Con người ngày càng kém thông minh?

Kết quả rút ra từ một nghiên cứu được công bố ngày 12/11 vừa qua trên tạp chí Trends in Genetics đang gây nhiều tranh cãi khi khẳng định trí thông minh của loài người có xu hướng ngày càng giảm dần.

“Quá trình tối ưu hóa gene quyết định trí tuệ người diễn ra khá nhanh vào giai đoạn tổ tiên chưa có ngôn ngữ và sống rải rác khắp châu Phi”, tác giả Gerald Crabtree đến từ Đại học Stanford (Mỹ) nói. Nhưng kể từ sau đó, nó bắt đầu có chiều hướng xuống dốc.

Theo lập luận của Crabtree, con người trở nên thông minh hơn nhờ áp lực tiến hóa. Tuy nhiên, áp lực đó đã dần bị mất đi khi tổ tiên chúng ta bắt đầu sống trong các khu dân cư nông nghiệp đông đúc từ cách đây hàng ngàn năm.

Người tiền sử có tồn tại được hay không phụ thuộc vào khả năng săn bắt hái lượm của họ như thế nào. Vì thế họ luôn phải nghĩ cách để nâng cao hiệu quả hoạt động đó. Và khi nền nông nghiệp bắt đầu mở rộng, quá trình chọn lọc tự nhiên nhằm loại bỏ những đột biến có thể làm giảm các năng lực trí tuệ của con người dần suy yếu.

Các nhà khoa học cho biết có khoảng từ 2.000 đến 5.000 gene quy định trí thông minh của người, chúng đặc biệt nhạy cảm với thay đổi có hại từ môi trường. Nhóm nghiên cứu phỏng đoán loài người đã hứng chịu ít nhất 2 đột biến liên quan tới chức năng của bộ não trong vòng 3.000 năm.

Với một số ý kiến thắc mắc chỉ số IQ trung bình của loài người trên toàn thế giới đã tăng lên đáng kể trong vòng 100 năm qua, Crabtree giải thích đó chỉ là do “hiệu ứng Flynn”. Chỉ số này tăng có thể là kết quả của quá trình chăm sóc thai sản và dinh dưỡng tốt hơn đồng thời hạn chế việc tiếp xúc với những hóa chất có hại cho não.

Mặc dù vậy, giả thuyết của Crabtree đã vấp phải sự chỉ trích của nhiều nhà khoa học khác. Họ nói rằng, trí thông minh con người không hề mất đi, chẳng qua chỉ là chúng ta đang đa dạng hóa nó mà thôi. Sự xuất hiện của những đột biến trong gen không có nghĩa là con người đang trở nên kém thông minh, nhà tâm lý học Thomas Hills (Đại học Warwick) quả quyết. Thay vào đó, việc loại bỏ các áp lực tiến hóa cho phép trí tuệ con người phát triển đa dạng hơn.