Mỹ dọn đường trở lại Biển Đông đối đầu TQ

Mỹ đang đàm phán với Philippines nhằm tăng cường sự hiện diện quân sự tại các căn cứ ở Biển Đông chĩa thẳng về phía Trung Quốc.

Chính phủ Mỹ đang mở rộng đàm phán với Manila nhằm tìm cách xây dựng thêm các cơ sở và kho tàng ở Philippines cũng như mở rộng hơn con đường tiếp cận với các căn cứ không quân và hải quân hướng mặt về phía Biển Đông của nước này.

Những cuộc đàm phán về sự hiện diện quân sự của Mỹ ở Biển Đông được tiến hành trong bối cảnh căng thẳng tranh chấp lãnh thổ giữa Philippines và Trung Quốc ngày càng nóng hơn. Từ hồi tháng 2, quân đội Philippines đã lên tiếng tố cáo tàu hải quân và công vụ của Trung Quốc gia tăng hiện diện ở vùng biển tranh chấp.

Tàu khu trục USS Fitzgerald của Mỹ tại căn cứ hải quân Mỹ trước đây ở vịnh Subic

Trong tuần này, Đại sứ Philippines tại Mỹ Jose Cuisia cho biết Philippines dự định mở rộng hơn nữa cánh cửa cho Mỹ tiếp cận với các căn cứ của nước này theo hình thức tạm thời và luân phiên nhằm tăng cường khả năng phòng thủ của mình. Tuy Manila không trao quyền đóng quân vĩnh viễn cho Mỹ nhưng điều này cũng giúp Mỹ tăng cường sự hiện diện của mình trên Biển Đông.

Hiệp định ký năm 1998 về viếng thăm quân sự cho phép lực lượng Mỹ duy trì sự hiện diện luân phiên ở Philippines, tuy nhiên Washington vẫn đang tìm cách mở rộng lực lượng này và xây dựng thêm các cơ sở hạ tầng cho mình.

Trong một buổi họp báo ở Manila, Đại sứ Cuisia cho biết: “Chúng tôi cần mở rộng hơn nữa hiệp định năm 1998 vì chúng tôi cần xây thêm một số cơ sở hạ tầng.” Những cơ sở này sẽ được xây dựng để “dùng chung” và cho phép Mỹ cất trữ trang thiết bị quân sự và hậu cần ở Philippines. Đại sứ Cuisia cho biết những cơ sở này sẽ cho phép Philippines sẵn sàng cho các hoạt động viện trợ nhân đạo và cứu hộ thiên tai trong tương lai.

Những cơ sở hạ tầng và căn cứ quân sự mà Mỹ đang nhắm đến cho lực lượng máy bay và tàu chiến của mình đều hướng mặt ra Biển Đông và tạo điều kiện cho hải quân, không quân Mỹ triển khai lực lượng gần các vùng lãnh thổ tranh chấp.

Tháng trước, quân đội Philippines cho biết họ đang dự định khôi phục lại các căn cứ không quân, hải quân ở vịnh Subic vốn từng được hải quân Mỹ sử dụng để tạo thế chiến lược cho Mỹ trong khu vực. Trong tháng 7, các nguồn tin quân sự và ngoại giao cho biết tất cả những cơ sở quân sự mà Mỹ đang muốn tiếp cận rộng rãi hơn đều chĩa thẳng vào Trung Quốc.

Tàu chiến Mỹ vẫn thường neo đậu ở vịnh Subic trong các chuyến thăm tới Philippines, và nhà thầu quân sự Huntington Ingalls Industries của Mỹ đã xây dựng một cơ sở để cung cấp dịch vụ cho tàu chiến Mỹ tại đây. Theo chuyên gia quân sự James Hardly, đây có thể là dấu hiệu cho thấy Mỹ sẽ bố trí tàu chiến và máy bay ở Philippines trong thời gian dài.

Ông Carl Baker, giám đốc Diễn đàn Thái Bình Dương của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế cho rằng những cuộc đàm phán về kế hoạch dùng chung căn cứ quân sự này là một dấu hiệu nữa chứng tỏ Mỹ đang muốn tạo sự hiện diện lâu dài ở Philippines.

Ông cho biết: “Tôi cho rằng đó là mô hình mà họ đang theo đuổi. Như vậy họ (Mỹ) có thể bố trí nhân lực vào các căn cứ đó lâu dài mà không cần phải gọi nó là đóng quân thường trú.”

Một cuộc đàm phán của các quan chức ngoại giao Mỹ và Philippines

Thông tin về sự hiện diện quân sự mở rộng của Mỹ ở Philippines có thể khiến các quan chức Trung Quốc thêm giận dữ vì căng thẳng giữa Philippines và Trung Quốc vẫn đang leo thang.

Hồi cuối năm 2012, tuyên bố của Mỹ tăng số lượng quân, máy bay và tàu chiến luân phiên ở Philippines đã khiến Trung Quốc nổi giận và truyền thông Trung Quốc mô tả Philippines như một kẻ chuyên gây rối tìm cách gây xung đột. Vào thời điểm đó, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã kêu gọi quân đội Trung Quốc sẵn sàng cho một cuộc xung đột.

Philippines hiện đang vướng vào tranh chấp lãnh thổ đầy căng thẳng với Trung Quốc trên Biển Đông, đặc biệt là ở bãi cạn Scarborough và Bãi Cỏ Mây của Việt Nam.

Trong khi đó, Đại sứ Cuisia thông báo các cuộc đàm phán không chính thức giữa Manila và Washington đã đạt đến cấp bộ trưởng, và cả hai bên đều đang hy vọng sẽ đạt được thỏa thuận trước khi Tổng thống Benigno Aquino hết nhiệm kỳ vào năm 2016.