Thanh tra Chính phủ vạch sai phạm, yếu kém trong công tác quản lý tại Bộ Y tế

Kết luận Thanh tra Chính phủ (TTCP) chỉ ra loạt yếu kém, sai phạm xảy ra tại Bộ Y tế, từ công tác tham mưu, ban hành các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn, văn bản quy phạm pháp luật cho đến công tác quản lý về TTBYT, VTYT, nhập khẩu thuốc.

Buông lỏng quản lý, không công khai kết quả trúng thầu

Kết luận thanh tra về việc sử dụng quỹ Bảo hiểm y tế, mua sắm trang thiết bị y tế và vật tư tiêu hao, đấu thầu thuốc chữa bệnh giai đoạn 2014-2018 tại Bộ Y tế, TTCP đã chỉ rõ những bất cập, vi phạm trong công tác tham mưu xây dựng, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật và các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn liên quan.

Trong đó, tham mưu xây dựng văn bản trình cấp có thẩm quyền ban hành còn có nội dung trái với quy định tại các văn bản quy phạm pháp luật có giá trị pháp lý cao hơn hoặc có nội dung không thống nhất; không ban hành đầy đủ giá của 18.239 dịch vụ thanh toán BHYT, thực hiện việc phiên tương đương về giá dịch vụ dẫn đến gặp nhiều khó khăn khi thực hiện.

Ngoài ra, cơ quan này cũng không phối hợp với Bộ Tài chính để ban hành khung giá dịch vụ KCB theo yêu cầu theo quy định. Việc thành lập Hội đồng tư vấn Quốc gia về chính sách BHYT còn hình thức, không xây dựng được quy chế hoạt động, dẫn đến không phát huy được vai trò, nhiệm vụ.

TTCP xác định, có sự buông lỏng công tác quản lý nhà nước về TTBYT, VTYT tiêu hao, chưa tham mưu xây dựng được luật quy định đối với lĩnh vực quản lý nhà nước về TTBYT và VTTH, các quy định nhằm quản lý nói chung và trong mua sắm nói riêng về TTBYT, VTTH chưa được xây dựng đầy đủ.

Công tác quản lý giá TTBYT và VTYT tiêu hao còn yếu kém, việc thẩm định, phê duyệt kế hoạch đấu thầu mua sắm của Bộ Y tế còn hạn chế, mất nhiều thời gian, ảnh hưởng đến công tác khám chữa bệnh. Thậm chí các cơ sở khám chữa bệnh phải sử dụng các hình thức mua sắm không được khuyến khích như mua sắm trực tiếp để đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh. Việc mua sắm này không sát với thực tế cả về số lượng và giá kế hoạch (cao hơn hoặc thấp hơn nhiều nhiều so với giá thị trường), cùng một mặt hàng ở cùng thời điểm nhưng giá được phê duyệt ở đơn vị khác nhau có giá khác nhau.

"Trong thời gian dài, không công khai kết quả trúng thầu trên trang thông tin điện tử theo quy định của Nghị định 36/2016/NĐ-CP" -kết luận thanh tra chỉ rõ.

Dấu hiệu lợi ích nhóm trong cấp phép nhập khẩu thiết bị y tế

Ngoài yếu kém, sai phạm nêu trên, theo TTCP, việc cấp giấy phép nhập khẩu thiết bị y tế còn sai phạm, có dấu hiệu lợi ích nhóm và dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự. Điển hình như Nguyễn Minh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Trang thiết bị và Công trình y tế vi phạm những việc cán bộ, công chức không được làm quy định tại Khoản 4 Điều 37 Luật Phòng chống tham nhũng năm 2005.

Quá trình điều tra vụ "thổi" giá kit test COVID -19 của Công ty Việt Á, CQĐT - Bộ Công an đã khởi tố ông Nguyễn Minh Tuấn, nguyên Vụ trưởng Vụ trang thiết bị và công trình y tế thuộc Bộ Y tế về tội “Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong thi hành công vụ”.

Đáng chú ý, TTCP còn chỉ rõ những sai phạm trong công tác quản lý nhà nước về đấu thầu thuốc, cấp phép nhập khẩu thuốc chữa bệnh.

Điển hình, Bộ Y tế ban hành một số văn bản hướng dẫn tạm thời việc gia hạn số đăng ký và thời hạn nộp hồ sơ đăng ký lại cho thuốc, là những văn bản không thuộc hệ thống văn bản quy phạm pháp luật nhưng có chứa nội dung quy phạm pháp luật là vi phạm về những hành vi bị cấm.

Cục quản lý dược ra quyết định cấp phép sản xuất gia công, đóng gói thứ cấp cho Công ty Pharbaco đối với 10 thuốc chữa ung thư nằm trong danh mục 105 thuốc bị rút số đăng ký. Tuy nhiên, doanh nghiệp lợi dụng để tham dự thầu, lợi dụng đưa thuốc vào lưu thông, vị phạm quy định những hành vi bị nghiêm cấm trong lĩnh vực dược.

Theo TTCP, trách nhiệm trong việc cấp phép sản xuất gia công, đóng gói thứ cấp cho Công ty Pharbaco đối với 10 thuốc chữa ung thư thuộc Cục quản lý dược đối với gói thầu số 1 “Cung cấp thuốc biệt dược gốc Cerebrolysin” còn sai sót, không làm rõ ý kiến thành viên Hội đồng đàm phán, dẫn đến giá thuốc sau đàm phán giảm ít. Xây dựng số lượng thuốc đấu thầu tập trung năm 2017 không sát với nhu cầu sử dụng thực tế của cơ sở KCB, chưa thực hiện đúng quy định.

Việc xét thầu, lựa chọn nhà thầu còn nhiều sai phạm, có dấu hiệu vi phạm pháp luật về hình sự đối với nhà thầu trúng thầu thuốc Xalvobin là Liên danh Công ty UNI - Văn Lang, cần tiếp tục điều tra, xác minh làm rõ theo quy định của pháp luật.

Liên quan đến những sai phạm xảy ra tại Cục quản lý dược, mới đây, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Phạm Bình Minh đã ký các quyết định của Thủ tướng Chính phủ thi hành kỷ luật đối với ông Cao Minh Quang, nguyên Thứ trưởng Bộ Y tế và ông Trương Quốc Cường, Thứ trưởng Bộ Y tế.

Cụ thể, tại Quyết định 151/QĐ-TTg, Thủ tướng Chính phủ quyết định thi hành kỷ luật bằng hình thức xóa tư cách nguyên Thứ trưởng Bộ Y tế đối với ông Cao Minh Quang, do đã có vi phạm, khuyết điểm rất nghiêm trọng trong công tác; Ban Bí thư đã thi hành kỷ luật về Đảng.

Tại Quyết định 152/QĐ-TTg, Thủ tướng Chính phủ quyết định thi hành kỷ luật bằng hình thức buộc thôi việc đối với ông Trương Quốc Cường, Thứ trưởng Bộ Y tế, do đã có vi phạm, khuyết điểm rất nghiêm trọng trong công tác; Ban Bí thư đã thi hành kỷ luật về Đảng.

Cựu Thứ trưởng Bộ Y tế Cao Minh Quang

Trước đó, Viện KSND Tối cao đã ban hành cáo trạng truy tố ông Trương Quốc Cường cùng 13 bị can trong vụ án "Buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh mang nhãn mác Health 2000 Canada; Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng; Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ, xảy ra tại TPHCM, các tỉnh, thành phố khác và Cục Quản lý Dược – Bộ Y tế”.

Tại cáo trạng, cơ quan tố tụng xác định ông Quang là nguyên Thứ trưởng Bộ Y tế, Chủ tịch Hội đồng xét duyệt thuốc đã có các sai phạm: "là người quyết định cuối cùng việc cấp số đăng ký đối với 7 thuốc giả nhãn mác Heath 2000 Canada; ký ban hành Công văn 2970 có nội dung trái quy định của pháp luật về hợp pháp hóa lãnh sự".

Ông Cao Minh Quang thừa nhận là người đứng đầu, chịu trách nhiệm cao nhất trong việc cấp số đăng ký thuốc nhưng để xảy ra sai phạm trong lĩnh vực của mình quản lý.

Ngoài ra, ông Quang cũng thừa nhận việc ký ban hành công văn có nội dung: các giấy tờ pháp lý (FSC, GMP, CPP) trong hồ sơ thuốc không bắt buộc phải hợp pháp hóa lãnh sự là trái quy định của pháp luật.

"Hành vi của ông Cao Minh Quang có dấu hiệu của tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng. Do thời hạn điều tra đã hết nên trách nhiệm của ông Quang cần tiếp tục làm rõ, để xem xét xử lý theo quy định pháp luật", cáo trạng nêu.