"Chưa bao giờ hàng không an toàn như hiện nay"

Chủ tịch Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế khẳng định đi lại bằng máy bay vẫn là hình thức di chuyển an toàn nhất hiện nay.

Hàng loạt những vụ tai nạn máy bay thảm khốc trong thời gian qua đã phủ một bóng mây u ám lên ngành hàng không toàn cầu và khiến ngày càng có nhiều người sợ đi máy bay hơn. Thế nhưng, số liệu thống kê lại cho thấy hiện nay là thời kỳ mà ngành hàng không thương mại an toàn hơn bao giờ hết.

Những vụ máy bay rơi đầy thảm khốc diễn ra liên tiếp như vậy đã làm dấy lên nỗi lo lắng, hoảng sợ trong những người thường xuyên phải đi lại bằng máy bay, các hãng hàng không và chính phủ các nước về độ an toàn của máy bay, mặc dù các dữ liệu trong thời gian dài cho thấy ngành hàng không đang ngày càng an toàn hơn.

Một máy bay của hãng hàng không Air Algerie

Các chuyên gia hàng không cho biết chưa hề có phương tiện nào đạt được tỉ lệ an toàn cao như máy bay, và 3 vụ tai nạn liên tiếp trong tuần qua chỉ hoàn toàn là ngẫu nhiên.

Ông Tony Tyler, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế cho biết: “Nếu chăm đọc báo trong những ngày gần đây, chắc chắn người ta sẽ đặt câu hỏi về độ an toàn của ngành hàng không. Tuy nhiên thực tế cho thấy đi lại bằng máy bay vẫn là hình thức di chuyển an toàn nhất hiện nay.”

Số liệu thống kê trong thời gian dài cho thấy các hãng hàng không trên toàn thế giới đang ngày càng tiến bộ trong việc đối phó với các nguyên nhân có thể gây tai nạn, đặc biệt là ở châu Phi. Những nguyên nhân khiến máy bay hay gặp tai nạn nhất là đâm vào núi, động cơ ngừng hoạt động, chệch đường băng, mất kiểm soát do lỗi phi công hoặc do chế độ tự lái.

Từ những bài học xương máu trong lịch sử, các hãng hàng không ngày càng chú trọng vào việc huấn luyện và nâng cao ý thức cho phi công về các mối đe dọa trên, đồng thời thu thập dữ liệu về các vụ tai nạn đã xảy ra để xác định mối đe dọa tiềm tàng.

Quá trình này đã đạt được nhiều tiến bộ, khiến ngành hàng không trở nên an toàn hơn bao giờ hết vào năm 2013, mặc dù tỉ lệ hành khách đi máy bay trên toàn cầu ngày càng tăng lên.

Thống kê tai nạn máy bay từ thập niên 1960 đến nay (Đồ họa: Trí Dũng)

Số liệu an toàn bay mới nhất của Tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế (ICAO) cho biết năm 2013 có 90 vụ máy bay chở khách gặp nạn trên toàn thế giới, so với 99 vụ năm 2012 và 118 vụ năm 2011. Tỉ lệ tai nạn giảm xuống còn 2,8 trên một triệu chuyến bay, tỉ lệ thấp nhất kể từ khi ICAO theo dõi số liệu này.

Ngay cả trong năm 2014, những con số này cũng có sự cải thiện đáng kể. Theo Mạng lưới An toàn Hàng không, cho đến nay mới chỉ có 70 vụ tai nạn máy bay chở khách xảy ra trên toàn cầu, so với 81 vụ cùng kỳ năm ngoái.

Ông James Burnley, cựu Bộ trưởng Giao thông Mỹ cho hay bốn thảm kịch hàng không gần đây không hề có bất cứ sự liên quan hay nguyên nhân chung nào. Ông khẳng định: “Thật nhầm lẫn khi đưa ra kết luận rằng an toàn hàng không đang đi xuống.”

Mặc dù các tổ chức và các hãng sản xuất máy bay có những định nghĩa và cách phân loại khác nhau về tai nạn hàng không, song các chuyên gia đều thống nhất trong nhận định rằng an toàn hàng không đang ngày càng tốt hơn.

Ông Paul Hayes, giám đốc hãng tư vấn hàng không Ascend nói: “Ba vụ tai nạn xảy ra trong một tuần không nói lên điều gì về độ an toàn của máy bay. Chúng ta phải nhìn vào xu thế dài hạn. An toàn hàng không đang ngày càng được cải thiện, và nó được cải thiện còn nhanh hơn cả tốc độ phát triển của ngành hàng không.”

Còn ông Richard Healing, cựu ủy viên Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia Mỹ (IATA) cho rằng dựa trên các thông tin sơ bộ, hai vụ tai nạn máy bay gần đây nhất đều liên quan đến những vấn đề an toàn sơ đẳng của hàng không, đó là thời tiết xấu và lỗi của phi công.

Hiện trường thảm khốc vụ MH17 bị bắn rơi

Ở châu Âu, Mỹ và nhiều khu vực khác trên thế giới, từ lâu phi công đã được khuyến nghị coi trọng việc tránh các cơn bão nguy hiểm, và những quyết định này không còn được coi là ưu tiên trong các chủ đề bàn luận về an toàn hàng không nữa.

Thống kê của IATA trong vòng 5 năm qua cho thấy những điều kiện thời tiết phức tạp như gió giật, tầm nhìn hạn chế và bão tố là nguyên nhân làm xảy ra 2/3 số vụ tai nạn máy bay ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương.

Sự phức tạp trong nguyên nhân gây ra tai nạn máy bay ngày nay đang buộc các chuyên gia hàng không phải phân tích kỹ hơn để có được tiến bộ mới cải thiện an toàn bay, nhằm chuyển ngành hàng không từ bước “ứng phó tích cực” sang bước “chủ động phòng ngừa” tai nạn dựa trên cơ chế trao đổi dữ liệu tốt hơn giữa các quốc gia.

Trong khi đó, vào sáng sớm hôm nay, quân đội Burkina Faso thông báo đã phát hiện xác máy bay của Algeria chở 116 người ở phía nam thị trấn Gao, sát biên giới Mali với Burkina Faso, và “không có dấu hiệu người sống sót”. Chiếc máy bay này gặp nạn khi vừa cất cánh được 50 phút tại một khu vực đang có thời tiết xấu.

Cách đó một tuần, ngày 17/7, chiếc máy bay MH17 của Malaysia bị bắn rơi trên bầu trời Ukraine khiến 298 người thiệt mạng. Cho đến nay, lực lượng cứu hộ vẫn chưa tìm được hết thi thể của các nạn nhân nằm rải rác trong phạm vi bán kính 15 km quanh nơi máy bay rơi.

Hôm 23/7, máy bay ATR-72 của Đài Loan đâm xuống đường băng ở sân bay Mã Công, huyện đảo Bành Hồ khiến 48 người thiệt mạng.

Như vậy chỉ trong vòng một tuần ngắn ngủi vừa qua, 3 vụ tai nạn máy bay liên tiếp đã cướp đi sinh mạng của gần 450 người. Đó là chưa kể 239 hành khách và thành viên phi hành đoàn trên chiếc máy bay MH370 mất tích bí ẩn từ hồi tháng Ba và hiện nay vẫn chưa tìm thấy dấu vết.