Khi nhà xe lắp hộp đen chỉ để... đối phó

Theo quy định của Bộ GTVT, từ 1/7, một số loại phương tiện phải lắp thiết bị giám sát hành trình (hộp đen) thì mới được cấp tiếp giấy phép kinh doanh vận tải. Nhiều doanh nghiệp (DN), HTX vận tải đang cuống cuồng lắp đặt hộp đen, nhưng một số thiết bị không hợp chuẩn, bị cắt xén để giảm chi phí.

Theo qui định của Bộ GTVT, đến hết ngày 30/6, cơ quan quản lý chỉ cấp giấy phép kinh doanh vận tải cho các xe khách tuyến cố định có cự ly từ 500 km trở lên, xe hợp đồng và container đã lắp hộp đen. Nhiều DN, HTX vận tải đang cuống cuồng lắp đặt hộp đen để tiếp tục được hoạt động.

Theo Sở GTVT TPHCM, đã có gần 500 xe khách và 2.529 xe hợp đồng trên địa bàn hoàn thành việc lắp đặt hộp đen. Các DN còn lại cũng đang gấp rút tiến hành việc lắp đặt để có thể hoàn thành trước thời điểm 1-7. Tại khu vực phía Bắc, hầu hết DN có thương hiệu đã hoàn thành việc lắp đặt thiết bị này.

Theo công ty chuyên sản xuất, lắp đặt hộp đen EPOSI, trong hai tháng 5 và 6, số lượng thiết bị của đơn vị bán ra tăng gấp nhiều lần so với những tháng trước đó.

Hộp đen được lắp trê xe khách của anh Nguyễn Văn M ( Vĩnh Phúc) thiếu nhiều chức năng theo quy định của Bộ GTVT

Tuy nhiên, theo khảo sát mới đây của Tổng cục Đường bộ Việt Nam, chỉ có khoảng 15% phương tiện thuộc các đơn vị vận tải quản lý tập trung quan tâm khai thác hộp đen phục vụ quản lý và đảm bảo an toàn giao thông.

Số còn lại lắp đặt hộp đen chỉ để được kiểm định và cấp phù hiệu hoạt động, chưa phục vụ công tác quản lý.

Đặc biệt, chất lượng hộp đen được gắn trên ô tô của nhiều đơn vị vận tải không được kiểm soát. Có những đơn vị sản xuất, lắp đặt được công nhận hợp chuẩn, nhưng khi lắp cho khách hàng lại không đủ các chức năng theo quy định.

Lệch chuẩn

Ông Nguyễn Tuấn Anh- Tổng giám đốc Cty Vận tải số 2 (Hà Nội), cho biết, Cty đã lắp 20/20 phương tiện. Tuy nhiên, việc sử dụng thiết bị này đang gặp trục trặc.

Hộp đen đã lắp trên xe nhưng khi lái xe tự ý ngắt mát (ngắt nguồn điện từ bình ắc-qui) thì thiết bị không hoạt động được.

Điều này khiến lái xe có thể vô hiệu hóa thiết bị để tránh sự kiểm soát bất cứ lúc nào. “Chúng tôi đã liên hệ với đơn vị lắp đặt để khắc phục tình trạng này, nhưng đến nay họ vẫn chưa có biện pháp xử lý”, ông Tuấn Anh nói.

Thiết bị được lắp tạm bợ trên vỏ chiếc ổn áp trong cabin

Khảo sát của PV tại Vĩnh Phúc cũng cho thấy, nhiều thiết bị đã lắp đặt nhưng không đạt chuẩn. Chủ nhiệm một HTX vận tải cho biết, tháng 6/2011, HTX lắp một số hộp đen đã được cấp hợp qui của Cty V.H với giá 6,2 triệu đồng/thiết bị.

Tuy nhiên, sau một thời gian chạy thử, tín hiệu của thiết bị truyền về rất chập chờn, thông tin được trích xuất không rõ.

Thiết bị của Cty V.H mặc dù được cấp chứng chỉ hợp quy, nhưng không có thiết bị cảnh báo tốc độ cho lái xe trên đường mà chỉ truyền dữ liệu về trung tâm.

Thiết bị này cũng không có phần quản lý thông tin lái xe để kiểm soát lái xe, thời gian lái xe theo qui định. Nội dung kiểm soát số lần đóng - mở cửa xe cũng không có.

Bảng báo cáo giám sát hệ thống được in ra từ máy chủ của HTX cho thấy, chỉ có thông tin về tọa độ, tốc độ tối đa, tổng số km và thông tin về phương tiện.

Có xe thiết bị hộp đen được gắn khá tạm bợ trên vỏ ổn áp điện trong cabin. Thiết bị này không có phần hộp cứng để khai báo dữ liệu lái xe, giao tiếp người sử dụng.

“Mỗi thiết bị hợp chuẩn cho xe khách, bắt buộc phải lắp đặt đầu dây kiểm soát đóng mở cửa.

Tuy nhiên, với thiết bị được lắp trên xe tại Vĩnh Phúc thì không có đầu dây này. Có khả năng thiết bị này đã bị bỏ bớt các ứng dụng cảm biến theo quy định”, một nhân viên kỹ thuật cho biết.

Nhận định về hiện tượng này, Phó Vụ trưởng Vụ KHCN (Bộ GTVT) Nguyễn Văn Ích, cho biết, thời gian gần đây nhận được một số thông tin về các thiết bị không đáp ứng tiêu chuẩn.

Về nguyên tắc, những thiết bị không bảo đảm về kiểm soát, cảnh báo tốc độ, khai báo nhận dạng lái xe và thiếu chức năng kiểm soát số lần đóng - mở cửa là không đạt chuẩn.

Thời gian tới, Bộ GTVT sẽ kiểm tra đối với các thiết bị đã được lắp đặt, nếu thiết bị không đạt chuẩn, sẽ xử lý nghiêm DN cung cấp thiết bị.

Tổng cục Đường bộ vừa có văn bản đề nghị Bộ GTVT chỉ đạo Cục Đăng kiểm Việt Nam có biện pháp kiểm tra chất lượng hộp đen, tránh tình trạng hộp đen không đủ điều kiện tối thiểu được bán cho đơn vị vận tải, gây thiệt hại cho DN và ảnh hưởng công tác quản lý vận tải của cơ quan chức năng.