Tấn công IS ở Syria, Mỹ đang vi phạm luật quốc tế?

Các chuyên gia lo ngại Mỹ đang vi phạm luật quốc tế khi không xin phép chính phủ Syria tấn công IS.

Ngày 23/9, với sự hỗ trợ của các nước Arab, Mỹ đã tiến hành chiến dịch không kích nhắm vào các mục tiêu trên lãnh thổ Syria, mở rộng chiến dịch tấn công chống lại phiến quân Nhà nước Hồi giáo (IS) sang lãnh thổ Syria mà không được sự nhất trí của chính phủ nước này.

Tàu chiến Mỹ neo đậu ở Biển Đỏ phóng tên lửa Tomahawk tấn công IS ở Syria

Sau khi thông tin về các vụ không kích nhắm vào thành phố Raqqa, thành trì của IS ở miền bắc Syria được lan truyền trên mạng, Lầu Năm Góc xác nhận lực lượng quân đội Mỹ đã tham gia vào chiến dịch này với nhiều chiến đấu cơ, máy bay ném bom và tên lửa hành trình Tomahawk.

Cả Bộ Ngoại giao và Bộ Quốc phòng Mỹ đều khẳng định rằng họ đã thông báo cho chính phủ Syria về chiến dịch không kích vài giờ trước khi những quả tên lửa và bom đầu tiên dội xuống phiến quân IS.

Tuy nhiên, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ khẳng định nước này chỉ thông báo chứ không hề xin phép chính phủ Syria về chiến dịch không kích trên, và họ cũng không hề phối hợp hành động với quân đội chính phủ Syria.

Tổng thống Obama tổ chức họp báo sau chiến dịch không kích

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Jen Psaki cho hay chính phủ Mỹ đã “cảnh báo hệ thống phòng không Syria không được tấn công máy bay Mỹ”, tuy nhiên Washington “không xin phép Damascus” khi thực hiện chiến dịch không kích.

Trước đó, chính phủ Syria đã tuyên bố rằng bất cứ hành động trực tiếp nào của Mỹ ở Syria sẽ là hành vi gây chiến vì xâm phạm chủ quyền của nước này. Điều này đã khiến các chuyên gia quốc tế lo ngại rằng Mỹ đang vi phạm luật pháp quốc tế bằng chiến dịch tấn công IS ở Syria.

Bà Sarah Knuckey, giáo sư luật quốc tế tại Đại học Luật Columbia nhận định: “Kể từ khi chiến dịch ném bom bắt đầu, Mỹ đã không đưa ra lời giải thích chi tiết về việc hành động của họ tuân thủ luật quốc tế như thế nào.”

Tên lửa Tomahawk khai hỏa từ tàu chiến USS Arleigh Burke của Mỹ

Bà Knuckey nói tiếp: “Trước đây, Tổng thống Obama đã nhiều lần nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tuân thủ luật pháp quốc tế. Thế nên điều quan trọng bây giờ là Mỹ cần phải giải thích cơ sở pháp lý của chiến dịch không kích ở Syria”.

Theo bà Knuckey, chiến dịch không kích này của Mỹ có thể là hợp pháp nếu chính phủ Syria nhất trí cho Mỹ sử dụng vũ lực trên lãnh thổ của mình. Nếu Syria không nhất trí, chiến dịch đó là vi phạm luật pháp quốc tế, trừ phi Mỹ chứng minh được rằng cuộc tấn công này là nhằm mục đích tự vệ.

Người dân Syria xem xét một tòa nhà đổ sập hoàn toàn sau khi bị Mỹ không kích

Tuy nhiên, nếu là tấn công tự vệ, Mỹ phải báo cáo ngay lập tức với Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc về chiến dịch không kích, và các cuộc không kích cũng phải tuân thủ quy tắc sử dụng vũ lực trong xung đột vũ trang. Nếu có dân thường thương vong trong các cuộc không kích này, Mỹ sẽ phải điều tra, giải thích và trả lời người dân Syria.

Hôm qua, Nga cũng đã bày tỏ sự phản đối việc Mỹ thực hiện chiến dịch không kích tấn công phiến quân IS ở Syria mà chưa xin phép và chưa có sự nhất trí của chính phủ nước này. Tuy nhiên, có vẻ như chính phủ Syria cũng không thể hiện sự phản đối quyết liệt đối với chiến dịch không kích của Mỹ, khi hệ thống phòng không dày đặc của nước này “im hơi lặng tiếng” trước các máy bay ném bom của Mỹ.

Tối hôm thứ Ba, người phát ngôn Lầu Năm Góc John Kirby khẳng định đợt tấn công vừa qua mới chỉ là bắt đầu, và chiến dịch tấn công của Mỹ sẽ không sớm kết thúc trong ngày một ngày hai mà có thể “kéo dài nhiều năm”.

Video tên lửa Tomahawk của Mỹ khai hỏa từ tàu chiến tấn công IS: