Đề xuất động trời của ông Dương Chí Dũng

Ông Dương Chí Dũng - người đang bị truy nã - ngay khi chân ướt chân ráo sang làm Cục trưởng Cục Hàng hải đã tham mưu cho cấp trên về phương án... đổ gần 40 triệu m3 bùn ra biển.

Cục Hàng hải Việt Nam vừa có thông cáo báo chí đề ngày 15/5 thanh minh về ý định đổ gần 40 triệu m³ bùn ra biển.

Văn bản hỏa tốc

Việc nạo vét 40 triệu m³ bùn thuộc Dự án đầu tư xây dựng Cảng Lạch Huyện, một dự án trọng điểm quốc gia.

Theo phương án ban đầu, UBND TP.Hải Phòng và Bộ Giao thông - Vận tải (GTVT) thống nhất đề xuất để Thủ tướng Chính phủ quyết định cho đổ bùn vào khu vực sau đê chắn sóng của hai bến khởi động tại khu vực nam Cát Hải hoặc tại Khu công nghiệp Nam Đình Vũ.

Vị trí Cục Hàng hải xác định đổ bùn ra biển

Theo phía Hải Phòng, phương án đổ bùn tại KCN Nam Đình Vũ có nhiều điểm tối ưu hơn vì đã có sẵn dự án làm đê biển. Hiện KCN Nam Đình Vũ đã được Ban quản lý (BQL) Khu kinh tế Hải Phòng phê duyệt dự án đầu tư tuyến đê biển Nam Đình Vũ với tổng chiều dài khoảng 14,9km và tổng mức đầu tư hơn 998 tỷ đồng từ ngân sách nhà nước, hiện đã giải ngân 25,8 tỷ đồng.

UBND TP.Hải Phòng đánh giá phương án đổ bùn vào KCN Nam Đình Vũ sẽ tiết kiệm thời gian hơn. Chính Bộ GTVT cũng cho rằng:

Do tiến độ Dự án Cảng cửa ngõ quốc tế Hải Phòng (Lạch Huyện) là rất khẩn trương, trong đó, công tác nạo vét là phương án xuyên suốt thời gian thực hiện dự án, có vai trò quyết định tiến độ. Để đảm bảo tiến độ đổ đất ở Nam Đình Vũ, Bộ GTVT thậm chí còn đề nghị Chính phủ yêu cầu Hải Phòng hoàn thành kịp thời đê bao.

Sau báo cáo của Hải Phòng và Bộ GTVT, Thủ tướng đã có ý kiến chỉ đạo Bộ GTVT chủ trì phối hợp với UBND TP.Hải Phòng để xác định rõ khối lượng, kinh phí đổ bùn vào KCN Nam Đình Vũ, thống nhất tiến độ để đảm bảo đồng bộ Dự án Cảng và Dự án đê biển Nam Đình Vũ.

Tháng 2/2012, ông Dương Chí Dũng, được bổ nhiệm Cục trưởng Cục Hàng hải. Từng quản lý Tổng Công ty Xây dựng đường thủy, cho nên ngay khi đảm nhiệm cương vị quản lý, kiêm chủ đầu tư Dự án nạo vét Cảng Lạch Huyện, ông Dũng lập tức tham mưu cho Bộ GTVT “bổ sung” phương án đổ bùn... lấp biển.

Và thế là Bộ GTVT lập tức thay đổi ý kiến bằng một văn bản đóng dấu “Hỏa tốc” yêu cầu Hải Phòng có thêm phương án đổ bùn ra… biển (số 2272, ngày 3/4/2012). Mà biển ở đây chính là Khu dự trữ sinh quyển Cát Bà.

Trái luật

Trong thông cáo báo chí nói trên, Cục Hàng hải vẫn nhấn mạnh rằng: Trong quá trình xây dựng, Bộ GTVT và JICA (tư vấn của dự án) luôn thống nhất việc lấy tiêu chí bảo vệ môi trường là điều kiện tiên quyết để lựa chọn phương án đổ đất nạo vét”.

Tuy nhiên, nếu phương án “đổ bùn xuống biển” được thông qua, ngoài chuyện “bức tử” biển Cát Bà, còn vi phạm nghiêm trọng Luật Bảo vệ môi trường. Theo luật sư Nguyễn Văn Kiệm: Điều 57, Khoản 4 Luật Bảo vệ môi trường đã quy định: “Nghiêm cấm mọi hình thức đổ chất thải trong vùng biển nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam”.

Nghị định số 21/2008/NĐ-CP quy định rõ: “Cấm đổ các loại chất thải xuống vùng biển thuộc khu bảo tồn thiên nhiên, di sản tự nhiên, vùng có hệ sinh thái tự nhiên mới, khu vực sinh sản thường xuyên hoặc theo mùa của các loài thuỷ, hải sản” (Khoản 2, Điều 21a); và “Việc đổ chất thải rắn từ đất liền đã được xử lý theo quy định của pháp luật, chất thải từ hoạt động nạo vét luồng, lạch xuống biển phải được sự đồng ý của cơ quan chuyên môn về bảo vệ môi trường cấp tỉnh” (Khoản 4, Điều 21a). “Việc đổ bùn xuống biển, với bất cứ lý do gì, đều là trái luật”- ông Kiệm nói.

Tiền và môi trường

Xem xét toàn bộ văn bản liên quan đến việc trình phương án đổ bùn ra biển, chỉ có một lý do duy nhất là phương án này “tiết kiệm” được tiền.

Thông cáo báo chí của Cục Hàng hải cho rằng: Do khoảng cách từ vị trí nạo vét đến KCN Nam Đình Vũ khoảng 14 - 19km, biện pháp thi công hiện đại nhất hiện nay cũng không thể trực tiếp đưa bùn, đất nạo vét vào thẳng KCN mà bắt buộc phải nạo vét luồng công vụ, đào hố trung chuyển vị trí gần đó để tập kết bùn đất rồi mới phun lên KCN. Quá trình này sẽ kéo dài tiến độ thi công, tổng kinh phí đầu tư tăng lên khoảng 300 triệu USD (khoảng 6.000 tỷ đồng).

Những tính toán này đang cho thấy tính chất “trên giấy” khi thực tế, trên thực địa, từ Cảng Lạch Huyện đến KCN Nam Đình Vũ chỉ 11km. Căn cứ theo định mức 1776/BXD - VP ngày 16/8/2007 của Bộ Xây dựng, áp dụng cho đơn giá ở Hải Phòng, chi phí đổ bùn vào biển nam Cát Hải chỉ khoảng gần 5.500 tỷ đồng, đổ vào KCN Nam Đình Vũ khoảng 6.700 tỷ đồng, Nam Tràng Cát hơn 7.600 tỷ đồng.

Chênh lệch không quá lớn. Không biết Cục Hàng hải căn cứ vào đâu để đưa ra con số chênh lệch chi phí đổ bùn giữa các vị trí lên tới 6.000 tỷ đồng? Sự chênh lệch này cũng rất khó để nói phương án nào là đắt hơn, so với thiệt hại của sự ô nhiễm nghiêm trọng môi trường khi bùn được đổ xuống biển.

Cần phải nói thêm, Hải Phòng đang tiến hành xây dựng đê bao và san lấp KCN Nam Đình Vũ, nếu bùn được đổ không phải ra biển, sẽ tận dụng được khoảng 36 triệu m³ đất nạo vét san lấp tạo mặt bằng với diện tích từ 700 - 1.000ha.

Ở Đồ Sơn, để làm sạch môi trường sinh thái biển, Chính quyền vừa vận động người dân đi sàng từng vốc cát, hớt từng thìa bùn. Trong khi đó, chẳng hạn với chiều cao san lấp 4m thì 40 triệu m³ bùn sẽ lấp một diện tích 1.000ha, bằng diện tích một quận. Một “quận bùn” dưới biển, vừa lãng phí, vừa ô nhiễm đến không thể tưởng tượng được. Và vì thế, không phải chỉ Cát Bà, Đồ Sơn sẽ ngập bùn mà còn ảnh hưởng đến nồi cơm của những người nuôi trồng thủy sản.