Chính phủ đề xuất chỉ định thầu với nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận

00:00 / 0:00

Chuẩn

Tốc độ đọc

Chính phủ đề nghị cho phép áp dụng hình thức chỉ định thầu gói thầu chìa khóa trao tay xây dựng nhà máy chính (dự án điện hạt nhân Ninh Thuận) với nhà thầu được nêu tên trong Hiệp định liên Chính phủ.

Chiều tối 10/2, Ủy Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về chủ trương, cơ chế đặc thù xây dựng các nhà máy điện hạt nhân tại Ninh Thuận để chuẩn bị trình Quốc hội xem xét thông qua tại kỳ họp bất thường khai mạc vào ngày 12/2.

Chọn nhà thầu theo Luật Đấu thầu sẽ kéo dài thời gian

Trình bày tờ trình, Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, Chính phủ đề xuất nhiều cơ chế đặc thù để đạt mục tiêu đưa dự án vận hành trong 5 năm tới.

Một trong những cơ chế, chính sách đặc thù là lựa chọn nhà thầu. Chính phủ đề xuất cho phép Thủ tướng giao chủ đầu tư thực hiện dự án; áp dụng hình thức hợp đồng chìa khóa trao tay và triển khai lựa chọn nhà thầu ngay sau khi Quốc hội chấp thuận điều chỉnh chủ trương đầu tư của dự án.

Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên. Ảnh: Quốc hội

Đáng chú ý, Chính phủ đề nghị cho phép áp dụng hình thức chỉ định thầu gói thầu chìa khóa trao tay xây dựng nhà máy chính với nhà thầu được nêu tên trong Hiệp định liên Chính phủ theo quy trình chỉ định thầu rút gọn (được tổ chức đàm phán trực tiếp trên cơ sở dự thảo hợp đồng gửi cho nhà thầu).

Theo lý giải của Chính phủ, việc lựa chọn hợp đồng chìa khóa trao tay là cần thiết để đẩy nhanh tiến độ, do đặc thù nhà máy điện hạt nhân cần phải có nhiên liệu hạt nhân cho chu kỳ đầu và chuyên gia vận hành bảo dưỡng trong giai đoạn đầu.

Hiện Luật Đấu thầu chưa có quy định về lựa chọn nhà thầu thực hiện gói thầu kết hợp chi phí đầu tư xây dựng và chi phí sản xuất kinh doanh (mua nhiên liệu hạt nhân và chuyên gia vận hành bảo dưỡng). Vì thế, nếu thực hiện lựa chọn nhà thầu theo trình tự quy định của Luật Đấu thầu sẽ kéo dài thời gian, không đáp ứng được tiến độ triển khai dự án đề ra.

Chính phủ cũng đề xuất chỉ định thầu/lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt/chỉ định thầu rút gọn để thẩm định công nghệ, báo cáo về môi trường, an toàn, an ninh, cũng như kiểm tra pháp quy hạt nhân trong những giai đoạn đầu tư xây dựng các dự án điện hạt nhân Ninh Thuận.

Chính phủ cho rằng, hiện Bộ Khoa học và Công nghệ không đủ nguồn lực thực hiện thẩm định an toàn, an ninh, kiểm tra pháp quy hạt nhân trong các giai đoạn của dự án. Các cơ quan chuyên môn khác tại Việt Nam cũng thiếu kinh nghiệm thực hiện dự án đầu tiên này, do đó cần thiết phải thuê tư vấn quốc tế.

Áp dụng chỉ định thầu gói thầu chìa khóa trao tay là hợp lý

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy bày tỏ đồng tình việc áp dụng chỉ định thầu gói thầu chìa khóa trao tay là hợp lý để đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án điện hạt nhân Ninh Thuận.

Tuy nhiên, cơ quan thẩm tra lưu ý, hình thức này có thể dẫn đến hạn chế cạnh tranh, nguy cơ lợi ích nhóm và thiếu minh bạch trong quá trình thực hiện.

Chủ nhiệm Ủy ban Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy. Ảnh: Quốc hội

Để giảm thiểu rủi ro, Thường trực Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường đề nghị nghiên cứu, bổ sung quy trình giám sát chặt chẽ như: Công khai danh sách nhà thầu và tiêu chí lựa chọn để tăng tính minh bạch; thành lập hội đồng giám sát độc lập để kiểm tra quy trình chỉ định thầu; xây dựng cơ chế báo cáo định kỳ về tiến độ thực hiện hợp đồng; áp dụng chế tài nghiêm ngặt nếu phát hiện dấu hiệu tiêu cực trong quá trình chỉ định và thực hiện hợp đồng.

Ngoài ra, cần có quy định rõ ràng về điều kiện áp dụng, tiêu chí lựa chọn nhà thầu, bổ sung cơ chế kiểm soát chặt chẽ các điều khoản hợp đồng, đặc biệt là các cam kết về công nghệ, bảo trì và chuyển giao công nghệ sau khi hoàn thành dự án.

CHỦ ĐẦU TƯ CÓ THẾ ĐƯỢC SỬ DỤNG VỐN VAY, VỐN TRÁI PHIẾU LÀM VỐN ĐỐI ỨNG

Liên quan tới phương án tài chính, thu xếp vốn, Chính phủ đề xuất chủ đầu tư được vay, vay lại theo điều kiện ưu đãi. Chính phủ được dùng nguồn tăng thu, tiết kiệm chi ngân sách Trung ương và các nguồn vốn hợp pháp khác cho dự án trong trường hợp đàm phán hiệp định vay không thành công hoặc khoản vay quy mô nhỏ.

Với mức vốn đối ứng rất lớn, Chính phủ kiến nghị chủ đầu tư được phép dùng vốn vay, vốn trái phiếu làm vốn đối ứng.

Theo phương án Chính phủ đề xuất, chủ đầu tư dự án điện hạt nhân Ninh Thuận được giữ lại toàn bộ lợi nhuận sau thuế còn lại để bổ sung vốn đối ứng trong thời gian thực hiện dự án. Họ cũng được miễn thủ tục phê duyệt chủ trương chuyển quyền mục đích sử dụng rừng với các hạng mục liên quan dự án.