Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng về với đất mẹ

Sau nghi thức đóng mộ, những vòng hoa tươi được đội tiêu binh phủ lên. Tất cả gia quyến, đại biểu có mặt tại Nghĩa trang Mai Dịch dành một phút mặc niệm tưởng nhớ Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.

Phu nhân Ngô Thị Mận bật khóc trước mộ chồng, bên cạnh bà là con trai Nguyễn Trọng Trường. Ảnh: Ngọc Thành

Phát biểu sau đó, Thường trực Ban Bí thư Lương Cường thay mặt Ban tổ chức lễ tang và gia đình Tổng Bí thư bày tỏ cảm ơn lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước, đồng bào cả nước, nhân sĩ trí thức, đoàn ngoại giao, lực lượng vũ trang, chức sắc tôn giáo, tổ chức quốc tế đã đến viếng, gửi vòng hoa, điện chia buồn, dự lễ viếng, truy điệu, an táng Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.

Thường trực Ban Bí thư Lương Cường thay mặt Ban tổ chức lễ tang và gia đình Tổng Bí thư phát biểu cảm ơn. Ảnh: TTXVN

Gia quyến, lãnh đạo Đảng, Nhà nước đi vòng quanh mộ tiễn biệt Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng lần cuối. Bà Mận tay cầm hương đi đầu, sau là Chủ tịch nước Tô Lâm, Thủ tướng Phạm Minh Chính...

Gia đình, lãnh đạo Đảng, Nhà nước và bạn bè quốc tế thắp hương tưởng nhớ Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Ảnh: TTXVN

Những người tham dự lễ an táng mặc niệm Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Ảnh: TTXVN

Đội tiêu binh thực hiện nghi thức hạ huyệt linh cữu Tổng Bí thư. Bà Ngô Thị Mận chắp tay hướng về phía di hài chồng. Phía sau, các đại biểu đứng nghiêm.

Phu nhân Ngô Thị Mận bật khóc. Ảnh: Ngọc Thành

Gia đình cùng các đại biểu thả hoa và những nắm đất đầu tiên xuống huyệt mộ. Bà Mận đi đầu, tay cầm những cánh hoa cúc vàng, chậm rãi đi vòng quanh, thả xuống mộ chồng.

Hà Nội sau mấy ngày mưa do ảnh hưởng của bão, hôm nay trời chuyển nắng.

Linh cữu Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã được đưa vào khu vực an táng để thực hiện nghi thức cuối cùng tiễn biệt ông về với đất mẹ.

Lễ an tang diễn ra lúc 15h.

Đội nghi lễ chuyển linh cữu Tổng Bí thư đến khu vực an táng. Ảnh: TTXVN

Từ trái qua: Thường trực Ban Bí thư Lương Cường, Thủ tướng Phạm Minh Chính, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Trưởng ban Tổ chức Trung ương Lê Minh Hưng, Chủ tịch nước Tô Lâm, kiểm tra địa điểm an táng Tổng Bí thư. Ảnh: Ngọc Thành

Ảnh: Ngọc Thành

Linh xa Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đến nghĩa trang Mai Dịch. Video: Lộc Chung

Khoảng 14h30, linh xa chở di hài Tổng Bí thư tới sân vận động Mỹ Đình trên đường Phạm Hùng, một trong những công trình nổi bật của Hà Nội. Ảnh: Võ Thạnh

Linh xa chở linh cữu Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng di chuyển qua nhiều tuyến phố Hà Nội đến nghĩa trang Mai Dịch. Video: Phú Mạnh - Bá Lộc - Ngọc Mai

Ảnh: Nguyễn Đông

Đoàn xe chở di hài đi qua phố Kim Mã - Liễu Giang, cả nghìn người dân chờ đợi ghi lại hình ảnh. Ảnh: Gia Chính

Theo lộ trình, đoàn xe chở linh cữu sẽ đi qua các tuyến đường Trần Thánh Tông - Lê Thánh Tông - Tràng Tiền - Hàng Khay - Tràng Thi - Điện Biên Phủ - Trần Phú - Sơn Tây - Kim Mã - Đào Tấn - Liễu Giai - Nguyễn Chí Thanh - Đường gom Đại lộ Thăng Long - Lê Quang Đạo - Lê Đức Thọ - Hồ Tùng Mậu (đoạn từ Trần Vỹ đến Nguyễn Cơ Thạch).

Xe chở linh cữu Tổng Bí thư đi qua phố Lê Thánh Tông. Ảnh: Hoàng Phương

Đoàn linh xa đi qua Nhà hát lớn Hà Nội. Ảnh: Hiếu Lương

Xe rước ảnh đi qua phố Tràng Tiền. Ảnh: Lâm Thỏa

Kế đó là xe kéo linh xa của Tổng Bí thư. Ảnh: Lâm Thỏa

Trên các phố Tràng Tiền - Lê Thánh Tông, tuyến đường nơi đoàn xe đi qua sau khi rời nhà tang lễ, người dân đứng kín sau barie. Ảnh: Hoàng Phương

Lực lượng quân đội, thanh niên tình nguyện đứng thành hàng rào mềm phía trước, cùng cảnh sát đảm bảo trật tự. Ảnh: Hoàng Phương

Nhiều người trân trọng mang di ảnh của Tổng Bí thư. Ảnh: Hiếu Lương

Phía bên ngoài, trên vỉa hè đường Trần Thánh Tông trước cửa Nhà tang lễ quốc gia, hàng nghìn người dân mang theo di ảnh đưa tiễn Tổng Bí thư. Có người bật khóc, mắt đỏ khoe, có người đứng nghiêm giơ tay chào khi linh xa chở linh cữu Tổng Bí thư rời Nhà tang lễ.

Nữ chiến sĩ mang di ảnh Tổng Bí thư trên đường Trần Thánh Tông. Ảnh: Giang Huy

Nhiều người òa khóc khi linh xa di chuyển qua. Ảnh: Phạm Dự

Linh cữu Tổng Bí thư được đội tiêu binh phủ Quốc kỳ, đặt ngay ngắn trên linh xa. Phía sau là hàng nghìn người dõi theo những giây phút cuối tiễn đưa Tổng Bí thư.

Linh xa di chuyển ra khỏi sân nhà tang lễ Quốc gia. Bà Ngô Thị Mận, Chủ tịch nước Tô Lâm, Thủ tướng Phạm Minh Chính, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Thường trực Ban Bí thư Lương Cường đi sát ngay phía sau. Dòng người từ Nhà tang lễ cùng đi phía sau linh cữu, tiễn biệt Tổng Bí thư.

Phía bên ngoài, trên vỉa hè đường Trần Thánh Tông trước cửa Nhà tang lễ quốc gia, hàng nghìn người dân mang theo di ảnh đưa tiễn Tổng Bí thư. Có người bật khóc, mắt đỏ khoe, có người đứng nghiêm giơ tay chào khi linh xa chở linh cữu Tổng Bí thư rời Nhà tang lễ.

Gia quyến Tổng Bí thư và lãnh đạo Đảng, Nhà nước đi sau linh cữu tiễn biệt Tổng Bí thư. Ảnh: Giang Huy

Tiêu binh rước ảnh Tổng Bí thư lên xe. Ảnh: Giang Huy

Linh xa chuẩn bị xuất phát. Ảnh: Giang Huy

Lễ di quan bắt đầu. Trong tiếng nhạc Hồn tử sĩ trầm hùng, đội tiêu binh mang di ảnh Tổng Bí thư đi đầu, phía sau là các huy chương và quốc kỳ.

Chủ tịch nước Tô Lâm, Thủ tướng Phạm Minh Chính, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Thường trực Ban Bí thư Lương Cường một tay đặt lên linh cữu, đưa tiễn Tổng Bí thư ra ngoài nhà tang lễ, tiến về phía linh xa. Phía sau là gia quyến, các đại biểu tiễn biệt ông.

Mọi người đứng hai bên hội trường nhà tang lễ để Đoàn Nghi lễ quân đội bắt đầu thực hiện lễ di quan. Ảnh: TTXVN

Chủ tịch nước Tô Lâm, Thủ tướng Phạm Minh Chính cùng đưa linh cữu lên linh xa. Ảnh: Giang Huy

Bộ tiêu binh phủ Quốc kỳ lên linh cữu Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Ảnh: Giang Huy

Tiêu binh mang di ảnh Tổng Bí thư lên đoàn linh xa. Ảnh: Giang Huy

Di hài Tổng Bí thư được di chuyển lên linh xa. Video: Văn Phú

Sau lời cảm tạ của con trai Tổng Bí thư, bà Ngô Thị Mận, phu nhân Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng dẫn đầu đoàn gia quyến đi vòng quanh linh cữu, tiễn biệt ông lần cuối. Bà chắp tay trước linh cữu chồng, rơi nước mắt. Con trai Nguyễn Trọng Trường phải tiến lên đỡ mẹ.

Phu nhân Ngô Thị Mận, con trai Nguyễn Trọng Trường và người thân đi vòng quanh linh cữu Tổng Bí thư lần cuối. Ảnh: Giang Huy

Sau đó lãnh đạo Đảng, Nhà nước và các đại biểu lần lượt đi vòng quanh linh cữu tiễn biệt Tổng Bí thư. Chủ tịch nước Tô Lâm, Thủ tướng Phạm Minh Chính, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đặt tay lên Quốc kỳ phủ linh cữu, đi chậm rãi vòng quanh.

Chủ tịch nước Tô Lâm, nguyên Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh đi quanh linh cữu. Ảnh: Giang Huy

Ông Nguyễn Trọng Trường, con trai Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, nói lời cảm tạ, bày tỏ "bố chúng cháu không còn nữa mang đến nỗi đau sâu sắc với gia đình, nhất là mẹ cháu".

"Từ khi bố chúng cháu lâm bệnh đến tận những giây phút cuối cùng và trong suốt quá trình tổ chức tang lễ, gia đình nhận được rất nhiều sự động viên, chia sẻ thân thành, giúp đỡ tận tình của Đảng, Nhà nước, các cơ quan, đơn vị trung ương và địa phương, các ông bà, các bác, các cô chú, anh chị em; tình cảm của nhân dân cả nước, đồng bào ta ở nước ngoài và bạn bè quốc tế", ông nói.

Ông Nguyễn Trọng Trường, con trai Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, phát biểu đáp từ. Ảnh: TTXVN

"Mẹ cháu và gia đình xin bày tỏ sự trân trọng và lòng biết ơn sâu sắc, chân thành nhất. Tại thời khắc này, một lần nữa cháu xin gửi lời cảm ơn tới các bác, các cô, các chú lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, nhà nước, lãnh đạo các nước, các tổ chức quốc tế, các cơ quan ngoại giao, cơ quan đoàn thể trung ương, địa phương, quý vị đại biểu, đồng bào ta đã đến viếng, tiễn đưa bố cháu về nơi an nghỉ cuối cùng...", ông Trường nói và bày tỏ, trong quá trình tổ chức lễ tang "không tránh khỏi sơ suất, gây phiền hà cho bà con, gia đình xin được lượng thứ".

Tại TP HCM, bên trong Hội trường Thống Nhất, lãnh đạo thành ủy, UBDND thành phố, đại diện các tổ chức đoàn thể, tôn giáo... có mặt đông đủ dự lễ truy điệu Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng qua màn hình từ đầu cầu Nhà tang lễ Quốc gia, Hà Nội.

Bên trong Hội trường Thống Nhất. Ảnh: Thanh Tùng

Hàng nghìn người dân theo dõi lễ truy điệu qua màn hình. Ảnh: Thanh Tùng

Hàng nghìn người dân theo dõi lễ truy điệu qua màn hình. Ảnh: Thanh Tùng

Bên ngoài hội trường, hàng nghìn người dân đến từ khắp các tỉnh phía Nam cũng về đây, theo dõi trực tiếp qua màn hình. Giây phút linh xa rời Nhà tang lễ Quốc gia, nhiều người đã bật khóc.

Người dân xúc động khi theo dõi lễ truy điệu Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng qua màn hình. Video: Tuấn Việt

Theo Ban tổ chức, tính từ 7h ngày 25/7 đến 12h ngày 26/7, tại Hội trường Thống Nhất đã có 3.821 đoàn, gần 59.000 lượt người đến viếng Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.

Sau khi Chủ tịch nước Tô Lâm đọc điếu văn, lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các vị khách quốc tế, đồng bào và gia đình có mặt tại Nhà tang lễ Quốc gia dành một phút mặc niệm Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.

Bên trong Nhà tang lễ, các đại biểu đứng nghiêm, cúi đầu tưởng nhớ Tổng Bí thư.

Lễ truy điệu Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Nhà tang lễ Quốc gia, số 5 Trần Thánh Tông, Hà Nội. Ảnh: Giang Huy

Chủ tịch nước Tô Lâm khẳng định, xuyên suốt trong tư tưởng của đồng chí Nguyễn Phú Trọng là Nhân dân, là con người, là hết lòng, hết sức phục vụ Nhân dân, xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa và không ngừng củng cố đoàn kết thống nhất, trước hết là đoàn kết thống nhất trong Đảng, đại đoàn kết toàn dân tộc và đoàn kết quốc tế trong sáng. Ông luôn quyết tâm hoạch định và tổ chức thực hiện thắng lợi mọi chủ trương, chính sách hợp lòng dân; kiên định lập trường, quan điểm và thực hành "dân là gốc", "Nhân dân là chủ thể, trung tâm của công cuộc đổi mới". Nhà cộng sản chân chính, chí tình, chí nghĩa luôn tâm niệm và yêu cầu toàn Đảng, toàn hệ thống chính trị "phải có trách nhiệm cao nhất với dân, chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho Nhân dân", "liên hệ chặt chẽ với Nhân dân là quy luật tồn tại, phát triển và hoạt động của Đảng, là nhân tố quyết định tạo ra sức mạnh của Đảng".

Trọn cuộc đời Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã bền bỉ cống hiến cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc ta bằng một tinh thần, ý chí thép, không lùi bước trước những trở ngại, khó khăn; mang hết tinh thần trách nhiệm, nhiệt huyết cách mạng, làm việc đến hơi thở cuối cùng, tận tâm, tận lực, tận hiến cho Đảng, cho nước, cho dân; khẳng định một nhân cách lớn, sống trọn cuộc đời vì nước, vì Đảng, vì dân.

Tổng Bí thư "thực sự là tấm gương tiêu biểu, mẫu mực, sáng ngời về bản lĩnh, đạo đức cách mạng trong sáng, "chí công vô tư", lối sống giản dị, liêm khiết, chân thành, phong cách làm việc dân chủ, tận tụy, khoa học, sâu sát, quyết liệt, nhất quán giữa nói và làm, tôn trọng và yêu thương con người, rất đỗi gần gũi với Nhân dân; thật sự là hạt nhân quy tụ đoàn kết, thống nhất trí tuệ của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta, được cán bộ, đảng viên và Nhân dân, đồng bào ta ở nước ngoài kính trọng, tin tưởng và tự hào, được bạn bè quốc tế trân trọng, đánh giá cao".

"Chúng ta thành kính, tôn vinh và biết ơn sâu sắc công lao, cống hiến vô cùng to lớn của Đồng chí Nguyễn Phú Trọng đối với sự nghiệp xây dựng, phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam trong thời kỳ đổi mới. Ghi nhận những công lao, cống hiến đặc biệt xuất sắc của Đồng chí, Đảng, Nhà nước đã trân trọng trao tặng Huân chương Sao vàng, phần thưởng cao quý nhất; nhưng hơn hết, Đồng chí mãi mãi thuộc về Tổ quốc và nhân dân", Chủ tịch nước nhấn mạnh.

Theo ông, lãnh đạo Đảng, Nhà nước cùng đồng bào, chiến sỹ cả nước, đồng bào ở nước ngoài, bạn bè quốc tế "vô cùng thương tiếc tiễn đưa Đồng chí về cõi vĩnh hằng, về với lịch sử hào hùng của dân tộc Việt Nam văn hiến và anh hùng. Đồng chí ra đi nhưng tên tuổi và sự nghiệp, công lao và cống hiến, tài năng và đức độ của Đồng chí sẽ còn sáng mãi trong lịch sử vẻ vang của Đảng ta, dân tộc ta, trong sự tri ân của cán bộ, đảng viên và Nhân dân ta, trong tình cảm của bạn bè quốc tế".

"Vĩnh biệt Đồng chí, nhà lãnh đạo kết tinh phẩm giá, nhân cách của Đảng, hiện thân của hòa bình, thống nhất và tiến bộ; toàn Đảng, toàn dân, toàn quân nguyện một lòng thực hiện ước nguyện của Đồng chí, khắc cốt ghi tâm lời căn dặn "Nếu là người, hãy là người Cộng sản", hết lòng, hết sức phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân, kiên định con đường mà Đảng, Bác Hồ và các thế hệ đi trước, trong đó có Đồng chí đã lựa chọn; đoàn kết, thống nhất, chung sức, đồng lòng, tranh thủ thời cơ, vượt qua thách thức, xây dựng Đảng ta và hệ thống chính trị thật sự trong sạch, vững mạnh toàn diện, Nhân dân ta có cuộc sống ấm no, hạnh phúc, góp phần xây dựng một thế giới tiến bộ, văn minh và đạo đức. Di sản của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng sẽ sống mãi trong lịch sử Việt Nam, sẽ được kế thừa và phát huy hơn nữa trong công cuộc đổi mới; thực hiện thành công mục tiêu xây dựng nước Việt Nam hòa bình, độc lập, thống nhất, dân chủ, giàu mạnh, văn minh, hạnh phúc mà Đồng chí trọn đời ấp ủ, phấn đấu hy sinh", Đại tướng Tô Lâm chia sẻ.

Chủ tịch nước nói: Trong niềm tiếc thương vô hạn, chúng ta thành tâm gửi đến gia quyến đồng chí Nguyễn Phú Trọng lời chia buồn sâu sắc nhất trước nỗi đau thương mất mát không gì bù đắp được.

Xin kính cẩn nghiêng mình vĩnh biệt Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng kính mến - Nhà lãnh đạo đặc biệt xuất sắc của chúng ta".

Trong bài điếu văn, Chủ tịch nước Tô Lâm đã nêu bật những thành tựu của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong từng lĩnh vực. Vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng, ông đã đi sâu làm rõ về bản chất của Đảng, về xây dựng Đảng cầm quyền từ thực tiễn đổi mới ở Việt Nam. Từ đó, ông cùng Ban Chấp hành Trung ương hoạch định và lãnh đạo thực hiện thắng lợi các chủ trương chiến lược về xây dựng, chỉnh đốn Đảng; kiên quyết, kiên trì chống chủ nghĩa cá nhân, chống sự suy thoái về tư tưởng, đạo đức, lối sống, chống tham nhũng, tiêu cực trong Đảng.

"Đây là cuộc chiến chống giặc nội xâm vô cùng gian nan vất vả làm cho Đảng ngày càng trong sạch, vững mạnh, khẳng định vai trò tiên phong, bản lĩnh, trí tuệ, để Đảng ta thực sự là đạo đức, là văn minh", ông Tô Lâm nói.

Dưới sự lãnh đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, lần đầu tiên Đảng ban hành Nghị quyết chuyên đề về xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân.

Trên cương vị Chủ tịch nước, Chủ tịch Quốc hội, ông luôn trăn trở, đau đáu với vấn đề xây dựng cơ quan lập pháp thực sự là cơ quan quyền lực cao nhất của nhân dân, thực sự dân chủ và đại diện cho quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân; hoàn thiện hệ thống pháp luật đồng bộ, thống nhất, công khai, minh bạch, khả thi, tạo hành lang pháp lý vững chắc cho chủ động hội nhập quốc tế sâu rộng, toàn diện và phát triển mạnh mẽ đất nước.

Chủ tịch nước Tô Lâm đọc bài điếu văn khoảng 10 phút. Ảnh: Giang Huy

Ý thức được vị trí, vai trò quan trọng của văn hóa, ông Nguyễn Phú Trọng đã dành nhiều tâm huyết và có cống hiến về xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bàn sắc dân tộc, là sức mạnh nội sinh, động lực quan trọng để phát triển đất nước. Sau hơn 70 năm, Đảng đã tổ chức hội nghị toàn quốc về văn hóa - mốc son gắn kết tư tưởng và hành động của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, phát huy vai trò của văn hóa, thực hiện khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc.

Với nhãn quan chính trị sâu sắc, nhạy bén, Tổng Bí thư đã nâng tầm tư duy chiến lược, tạo bước phát triển mới cho nền quốc phòng, an ninh và đối ngoại Việt Nam. Đó là tư tưởng bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa, giữ nước từ khi nước chưa nguy; chú trọng xây dựng thế trận lòng dân, xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân cách mạng tinh, gọn, mạnh, thật sự trong sạch, vững mạnh. Quân đội, Công an đoàn kết gắn bó như "hai cánh của con chim", như "thanh kiếm và lá chắn", chung sức, đồng lòng, vượt qua mọi khó khăn, hy sinh, giữ gìn hòa bình, ổn định để phát triển đất nước.

Phát huy vai trò tiên phong của nền ngoại giao toàn diện, hình thành và lãnh đạo thực hiện hiệu quả nghệ thuật ngoại giao thời đại mới mang đậm bản sắc "cây tre Việt Nam" trên cơ sở cốt cách con người Việt Nam "Dĩ bất biến, ứng vạn biến", "hòa hiếu", "lấy chí nhân thay cường bạo". Dưới sự dẫn dắt của ông, Việt Nam trở thành đối tác tin cậy, thành viên tích cực và có trách nhiệm trên trường quốc tế; không ngừng hội nhập sâu rộng, toàn diện vào nền chính trị quốc tế, nền kinh tế thế giới và nền văn minh nhân loại.

Đọc điếu văn, Chủ tịch nước Tô Lâm nhấn mạnh, Tổng Bí thư Nguyễn Phú trọng là "Nhà lãnh đạo đặc biệt xuất sắc, một tấm gương sáng ngời về học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, người đảng viên cộng sản kiên trung, có uy tín lớn của Đảng, Nhà nước và nhân dân ta, hiện thân đầy đủ phẩm chất, tài năng, bản lĩnh, trí tuệ của thế hệ lãnh đạo Việt Nam thời kỳ đổi mới".

"Đồng chí mất đi là tổn thất to lớn, không thể bù đắp của Đảng ta, dân tộc ta, nhân dân ta. Đất nước ta mất đi nhà lãnh đạo tài năng; phong trào cộng sản, tiến bộ thế giới mất đi nhà lý luận sắc bén; bạn bè quốc tế mất đi người bạn chân thành, người đồng chí thân thiết; gia đình, dòng tộc, quê hương Đông Hội mất đi người con ưu tú", Chủ tịch nước nói.

Chủ tịch nước Tô Lâm đọc điếu văn. Ảnh: Giang Huy

Theo đại tướng Tô Lâm, gần 60 năm hoạt động cách mạng, giáo sư, tiến sĩ, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng với trí tuệ uyên bác, sắc sảo đã để lại cho toàn Đảng, toàn dân, toàn quân hệ thống tư tưởng và lý luận quý giá về con đường cách mạng Việt Nam trong thời đại mới.

Kiên định, vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, với mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, nhà tư tưởng Nguyễn Phú Trọng, ngọn cờ lý luận của Đảng đã làm sáng tỏ lý luận về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, về vai trò của Đảng Cộng sản, về kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa...

Di sản vô giá đó đã củng cố niềm tin mãnh liệt về con đường đi lên chủ nghĩa xã hội, đóng góp quan trọng cho sự phát triển của phong trào cộng sản trên thế giới, phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong thời đại hiện nay.

Chủ tịch nước Tô Lâm nhấn mạnh với tầm nhìn chiến lược về tình hình quốc tế trong thế giới đương đại, với những nỗ lực không ngừng góp phần duy trì, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định trong khu vực và trên thế giới, Tổng Bí thư đã mở ra chương mới trong quan hệ giữa Việt Nam với đối tác quốc tế, thúc đẩy tình hữu nghị với các quốc gia, tăng cường sự đóng góp của Việt Nam bằng nhiều cam kết, hành động thiết thực, kết hợp chặt chẽ sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, đưa đất nước tiến lên mạnh mẽ.

Mãnh liệt truyền cảm hứng, lãnh đạo toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta bằng trí tuệ, tinh thần nhân văn, nhân ái cao cả, bằng ý chí, quyết tâm mạnh mẽ, bằng nhân cách và danh dự người chiến sĩ cộng sản hết lòng phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân, với tâm niệm "Danh dự là điều thiêng liêng cao quý nhất", nhà lãnh đạo kiên trung Nguyễn Phú Trọng không ngừng xây dựng Đảng ngày càng trong sạch, vững mạnh, lãnh đạo đất nước, dân tộc thực hiện thắng lợi đường lối đổi mới.

Lễ truy điệu Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng bắt đầu. Tại Nhà tang lễ quốc gia, dự lễ truy điệu Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng có Chủ tịch nước Tô Lâm; Thủ tướng Phạm Minh Chính; Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn; nguyên Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh; nguyên Chủ tịch nước Trương Tấn Sang, Nguyễn Xuân Phúc, Võ Văn Thưởng; nguyên Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng.

Chủ tịch Đảng Nhân dân Campuchia, Chủ tịch Thượng viện Campuchia Hunsen, cùng Tổng bí thư, Chủ tịch nước Lào, Chủ tịch Quốc hội Cuba Esteban Lazo Hernandez và nhiều đại diện đoàn quốc tế cùng dự lễ truy điệu.

Thường trực Ban Bí thư Lương Cương điều hành lễ truy điệu. Ảnh: Giang Huy

Điều hành lễ truy điệu, Thường trực Ban Bí thư Lương Cường cho biết từ hôm qua đến nay đã có 6.000 đoàn đại biểu trung ương, địa phương, nhân sĩ, trí thức, chức sắc tôn giáo, tổ chức, cá nhân trong nước và 100 đoàn đại biểu quốc tế và 200.000 đồng bào đến viếng Tổng Bí thư tại Nhà tang lễ quốc gia, Hội trường Thống Nhất TP HCM và quê nhà xã Đông Hội, Đông Anh. Gần 500.000 lượt người dân gửi lời chia buồn qua sổ tang điện tử. Nhiều bạn bè quốc tế đến viếng, gửi điện chia buồn.

"Trong niềm tiếc thương vô hạn, vào thời khắc linh thiêng này, chúng ta tập trung tại đây để tiễn đưa Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng về nơi an nghỉ cuối cùng", ông Cường nói. Tiếng nhạc Tiến Quân ca vang lên trong nhà tang lễ.

Bên ngoài Nghĩa trang Mai Dịch, hàng nghìn người dân đứng sau hàng rào để tiễn đưa Tổng Bí thư. Hai đầu đường cắt qua nghĩa trang bắt đầu chặn rào chắn, cấm phương tiện lưu thông.

Sau ba ngày mưa, hôm nay Hà Nội nắng nóng, nhiệt độ ngoài trời khoảng 37 độ C, người dân mang theo ô, mũ, quạt, đứng tránh nắng dưới tán cây bên công viên chờ cỗ linh xa đi qua.

Hàng nghìn người dân có mặt trên đường Lê Đức Thọ gần cổng nghĩa trang Mai Dịch. Ảnh: Ngọc Thành

Một nhóm chị em dân tộc thiểu số đến nghĩa trang Mai Dịch. Ảnh: Ngọc Thành

Gần cửa Nhà tang lễ quốc gia số 5 Trần Thánh Tông, người dân mang theo di ảnh và bông cúc vàng chờ tiễn biệt Tổng Bí thư. Ảnh: Phạm Dự

Mộ bức chân dung Tổng Bí thư khổ lớn khác. Ảnh: Phạm Dự

Video: Huy Mạnh

Trên nhiều tuyến phố dự kiến xe chở linh cữu Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đi qua, lực lượng chức năng cùng tình nguyện viên đã căng dây, dọn dẹp hai bên đường sạch sẽ, thông thoáng. Khu vực Nghĩa trang Mai Dịch cũng được phát dọn cây bên đường, lập hàng rào chắn trên vỉa hè từ vài hôm trước.

Khu vực ngã tư Tràng Tiền - Hàng Khay lúc 12h. Ảnh: Lâm Thỏa

Quảng trường trước Nhà hát lớn Hà Nội. Ảnh: Hiếu Lương

Trên phố Lê Thánh Tông - tuyến đường nơi đoàn xe tang đi qua, người dân đứng kín sau barie. Lực lượng quân đội, thanh niên tình nguyện đứng thành hàng rào mềm phía trước cùng cảnh sát đảm bảo trật tự.

Đoạn đường Hồ Tùng Mậu, nơi có Nghĩa trang Mai Dịch, đã được phong tỏa để chuẩn bị đón linh. Ảnh: Ngọc Thành

Trên đường Lê Quang Đạo, hàng trăm bộ đội, đoàn viên chốt giữ. Ảnh: Võ Thạnh

Lễ truy điệu Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng được tổ chức lúc 13h tại Nhà tang lễ quốc gia số 5 Trần Thánh Tông, quê nhà xã Đông Hội, huyện Đông Anh, Hà Nội và Hội trường Thống Nhất, TP HCM.

Linh xa chở linh cữu ông sẽ đi qua hàng loạt tuyến phố như Trần Thánh Tông, Lê Thánh Tông, Tràng Tiền, Tràng Tri, Điện Biên Phủ, Trần Phú, Sơn Tây, Kim Mã... và đến Nghĩa trang Mai Dịch, Hà Nội ở phố Hồ Tùng Mậu. Lễ an táng ông diễn ra lúc 15h.

Lễ truy điệu và an táng Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng được truyền hình, phát thanh trực tiếp.

Di ảnh Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Nhà tang lễ quốc gia. Ảnh: Giang Huy