"Không thừa nhận" kết hôn đồng giới: Càng kỳ thị?

Có người cho rằng, thay “cấm” bằng “không thừa nhận” càng khiến người đồng tính bị kỳ thị, cần cho phép kết hôn đồng giới. Có người cho rằng, người thành thị nhận thức cao, có thể chấp nhận, nhưng đa số người nông thôn chưa nhận thức được điều này. Họ không dễ dàng thừa nhận.

"Cấm" và "không thừa nhận" kết hôn đồng giới là thuật ngữ được bàn thảo nhiều nhất tại Hội nghị Tham vấn công chúng về Dự thảo Luật sửa đổi bổ sung Luật Hôn nhân và Gia đình do Viện Nghiên cứu lập pháp (Ủy ban Thường vụ Quốc hội) tổ chức hôm nay (1/10).

Bỏ “cấm” để chống kỳ thị

Ông Dương Đăng Huệ (Vụ trưởng Vụ Pháp luật Kinh tế Dân sự - Bộ Tư pháp) cho biết: Dự thảo Luật lần này đã bỏ quy định "cấm kết hôn giữa những người có cùng giới tính" mà thay bằng cụm từ "không thừa nhận".

"Có ý kiến cho rằng thay "cấm" bằng "không thừa nhận" chẳng khác nào thay đổi màu sắc cho xác chết cả", ông Huệ nêu.

Tuy nhiên, theo ông Huệ, mặt biểu cảm, sắc thái của 2 thuật ngữ rất khác nhau. Từ "cấm" nghe rất nặng nề, trong khi "không thừa nhận" có ý nghĩa nhẹ hơn. Điều đó cũng giảm sự phân biệt đối xử với người đồng giới.

Ông Dương Đăng Huệ (Vụ trưởng Vụ Pháp luật Kinh tế Dân sự - Bộ Tư pháp) phát biểu tại hội nghị

Ông Huệ cũng giải thích rằng, sở dĩ chưa thể thừa nhận kết hôn đồng giới bởi đây vẫn là vấn đề nhạy cảm với xã hội Việt Nam. Ông Vụ trưởng phân tích: Cả thế giới có gần 200 quốc gia nhưng đến nay mới chỉ 16 nước cho phép kết hôn đồng giới. Thậm chí, Pháp là đất nước rất văn minh, tiến bộ cũng chỉ vừa mới cho phép người đồng tính kết hôn. Vấn đề hôn nhân đồng giới đã được nước Pháp đưa ra bàn thảo từ những năm 80 thế kỷ trước. Vậy mà khi tổng thống Pháp ký sắc lệnh công nhận hôn nhân đồng giới, đã có một làn sóng dư luận phản đối kịch liệt.

Cho nên, theo ông Dương Đăng Huệ, không thể ngay lập tức thừa nhận hôn nhân đồng giới. Ở Việt Nam, vấn đề này mới được đưa ra bàn thảo những năm gần đây. Muốn thừa nhận điều này cần phải có lộ trình.

Tuy nhiện, lâu nay, nhiều cặp đồng giới cưới nhau công khai. Người đồng tính đã trở thành một cộng đồng lớn, với các câu lạc bộ, diễn đàn... Luật pháp bắt buộc phải điều chỉnh đối với những trường hợp này.

Ông Huệ cũng cho hay, chưa thừa nhận hôn nhân đồng giới, nhưng dự thảo Luật đã nêu ra những quy định để chống kỳ thị với người đồng tính. Luật tôn trọng quyền chung sống của người đồng tính. Luật cũng đưa ra cách giải quyết hậu quả của việc sống chung.

Tuy vậy, ông Lương Thế Huy (Giám đốc Viện Nghiên cứu Kinh tế xã hội và Môi trường) đặt câu hỏi, dù pháp luật đã điều chỉnh quan hệ của người đồng giới, nhưng vẫn không thừa nhận, liệu có giải quyết hết những vấn đề phát sinh.

Ông Huy tính toán, một cặp nam nữ kết hôn, luật pháp giải quyết gần 100 quyền và nghĩa vụ phát sinh liên quan. Còn việc không thừa nhận mà cho sống chung, mới chỉ giải quyết được một vấn đề là hậu quả việc sống chung.

"Hôn nhân cho tất cả mới là cách giải quyết trọn vẹn và bình đẳng nhất", ông Huy nhấn mạnh.

Toàn cảnh Hội nghị Tham vấn công chúng về Dự thảo Luật sửa đổi bổ sung Luật Hôn nhân và Gia đình

“Không thừa nhận”: Càng kỳ thị?

Tại hội nghị, một vị phụ huynh có con đồng tính cho rằng, thuật ngữ "không thừa nhận" càng làm người đồng tính tăng thêm cảm giác bị kỳ thị.

"Người ta thường nói: đứa con vô thừa nhận, người vợ vô thừa nhận. Vậy cụm từ 'không thừa nhận' càng làm tổn thương thêm cho cộng đồng này." - Bà mẹ này chia sẻ.

Bà mẹ này cũng đặt câu hỏi: Vì sao chúng ta phải e ngại khi mới chỉ 16 nước công nhận? Nếu điều gì có lợi cho công dân nước mình thì nhà nước cứ làm. Xã hội mất gì khi luật pháp công nhận kết hôn đồng giới? Người đồng tính sẽ lấy mất thứ gì của người dị tính?

"Xã hội không mất gì. Người dị tính không mất gì hết. Và thực tế, với quy định hiện nay, nhiều người đã là nạn nhân của những cuộc hôn nhân giả tạo. Quyền mưu cầu hạnh phúc của họ đã không được đáp ứng." - Bà mẹ này nói.

Người mẹ này cũng cho hay, có người sợ, cho phép hôn nhân đồng giới sẽ khiến nhiều người khác bị lôi kéo trở thành người đồng tính.

"Nhưng tôi đang là người thuộc cộng đồng số đông, tôi chẳng dại gì lại tự biến mình trở thành người trong cộng đồng thiểu số." - Người phụ nữ này nói.

Tiến sĩ Nguyễn Văn Cừ (Khoa Pháp luật dân sự - Đại học Luật Hà Nội) đánh giá: Luật bỏ quy định "cấm" bằng "không thừa nhận" là phù hợp với xã hội hiện nay.

Tiến sĩ Cừ lý giải, Việt Nam là nước châu Á nên có nền văn hóa Á Đông. Quan niệm về kết hôn nam nữ, sinh con duy trì nòi giống đã ăn sâu vào tiềm thức. Sở dĩ chúng ta không thấy nặng nề trước vấn đề quan hệ đồng giới vì ở thành thị, nhận thức của người dân tốt hơn.

"Nhưng ở nông thôn, tôi ước tính vẫn hơn 80% người dân chưa nhận thức được về vấn đề này. Vẫn còn số đông người Việt không dễ chấp nhận cho phép kết hôn đồng giới." - Tiến sĩ Cừ nhấn mạnh.

Tuy nhiên, tiến sĩ Nguyễn Văn Cừ khẳng định: "Pháp luật chỉ không cho phép duy nhất một điều là đăng ký kết hôn. Có ai cấm người đồng tính tổ chức đám cưới đâu".