"Cây gậy và củ cà rốt" của phiến quân IS

Chiến thuật "cây gậy và củ cà rốt" của IS đã dập tắt mọi mầm mống nổi dậy của các bộ tộc.

Trong thời gian gần đây, phiến quân Nhà nước Hồi giáo (IS) đang áp dụng nhiều chiến thuật khác nhau để khuất phục các bộ tộc Hồi giáo dòng Sunni ở Syria và Iraq dưới sự cai trị của chúng, trong đó chiến thuật thường được áp dụng nhất là “cây gậy và củ cà rốt”.

IS đang áp dụng nhiều chiến thuật tinh vi, tàn bạo để thu phục các bộ tộc

Một mặt, IS giơ ra “củ cà rốt” bằng cách ra sức mua chuộc các thủ lĩnh bộ tộc và người dân bằng các món quà, từ xe hơi đắt tiền cho tới thức ăn dành cho gia súc của họ. Mặt khác, chúng sẵn sàng sử dụng “cây gậy” và đàn áp tàn bạo những người chống đối bằng các vụ thảm sát kinh hoàng.

Kết quả của chiến thuật vừa tinh vi vừa tàn bạo này là phiến quân IS hầu như không phải đối mặt với mối đe dọa nổi dậy trước mắt nào từ các bộ tộc trong vòng kiểm soát của chúng, mặc dù các bộ tộc vốn là những tổ chức xã hội quyền lực nhất ở các khu vực này.

Bởi vậy, bất cứ nỗ lực nào của Mỹ nhằm lôi kéo các bộ tộc ở khu vực phía đông Syria và phía tây bắc Iraq chống lại phiến quân IS đều là một nhiệm vụ vô cùng khó khăn.

Tuy nhiên, cũng có một số bộ tộc ở Syria và Iraq đã ra mặt chống lại phiến quân IS từ lâu, trong đó có bộ tộc Shammar, những người đã sát cánh cùng dân quân người Kurd chống lại IS ở Iraq. Mỹ và chính phủ Iraq đã đề xuất xây dựng một lực lượng vệ binh quốc gia gồm các chiến binh bộ tộc được Mỹ trang bị vũ khí để chiến đấu với phiến quân, nhưng đến nay chương trình này vẫn đang nằm trên giấy.

Những chiến binh bộ tộc bị IS bắt làm tù binh

Còn tại Syria, các bộ tộc chống đối lại không nhận được bất cứ sự hỗ trợ nào về tài chính hay vũ khí trong cuộc chiến với IS, khiến họ buộc phải đối mặt với hai lựa chọn khi IS tràn đến, đó là bỏ chạy hoặc đầu hàng.

Ông Hassan Hassan, chuyên gia phân tích tại Viện Delma ở Abu Dhabi nói: “Có nhiều người muốn quay về và chiến đấu chống IS. Tuy nhiên trong hoàn cảnh hiện nay, họ không thể ra mặt chống lại phiến quân, bởi IS đang áp dụng những chiến thuật và chiến lược hiệu quả nhằm ngăn chặn nổi dậy từ bên trong”.

Những tên thủ lĩnh của IS đã rất thuần thục các kỹ năng chia để trị. Các bộ tộc là những tổ chức đầy quyền lực nắm giữ lòng trung thành của các chiến binh dọc khu vực sa mạc rộng lớn ở Syria và Iraq, nhưng tính gắn kết giữa các bộ tộc thì hầu như không có.

Nhiều bộ tộc lớn bị chia thành các nhóm nhỏ hơn và có thể trở nên thù địch với nhau để tranh giành các nguồn tài nguyên như đất đai hay dầu mỏ.

Ngoài ra, phiến quân IS cũng có nhiều thành phần bắt nguồn từ các bộ tộc này. Phần lớn lãnh đạo và chiến binh IS là người Iraq và Syria xuất thân từ các bộ tộc dòng Sunni, mặc dù trong lực lượng IS hiện nay có rất nhiều chiến binh nước ngoài từ khắp nơi trên thế giới đổ về.

Nhiều thủ lĩnh IS xuất thân từ các bộ tộc dòng Sunni

Chẳng hạn như ở tỉnh Deir el-Zour ở miền đông Syria, Ogeidat là bộ tộc lớn nhất và quyền lực nhất. Một nhánh của bộ tộc Ogeidat là thị tộc Bu Jamel đã bị phiến quân IS coi như kẻ thù, trong khi một nhánh khác là thị tộc Bakir lại là đồng minh từ lâu của tổ chức khủng bố này.

Phiến quân IS thường xuyên dùng những lời đe dọa hoặc đưa ra những lời hứa, tiền bạc, xăng dầu làm quà để mua chuộc sự ủng hộ của thủ lĩnh các bộ tộc lớn. Phiến quân cũng tìm cách “ve vãn” các chiến binh bộ lạc bằng những lợi ích kinh tế hay những lời hứa hẹn về vị trí trong tổ chức IS. Bằng các thủ đoạn này, IS đang dần phá hoại cấu trúc quyền lực truyền thống trong các bộ tộc ở Iraq và Syria.