CSGT có quyền trưng dụng xe, tài sản...

Người dân phản đối trưng dụng có thể bị bắt. Khi trưng dụng sai, dân có quyền kiện và được bồi thường khi tài sản bị trưng dụng hư hỏng.

“Thông tư 01/2016 của Bộ Công an quy định nhiệm vụ, quyền hạn, hình thức, nội dung tuần tra, kiểm soát của CSGT thay thế Thông tư 65/2012 từ ngày 15-2 không có thay đổi lớn. Thông tư 01 được quy định gọn lại, cô đọng hơn và bổ sung thêm một số điểm để phù hợp sau khi Cục CSGT đường bộ - đường sắt và Cục CSGT đường thủy hợp nhất thành Cục CSGT”.

Ngày 29-1, Trung tá Nguyễn Quang Nhật (ảnh), Trưởng phòng Tuyên truyền, phổ biến pháp luật - Cục CSGT (Bộ Công an) nói với Pháp Luật TP.HCM như trên.

Không tăng quyền cho CSGT

Thông tư 01 bổ sung quy định cho phép CSGT “xử lý các hành vi vi phạm hành chính trong các lĩnh vực quản lý nhà nước khác”. Các lĩnh vực khác là lĩnh vực nào và phải chăng quy định mới thêm quyền cho CSGT?

Trung tá Nguyễn Quang Nhật: Thông tư mới quy định thêm như vậy là phù hợp với quy định về xử phạt hành chính. Theo đó, mọi vi phạm hành chính phải được phát hiện, ngăn chặn kịp thời và phải bị xử lý nghiêm minh. Vì vậy, không chỉ CSGT mà các lực lượng chức năng khác đều có quyền này.

Tuy nhiên, việc xử lý có thể chỉ dừng ở chỗ ghi nhận vi phạm hoặc áp dụng ngay các biện pháp ngăn chặn hành vi gây hậu quả nghiêm trọng và bảo đảm an ninh trật tự.

Tất cả trường hợp xử lý như vậy đều phải lập biên bản để ghi nhận hậu quả do hành vi vi phạm gây ra. Sau khi lập biên bản, CSGT sẽ bàn giao cho các cơ quan có thẩm quyền xử lý tiếp.

Thực tế, những trường hợp như vậy là khá hi hữu, khi không gọi được lực lượng chuyên ngành lập tức tới. Vì vậy, tôi khẳng định quy định như vậy là phù hợp, vẫn đảm bảo chức năng, quyền hạn và không tăng quyền cho CSGT.

Nhiều ý kiến lo ngại nêu CSGT được dừng xe trong năm trường hợp là nhiều, có thể dẫn tới lạm quyền và gây phiền hà cho người dân. Vấn đề này được giải thích như thế nào, thưa ông?

Các trường hợp CSGT được dừng xe theo Thông tư 01 vẫn không thay đổi so với thông tư cũ. Tuy nhiên, khi dừng xe theo đề nghị của cơ quan điều tra, cơ quan liên quan thì quy định mới bổ sung “văn bản đề nghị phải ghi rõ thời gian, tuyến đường và phương tiện dừng”.

Những ý kiến cho rằng CSGT có thể lạm quyền là không có căn cứ. Nhiệm vụ của CSGT là đảm bảo an toàn, trật tự giao thông. CSGT phải thực hiện nhiều biện pháp, công tác khác nhau như tuyên truyền vận động, tuần tra - kiểm soát, quản lý phương tiện và xử lý vi phạm… để thực hiện nhiệm vụ này. Như vậy, nếu CSGT không kiểm tra, kiểm soát phương tiện và xử lý vi phạm thì kiểm tra cái gì?

Xin nói thêm, CSGT ngoài việc phát hiện vi phạm và dừng phương tiện thì còn thực hiện các mệnh lệnh của cấp trên. Ví dụ như kế hoạch tổng kiểm soát xe khách trong dịp tết. Lúc này, dù xe có vi phạm hay không thì CSGT cũng phải dừng để kiểm tra.

CSGT Hà Nội xử phạt người vi phạm giao thông. Ảnh: TUYẾN PHAN

Trưng dụng xe gây hư hỏng phải bồi thường

Theo Thông tư 01, CSGT được trưng dụng phương tiện giao thông, phương tiện thông tin liên lạc, thiết bị kỹ thuật số như máy quay phim, chụp ảnh hay điện thoại… Vậy CSGT được trưng dụng trong các tình huống nào?

Tại khoản 15 Điều 15 Luật Công an nhân dân đã quy định công an có quyền huy động, trưng dụng phương tiện thông tin, phương tiện giao thông, phương tiện khác và người đang sử dụng, điều khiển phương tiện theo quy định.

Cụ thể, các trường hợp được trưng dụng là các tình huống cấp bách để bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội hoặc để ngăn chặn hậu quả thiệt hại cho xã hội đang xảy ra hoặc có nguy cơ xảy ra. Ví dụ trường hợp CSGT Đội 5 ở Hà Nội bị kéo lê thì CSGT có quyền trưng dụng phương tiện để truy đuổi tài xế.

Nếu người dân không chấp hành thì có bị coi là chống người thi hành công vụ? Ngoài ra, khi trưng dụng làm hư hỏng tài sản của người dân thì họ có được bồi thường không, thưa ông?

Người có phương tiện bị trưng dụng không chấp hành thì căn cứ vào hậu quả, tính chất, mức độ sẽ bị xử lý hành chính hoặc hình sự. Ví dụ trong tình huống khẩn cấp cần truy đuổi tội phạm ma túy, công an trưng dụng xe nhưng chủ không đồng ý thì bị cưỡng chế, thậm chí cố tình cản trở thì có thể bị bắt.

Khi trưng dụng, cảnh sát phải nói rõ mục đích và đề nghị người dân hợp tác. Đơn vị nào trưng dụng thì phải trả lại cho người dân. Khi phương tiện bị hư hỏng do việc trưng dụng gây ra thì đơn vị trưng dụng sẽ phải bồi thường.

Người dân có quyền giám sát CSGT thông qua việc quay phim, chụp ảnh nhưng nếu CSGT vin vào quyền trưng dụng để xóa dữ liệu, chứng cứ tiêu cực thì sao, thưa ông?

Quy định đã nêu rất rõ. CSGT được quyền trưng dụng trong các trường hợp cấp bách nhưng nếu trưng dụng không  đúng thì sẽ bị xử lý nghiêm.

Hiện chiếc điện thoại không chỉ là phương tiện liên lạc mà còn chứa nhiều thông tin cá nhân như email, ảnh… Vậy nếu CSGT trưng dụng điện thoại thì có vi phạm quyền nhân thân?

Đây là tình thế cấp thiết theo quy định của pháp luật nên sẽ không bị xử lý. Để tránh những nguy cơ thiệt hại cho Nhà nước, cho xã hội thì không thể tránh việc gây thiệt hại nhỏ để phòng ngừa. Tuy nhiên, như tôi đã đề cập, nếu việc trưng dụng làm hư hỏng tài sản thì người dân sẽ được bồi thường.

Xin cám ơn ông.