Gặp anh hùng bắn rơi nhiều máy bay nhất thế giới

Tìm về ngôi nhà nhỏ nằm nép mình trên con phố Thi Sách (TP Hải Dương), hỏi về anh hùng Vũ Xuân Đài, không ai là không biết đến ông, dù chiến tranh đã qua đi hơn 40 năm.

Anh hùng Vũ Xuân Đài chụp ảnh kỉ niệm trong lần đầu gặp Đại tướng Võ Nguyên Giáp năm 1996

Từ anh nuôi đến kiện tướng diệt máy bay

Vết thương ở chân từ ngày kháng chiến khiến những bước chân của ông trở nên khó khăn hơn. Vẫn nụ cười tươi, sáng bừng trên khuôn mặt phúc hậu, ông vui vẻ mời khách vào nhà. Trận ốm đột quỵ tưởng chừng không qua khỏi mới xảy ra năm trước khiến trí nhớ ông giảm dần. Thế nhưng, những kỉ niệm về thời chiến đấu gian khổ mà oanh liệt cùng đồng đội thì không bao giờ ông quên.

Sinh năm 1946 tại Mỹ Văn, Mỹ Hào, Hưng Yên, vào bộ đội năm 1965 theo tiếng gọi của Tổ quốc, Vũ Xuân Đài là chiến sỹ tiểu đoàn 19/5 Thủ đô. Tháng 10/1965, ông vào Nam chiến đấu trong đội hình biên chế của Tiểu đoàn 14 phòng không thuộc Sư đoàn 2, Quân khu V.

Thời điểm đó, ông được phân công làm nhiệm vụ lắp đạn, nhưng do nhỏ quá, chỉ nặng 43kg, Đại đội trưởng điều ông xuống làm anh nuôi. Những lần đi đưa cơm cho anh em trực bên ụ súng, trong khi anh em ăn, anh nuôi Vũ Xuân Đài lại tranh thủ tập luyện một vài động tác cho đỡ nhớ.

Suốt 4 năm liền, ông cùng đồng đội hoạt động tại địa bàn Quảng Nam - Đà Nẵng. Nhớ về thời khắc đầu tiên được cầm súng bắn máy bay, ông xúc động kể, đó là trận Việt An ở Quảng Nam. Sau khi đơn vị bố trí xong trận địa, máy bay địch tiến vào. Tiếng súng rền vang trên bầu trời nhưng chỉ được một lúc thì ngừng lại. Lúc này, đồng chí chính trị viên phó Đại đội quay sang ông bảo: “Có khi hết đạn rồi, đồng chí lên tiếp đạn cho anh em đi”.

“Ngay lập tức, tôi khoác khẩu K44, hai tay xách hai hòm đạn, lao vào trận địa. Lúc này, máy bay sà xuống thung lũng liên tục trút bom vào trận địa của ta. Không suy nghĩ nhiều, tôi liền nằm ngửa ra bãi tranh, dùng hai hòm đạn che hai bên đầu rồi giương súng nhằm vào hai chiếc phản lực trên đỉnh núi, bắn. Lúc sau, không còn thấy máy bay địch quần đảo nữa”, ông Đài hồ hởi kể lại.

Sau hành động “ngẫu hứng” đó, ông bị đơn vị kiểm điểm vì bắn không có lệnh. Ông thanh minh: “Chẳng phải đơn vị đã quán triệt khi súng lớn phát hỏa thì súng bé được bắn hay sao?”. Nhờ thế, thay vì án kỉ luật, ông được điều lên làm xạ thủ số 1, vào Quảng Ngãi chiến đấu.

Từ đó, ông liên tục lập chiến công lớn và trở thành “con chim đầu đàn” của Tiểu đoàn khi 19 tuổi bắn rơi 19 máy bay địch. Còn nhớ trận phục kích diệt máy bay địch tại Thanh Quýt (Điện Bàn, Quảng Nam) ngày 4/3/1966, ông đã bắn hạ chiếc máy bay C47 chở 56 sĩ quan cấp cao của địch. Hình ảnh chiếc máy bay cháy như bó đuốc lao xuống gần sân bay Chu Lai vẫn còn in đậm trong tâm trí xạ thủ Vũ Xuân Đài.

Trong 3 năm từ 1965-1968, ông Vũ Xuân Đài tham gia chiến đấu hơn 30 trận, bắn rơi tất cả 37 máy bay địch các loại từ CH47 đến HU1A, HU1B, CH06, T28... và trở thành xạ thủ bắn rơi nhiều máy bay nhất thế giới.

Xạ thủ diệt nhiều máy bay nhất thế giới Vũ Xuân Đài

Xung kích trong thời bình

Năm 1969, anh hùng Vũ Xuân Đài được bổ nhiệm giữ chức Đại đội trưởng. Trong trận đánh ngày 23/9, ông bị thương nặng phải lui về điều trị. Trải qua nhiều ca mổ sức khỏe ông yếu dần, mức thương tật lên tới 81%, mắt chỉ còn 3/10, nhiều mảnh đạn còn găm trong cơ thể. Sự nghiệp tiêu diệt máy bay Mỹ của người anh hùng Vũ Xuân Đài cũng dừng lại tại đó.

Năm 1972, ông trở về TP Hải Dương công tác tại Viện Quân y 7. Năm 1979, “kiện tướng diệt máy bay” phục viên nhưng vẫn không ngơi nghỉ làm việc phát triển kinh tế gia đình và công tác xã hội.

Ông Nguyễn Hồng Thái, người đồng đội cùng đơn vị với ông Đài cho biết, hồi còn chiến đấu, ông Đài là Tiểu đội trưởng mà ông vẫn quen gọi bằng cái tên thân thương “đại ca”. “Giờ lần nào sang thăm, “đại ca” vẫn giữ tinh thần anh nuôi, tự vào bếp chuẩn bị món ăn để mấy anh em ngồi hàn huyên với nhau, lúc chuyện thời sự, khi chuyện gia đình và cả những chuyện hồi cùng nhau chiến đấu. Có bữa ngồi đến chiều vẫn chưa hết chuyện để nói. Mấy hôm trước, vì nhớ đồng đội, anh Đài đã đứng lên tổ chức buổi họp mặt và còn tặng mỗi anh em một suất quà khi về nữa. Anh Đài sống tình cảm nên anh em chúng tôi quý lắm”, ông Thái nói.

Ngày 20/12/1994, Chủ tịch nước Lê Đức Anh đã ký quyết định phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVTND cho Vũ Xuân Đài. Năm 1996, nhân kỉ niệm sinh nhật lần thứ 85 của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, ông cùng đoàn Cựu chiến binh của tỉnh lên thăm Đại tướng. Ông Đài vinh dự được gặp trực tiếp Bác Giáp, bức ảnh chụp cùng Đại tướng được ông treo ngay ngắn trên tường nhà. Ông nói, đó là bảo bối mà ông cùng gia đình luôn gìn giữ, trân trọng như một thời quá khứ đẹp đẽ đấu tranh giữ hòa bình cho Tổ quốc.