Cuộc chiến đòi bồi thường cho nạn nhân MH17

Malaysia Airlines đã ra thông báo sẽ hỗ trợ ngay gia đình các nạn nhân trên chuyến bay MH17 5.000 USD mỗi người để bày tỏ “thiện chí”, thế nhưng số tiền bồi thường thiệt hại chính thức có thể lên đến 175.000 USD cho mỗi nạn nhân.

Trách nhiệm của Malaysia Airlines đến đâu?

Theo công ước Montreal, hãng hàng không sẽ phải bồi thường 175.000 USD cho mỗi hành khách trong chuyến bay cho dù là lỗi của họ hay không. Thế nhưng mọi chuyện không đơn giản như vậy trong trường hợp của MH17.

Luật sư hàng không Kevin Barlett nhận định: “Gia đình của các hành khách sẽ phải chứng minh được việc bay qua không phận của vùng giao chiến là do lỗi bất cẩn từ phía Malaysia Airlines”.

Cơ quan kiểm soát lưu không châu Âu Eurocontrol cho biết, các nhà chức trách Ukraina đã đóng cửa không phận đến độ cao 32.000 feet. MH17 bay ở độ cao trên 1.000 feet so với mức đó và xét về khía cạnh này thì họ đã không làm gì sai.

Tưởng niệm các nạn nhân tại Úc

Các chuyên gia pháp lý hàng không cũng nhận định rằng thảm họa này gây ra bởi một tội ác, nó khác với việc do lỗi của phi công hay trục trặc cơ khí, khiến cho mức bồi thường mà Malaysia Airlines phải chịu có thể giảm xuống.

Tuy nhiên, nhiều hãng hàng không khác bao gồm cả Quantas từ tháng tư vừa rồi đều đã nhận được cảnh báo về việc tránh không phận Crimean ở miền nam Ukraine.

Luật sư Barlett cũng nói thêm: “Việc các nhà chức trách châu Âu và Mỹ đã đưa ra cảnh báo cùng với thực tế là  hai máy bay quân sự đã bị bắn ở vùng này tuần trước thì có thể coi Malaysia Airlines đã bất cẩn trong chuyến bay của mình.” Thân nhân cũng phải tổng hợp về các trường hợp thiệt mạng của nhân thân mình là trụ cột ảnh hưởng như thế nào đến cả gia đình theo thời gian.

Không chỉ mình Malaysia Airlines chịu trách nhiệm trong thảm họa này, các bên khác có thể cũng phải chịu trách nhiệm bao gồm chính phủ và nhà chức trách hàng không của Malaysia và Hà Lan vì họ đã cho phép MH17 bay qua vùng chiến sự.

Thủ tướng Malaysia đã phát biểu rằng MH17 bay trong vùng an toàn được chứng nhận bởi ICAO – tổ chức hàng không dân dụng quốc tế.

Việc bồi thường từ hãng bảo hiểm cũng khó khăn và kéo dài

Nếu nguyên nhân của việc rơi máy bay được xác thực, hãng bảo hiểm cho Malaysia Airline sẽ phải nhanh chóng bồi thường cho chiếc máy bay này, thế nhưng các nhà quan sát cũng nói thêm rằng việc giải quyết bồi thường cho 298 nạn nhân trên chuyến bay thì lại phức tạp và kéo dài. Chiếc Boeing 777 MH17 được các chuyên gia định giá khoảng 97,3 triệu USD.

AGCS, công ty thuộc Allianz của Đức là công ty chịu trách nhiệm bảo hiểm cho Malaysia Airlines đưa ra một thông cáo trong đó có nói: “Nếu các bản báo cáo xác minh về việc máy bay bị bắn hạ, việc mất mát của chiếc máy bay sẽ tích hợp bởi thị trường chiến tranh hàng không, mà gần đây xảy ra hàng loạt các mất mát khác.”

Nga hay phe ly khai Ukraine có chịu trách nhiệm bồi thường?

Trong trường hợp các điều tra viên chứng minh được Nga và Ukraine liên quan đến việc bắn rơi máy bay, chính phủ của hai nước này cũng sẽ phải chịu trách nhiệm.

Chính phủ Nga thì đã bác bỏ trách nhiệm trong vụ máy bay rơi nên khả năng gia đình các nạn nhân kiện chính phủ Nga đòi bồi thường sẽ là khó. Còn nếu trách nhiệm thuộc về lực lượng ly khai Ukraine, việc đòi bồi thường lại càng khó khăn hơn do lực lượng này không hề dư dả về tài chính, và tư cách pháp lý của họ cũng không rõ ràng.

Hiện trường vụ máy bay MH17 rơi

Vào năm 1988, tên lửa Mỹ đã bắn rơi một máy bay chở hành khách của Iran mang mã hiệu Air 655 khiến 290 người thiệt mạng, và chính phủ Mỹ đã phải bồi thường 61 triệu USD cho gia đình các nạn nhân. Trong thảm họa đó trách nhiệm của chính phủ Mỹ là rõ ràng, còn trong trường hợp của MH17 lần này, chính phủ Nga và phe ly khai đổ lỗi cho nhau, nên thật khó cho gia đình các nạn nhân nếu muốn kiện đòi bồi thường một trong hai bên này.