quan chức cấp cao.