Thăm làng săn thú “thời nguyên thủy” ở xứ Quảng

Làng Rẫy xưa nổi tiếng khắp vùng với nghề săn thú rừng. Mảnh làng nhỏ bé chừng trăm nóc nhà nằm bên bìa rừng di sản Phong Nha - Kẻ Bàng này thời hoàng kim có đến 3 phường săn.

Khác với nhiều phường săn, người thợ săn làng Rẫy (xã Tây Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình) không dùng súng hay đặt bẫy mà chỉ dùng chó săn để phát hiện và rượt đuổi con thú đến mệt lả rồi bắt…

Bây giờ người làng Rẫy không còn đi săn thú nữa vì Nhà nước đã cấm săn bắt và thú rừng cũng không còn nhiều nữa.

Lật lại ký ức của những năm chinh chiến cùng rừng già để bắt thú, lão thợ săn già Hoàng Văn Bưu (82 tuổi) bộc bạch: “Cách đây hơn 50 năm, khi đó tui là một chàng trai trẻ ngoài 20 tuổi những đã là chủ một phường săn nức tiếng có trên 10 thợ săn. Ngày đó, khắp dãy Trường Sơn này thú rừng còn nhiều vô kể, không có chuyến săn nào mà chúng tôi về tay không cả”.

Thợ săn Hoàng Văn Bưu và chiếc tù và gọi chó còn lại của những mùa săn.

Trong ký ức của ông Bưu, đó là những cuộc đi săn đầy hấp dẫn nhưng cũng hồi hộp đến ngộp thở. Trong tiếng tù và, tiếng chó săn sủa vang rừng là tiếng kêu xé lòng của những con thú lồng lộn như điên dại để tìm lối thoát. Những cuộc săn như vậy thường kết thúc khi con thú đã mệt lả, không còn sức để chạy nữa, bị đàn chó và thợ săn vây kín, đứng chờ chết. Nhưng nếu con thú đó đang nhỏ, hoặc đang mang thai thì người thợ săn ở làng Rẫy không bắt mà để lại cho rừng.

Do cái kiểu đi săn “nguyên thuỷ” của làng Rẫy, nên trong những cuộc đi săn quyết định sự thành bại không chỉ riêng những người thợ săn mà còn là những chú chó săn.

Thường thì mỗi phường săn ở làng Rẫy có từ 10 đến 12 con chó săn. Trong đàn chó săn đó, chỉ có một con đầu đàn gọi là chó cội. Chó cội có khả năng đánh hơi thú rừng cách xa từ 3 - 4 km.

Ông Nguyễn Xuân Thi (77 tuổi) được biết đến là một thợ săn chạy nhanh không biết mệt. Trong nhiều cuộc săn, chỉ mình ông Thi là người duy nhất theo kịp đàn chó săn. “Đặc điểm để nhận biết một con chó săn tốt thì nhiều lắm. Thường con chó săn tốt là con chó có chân to, người thon, lông mượt. Đặc biệt, khi đàn chó con đang ngủ mà con nào ngước mõm lên trên thì đó cũng là một trong những con chó biết săn…” – ông Thi bật mí.

Kiểu đi săn của làng Rẫy, dẫu “nguyên thủy” thì cũng phạm pháp nên đã giải thể. Thế nhưng, ở cạnh làng Rẫy, nhiều phường săn vẫn tồn tại và họ dùng súng để tận diệt thú rừng rất ác độc. Sau khi thả chó săn cho nó đánh hơi, đoàn thợ săn lặng lẽ theo sau với những khẩu súng đạn đã lên nòng. Sau một tiếng “đùm” chát chúa, ông Thi theo đàn thợ săn tiến lại gần, một con gấu to gần nửa tạ nằm thoi thóp dưới góc cây cổ thụ. Ông bị ám ảnh với cảnh tượng thoi thóp, máu me đầy mình của con thú và tiếng súng nổ chát chúa…

Sau lần đó, ông Thi đã thề không bao giờ đi săn với nhóm người ấy nữa, ai tìm đến, ông cáo ốm.