Nơi cư trú của người Việt 12.000 năm trước

Hòa Bình Hang Xóm Trại và mái đá làng Vành ở huyện Lạc Sơn là nơi cư trú của người Việt cổ thời kỳ văn hoá Hoà Bình.

Hang Xóm Trại nằm trong núi đá vôi tại xã Tân Lập, huyện Lạc Sơn, tỉnh Hòa Bình. Hang cách Hà Nội khoảng 100 km về hướng tây.

Đây được xác định là nơi sinh sống của người Việt cổ thời kỳ văn hóa Hòa Bình cách ngày nay 12.000-10.000 năm. Tháng 7/2024, nơi đây được công nhận là Di tích quốc gia đặc biệt.

Hang nằm ở độ cao 15 m so với thung lũng, cửa hang hướng đông rộng 8 m, cao 10 m ăn sâu vào trong khoảng 13 m.

Lối vào hang mới được làm nhằm phục vụ mục đích nghiên cứu, trước đây cư dân cổ vào hang bằng một lối hẹp chỉ rộng vừa đủ để lách một người qua.

Lối đi này được phát hiện vào năm 2008 sau khi đào sâu xuống lòng đất khoảng 4 m. Các nhà khoa học xác định lối đi này có niên đại cách ngày nay 8.000-9.000 năm.

Hang được phát hiện lần đầu năm 1975. Tháng 7/1980, Viện Khảo cổ học Việt Nam và Đoàn địa chất 203 đã khảo sát phát hiện 108 hiện vật đá và xương động vật các loại.

Trong hình là các tầng ốc dày hơn 2 m.

Năm 1981, các nhà khảo cổ tiếp tục phát hiện thêm gần 1.200 hiện vật gồm công cụ đá và xương. Theo Viện Khảo cổ học Việt Nam, hang Xóm Trại là nơi sinh sống lâu dài cũng là xưởng chế tác công cụ của cư dân văn hóa Hòa Bình. Di chỉ có niên đại sớm nhất cách đây 21.00 năm.

Xương động vật và dụng cụ bằng đá còn sót lại trong hang, hàng nghìn hiện vật khác đã được chuyển đến bảo tàng tỉnh Hòa Bình và Trung tâm tiền sử Đông Nam Á tại huyện Kim Bôi.

Trong quá trình khảo cổ, các chuyên gia đã phát hiện thêm một hang khác. Tuy nhiên, hiện nay hang mới này chưa được khai quật.

Xung quanh hang là các hóa thạch ốc. Các nhà khoa học cho biết chỉ trong 1 m3 đã có khoảng 40.000 hóa thạch ốc.

Cách hang Xóm Trại hơn 10 km là di tích mái đá làng Vành tại xã Yên Phú, huyện Lạc Sơn. Nơi đây cũng được công nhận là di tích quốc gia đặc biệt từ tháng 7/2024.

Hang được nhà khảo cổ người Pháp - bà M.Colani phát hiện năm 1929. Quá trình khai quật, các nhà khảo cổ thu được 951 hiện vật các loại như công cụ mài lưỡi, đục, rìu mài toàn thân, bàn mài.

Đây là một mái đá khá rộng và thoáng mát, cửa rộng 30 m, sâu 18 m, vòm trần cao 10 m, thấp dần về phía trong. Mặt bằng mái đá cao hơn mặt ruộng xung quanh khoảng 5 m. Toàn bộ phần có vết tích tầng văn hóa được chiếu sáng tự nhiên, cửa quay về hướng tây nam. Trong công bố năm 1930 của bà M.Colani, mái đá Làng Vành thuộc nền văn hóa Hòa Bình. Kết quả xác định carbon phóng xạ C14 là 16.500 đến 8.000 năm cách ngày nay.

Hình ảnh phục dựng sinh hoạt của người Việt cổ trong Hang Xóm Trại.

Văn hoá Hoà Bình được chính thức công nhận năm 1932 do bà M.Colani đề xuất sau khi được Đại hội các nhà tiền sử Viễn Đông thông qua. Văn hoá Hoà Bình là khởi nguồn cho văn minh người Việt.

  Hang Xóm Trại, Hòa Bình. Video: Gia Chính

Quá trình xây Tòa thánh Tây Ninh gần 100 năm trước

Được xây dựng từ năm 1931, Tòa thánh Tây Ninh - công trình biểu tượng của đạo Cao Đài chưa từng được sửa chữa, kiến trúc vẫn nguyên vẹn.

Bấm xem >>