Dừng cai nghiện tập trung: Con nghiện tăng

Quản lý người sau cai nghiện tại địa phương qua thực tế cho thấy chưa hiệu quả, người nghiện ngày càng tăng, kéo theo đó là tội phạm liên quan đến ma túy cũng tăng theo

Sau thời điểm chấm dứt thí điểm mô hình cai nghiện tập trung và quản lý sau cai theo Nghị quyết 16 của Quốc hội (2003-2008), lượng người nghiện ma túy trên cả nước tăng cao, có địa phương tăng đến 60%. Điều đáng nói là qua 2 năm thực hiện việc cai nghiện ma túy tại cộng đồng theo Luật Phòng chống ma túy sửa đổi, đến nay, hầu hết các địa phương còn lúng túng, chưa thể áp dụng khiến việc quản lý người nghiện dường như bị thả nổi.

Người nghiện tăng nhanh

Tại TPHCM, sau thời điểm chấm dứt thí điểm mô hình cai nghiện tập trung và quản lý sau cai theo Nghị quyết 16 của Quốc hội (2003-2008), lượng người nghiện ma túy đã tăng lên 20% - 30% mỗi năm, riêng 6 tháng đầu năm 2012 tăng gần 60% so với cùng kỳ. Điển hình tại quận 8, địa chỉ “đen” của tệ nạn ma túy, tỉ lệ người nghiện được phát hiện gần như tăng theo cấp số nhân trong vòng 3 năm qua (năm 2010: 422 người; năm 2011: 936 người; năm 2012: hơn 1.400 người).

Ông Huỳnh Quốc Thái, Phó Phòng LĐ-TB-XH quận 8, cho biết do phần lớn trong số đó không có hộ khẩu trên địa bàn nên quận đã lập hồ sơ đưa vào trung tâm cai nghiện bắt buộc nhưng lượng người nghiện vẫn tăng lên vì địa bàn vốn rất phức tạp lại tồn tại nhiều con nghiện trong diện quản lý tại nơi cư trú. “Hạn chế của quy định mới là người nghiện vẫn có thể tiếp tục sử dụng ma túy sau khi bị phát hiện trong 6 tháng quản lý tại địa phương mà chúng ta không làm được gì. Nhiều trường hợp đã canh thời hạn này để bỏ trốn đi nơi khác nhằm tránh bị đưa vào trung tâm” - ông Thái nói.

Hai đối tượng nghiện ma túy đi cướp giật trên đường Bàu Cát, quận Tân Bình - TPHCM bị “hiệp sĩ” Nguyễn Văn Minh Tiến bắt quả tang. Ảnh: Quý Lâm

TP Hà Nội có hơn 7 triệu dân, hiện cơ quan chức năng đã phát hiện 539/577 xã, phường có người nghiện ma túy. Theo thống kê mới nhất, toàn TP có 20.539 người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý, trong đó 9.200 người đang được điều trị cai nghiện và quản lý sau cai nghiện tại các trung tâm trên địa bàn, còn lại là sinh sống ở ngoài cộng đồng, trong các trại giam.

Người nghiện ma túy nhiều tuổi nhất là 70, ít nhất là 12 tuổi. Xã, phường có người nghiện nhiều nhất khoảng 300 người; các quận nội thành có số người nghiện nhiều nhất, sau đó là thị xã Sơn Tây. Người nghiện ma túy phải tiêu tốn ít nhất 50.000 đồng/ngày, nhiều nhất khoảng 1,5 triệu đồng/ngày; có người nghiện nặng phải dùng ma túy đến 5 lần/ngày.

TP Đà Nẵng cũng có 1.075 người nghiện ma túy, tăng 357 người so với năm 2011. Đặc biệt, theo ông Lê Minh Hùng, Chi cục trưởng Chi cục Phòng chống tệ nạn xã hội Sở LĐ-TB-XH TP Đà Nẵng, tình trạng thanh thiếu niên (có cả học sinh THCS) sử dụng ma túy tổng hợp tăng đáng báo động. Địa bàn nghiện các chất ma túy mở rộng đến vùng nông thôn, vùng sâu vùng xa.

Ngoài ra, nhiều địa phương có số người nghiện tăng mạnh như Thái Bình 746 người, Bình Dương 285 người, Thái Nguyên 297 người, Bình Thuận 982 người... Theo Thứ trưởng Bộ Công an Phạm Quý Ngọ, chỉ tính trong 6 tháng đầu năm 2012, cả nước có 171.392 người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý, tăng 12.978 người so với cùng kỳ. Tình hình tội phạm ma túy đang diễn biến phức tạp và gia tăng hoạt động.

Tội phạm tăng theo

Thiếu tướng Phan Anh Minh, Phó Giám đốc Công an TPHCM, cho biết gần đây, các đối tượng hình sự có liên quan đến ma túy trên địa bàn TP tăng đến 46% (trước đây là 30%), 245 đối tượng đã từng có tiền án tiền sự, 41,13% số đối tượng gây án nhiều lần hoặc bị truy nã.

Riêng tội phạm liên quan đến ma túy tổng hợp, theo thượng tá Nguyễn Hoàng Thắng, Trưởng Phòng CSĐT tội phạm về ma túy (PC47), Công an TPHCM, (báo cáo tại hội nghị chuyền đề “Thực trạng, nguyên nhân và giải pháp kiến nghị phòng ngừa các tệ nạn xã hội và tội phạm ma túy tại TPHCM từ năm 2007 đến 2011”), tính đến tháng 9-2012, tội phạm loại này chiếm tới 33% trên tổng số tội phạm ma túy trên địa bàn. Trong 3 năm trở lại đây (từ năm 2010 đến 2012), trung bình mỗi năm ở TPHCM, tội phạm liên quan đến ma túy tổng hợp đều tăng 10%/năm.

Còn theo Phòng CSĐT tội phạm về ma túy Công an tỉnh Bình Thuận, số người nghiện ma túy ở tỉnh tăng đã kéo theo tình hình tội phạm ma túy trên địa bàn diễn biến phức tạp. Một số đối tượng bị nhiễm HIV/AIDS giai đoạn cuối ngang nhiên mua bán ma túy và chống trả quyết liệt khi bị lực lượng công an truy bắt.

Tương tự, tại TP Đà Nẵng, tình hình tội phạm cũng diễn biến phức tạp, trong đó nổi lên là hoạt động của các băng nhóm đòi nợ thuê dẫn đến hành vi bắt giữ người trái pháp luật, cố ý gây thương tích, cưỡng đoạt tài sản… gia tăng với 32 vụ, 76 bị can, chủ yếu do các đối tượng có tiền án, tiền sự, nghiện ma túy thực hiện đã ảnh hưởng xấu đến trật tự an toàn xã hội.