Học giả quốc tế hiến kế cho VN "xử lý" giàn khoan TQ

Trước việc Trung Quốc ngoan cố không rút giàn khoan cùng lực lượng tàu hộ tống ra khỏi vùng biển Việt Nam, các học giả cho rằng tốt nhất là VN cần sử dụng các biện pháp pháp lý và các cơ chế tài phán quốc tế.

Ngày 21/6, trong khuôn khổ hội thảo quốc tế “Hoàng Sa - Trường Sa: Sự thật lịch sử”, các đại biểu đã tham dự hai phiên tọa đàm về việc Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương 981 trong vùng biển Việt Nam.

Tại phiên thứ nhất của toạ đàm, các học giả tập trung đánh giá về khía cạnh pháp lý của hành động hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981 của Trung Quốc. Các học giả cho rằng theo toạ độ do Cục Hải sự Trung Quốc thông báo thì vị trí hoạt động của giàn khoan này hoàn toàn nằm sâu trong vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa Việt Nam.

 Các học giả quốc tế tham dự buổi tọa đàm về việc Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương 981 trong vùng biển Việt Nam (Ảnh: HC)

Các học giả nhấn mạnh, việc Trung Quốc đơn phương hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981 ở khu vực nêu trên là không phù hợp với quy định của luật pháp quốc tế. Về mặt pháp lý, nhìn từ bất kỳ góc độ nào thì hành động kể trên của Trung Quốc cũng là bất hợp pháp.

Theo các diễn giả, Hoàng Sa là vùng lãnh thổ có tranh chấp. Do đó, những tuyên bố của Bắc Kinh cho rằng Hoàng Sa là của Trung Quốc và không có tranh chấp là không thể chấp nhận được. Việc Trung Quốc cố gắng thay đổi nguyên trạng là vi phạm luật pháp quốc tế và Tuyên bố về Ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC) mà chính nước này đã ký với ASEAN năm 2002.

Trên cơ sở luật pháp quốc tế và Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển 1982, nhiều diễn giả cũng đã chỉ rõ những nội dung phi lý trong lập luận của Trung Quốc về việc hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981. Việc Trung Quốc coi vị trí hoạt động của giàn khoan này thuộc vùng tiếp giáp của quần đảo Hoàng Sa là không thể chấp nhận.

Mặt khác, việc Trung Quốc vẽ khu vực hoạt động của giàn khoan Hải Dương 981 trên bản đồ “đường lưỡi bò” thể hiện sự mập mờ trong các yêu sách của họ ở biển Đông. Việc họ coi vị trí giàn khoan Hải Dương 981 hoạt động thuộc vùng nước của đảo Tri Tôn là thể hiện tiêu chuẩn kép trong yêu sách vùng nước cho các cấu trúc trên biển; bởi họ vốn coi đảo Okinotori Shima của Nhật Bản chỉ là đá, có vùng biển tối đa 12 hải lý.

Các học giả quốc tế xem video clip về hoạt động trái phép của giàn khoan Hải Dương 981 cùng lực lượng tàu hộ tống, máy bay Trung Quốc trên vùng biển chủ quyền của Việt Nam...

Các diễn giả còn chỉ rõ, quan điểm của Trung Quốc về vùng nước hoạt động của giàn khoan Hải Dương 981 là không nhất quán. Lúc đầu, họ thông báo khu vực này thuộc lãnh hải của đảo Tri Tôn, sau lại cho là thuộc vùng tiếp giáp của đảo Tri Tôn.

Trước việc Trung Quốc ngoan cố không rút giàn khoan cùng lực lượng tàu hộ tống ra khỏi vùng biển Việt Nam và không chịu ngồi vào đàm phán với Việt Nam, các diễn giả cho rằng giải pháp tốt nhất hiện nay là Việt Nam cần sử dụng các biện pháp pháp lý và các cơ chế tài phán quốc tế.

Trước tiên, Việt Nam cần yêu cầu Trung Quốc tuân thủ luật pháp quốc tế và sử dụng các cơ quan giải quyết tranh chấp quốc tế. Trên cơ sở luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển 1982, Việt Nam có thể khởi kiện theo một số vấn đề như: hiệu lực của đảo, nghĩa vụ phải đạt được thoả thuận tạm thời trong vùng có tranh chấp; các vi phạm an ninh, an toàn và tự do hàng hải…

Thảo luận, đề xuất những hướng Việt Nam có thể khởi kiện hành động vi phạm luật pháp quốc tế này của Trung Quốc (Ảnh: HC)

Tại phiên toạ đàm thứ hai, các học giả đã đi sâu đánh giá ý đồ của Trung Quốc trong việc hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981 trong vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa của Việt Nam. Các ý kiến cho rằng hành động này của Trung Quốc là bước leo thang mới nhằm hiện thực hoá yêu sách “đường lưỡi bò” và độc chiếm biển Đông.

Hành động đó, theo các diễn giả, đã phá vỡ nguyên trạng ở biển Đông và đe dọa hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải trên vùng biển này. Một số ý kiến cho rằng Việt Nam nên tham khảo kinh nghiệm của Philippines trong việc sử dụng biện pháp đấu tranh pháp lý.

Theo các diễn giả, hành động hạ đặt giàn khoan của Trung Quốc là nhằm khống chế biển Đông. Với việc năm 2012 Trung Quốc khống chế bãi cạn Scarbourgh của Philippines; lần này hạ đặt giàn khoan 981 và nhiều lần diễn tập quân sự ở bãi Tăng Mẫu,rõ ràng mục tiêu của Trung Quốc là từng bước hiện thực hoá “đường lưỡi bò” phi pháp.

Trong bối cảnh hành động hạ đặt giàn khoan của Trung Quốc làm gia tăng căng thẳng ở biển Đông, ảnh hưởng tiêu cực đến quan hệ Việt - Trung, nhiều ý kiến đã đánh giá cao nỗ lực và thiện chí giải quyết hòa bình tranh chấp của Việt Nam; cho rằng Việt Nam cần tiếp tục tranh thủ sự ủng hộ của cộng đồng quốc tế trong vấn đề này để tạo sức ép với Trung Quốc, ngăn cản những hành động leo thang mới.

Chiều cùng ngày, các học giả đã tham quan tàu cá ĐNa 90152 bị Trung Quốc đâm chìm ngày 26/5. Tận mắt chứng kiến vết thủng lớn ở mạn sườn con tàu do bị tàu Trung Quốc đâm, các học giả hết sức bất bình trước hành động thô bạo, vô nhân đạo này. Đặc biệt, họ hết sức phẫn nộ khi nghe ngư dân đi trên tàu cá ĐNa 90152 kể lại việc tàu Trung Quốc cố tình đâm nhiều lần, làm chìm tàu này và ngăn cản các tàu của Việt Nam cứu các ngư dâả