Cấm uống rượu bia lái xe thực thi thế nào?

Quốc hội vừa thông qua quy định “đã uống rượu, bia không được điều khiển phương tiện giao thông”. Quy định này thực thi thế nào?

Cấm uống rượu bia lái xe thực thi thế nào? - 1

Theo quy định của Luật Phòng, chống tác hại rượu bia vừa được Quốc hội thông qua,cấm tất cả người điều khiển phương tiện tham gia giao thông uống rượu bia(Trong ảnh: CSGT Lạng Sơn kiểm tra nồng độ cồn người đi xe máy). Ảnh: Khánh Linh

Với đa số ý kiến tán thành, Quốc hội vừa chính thức thông qua quy định “đã uống rượu, bia không được điều khiển phương tiện giao thông” trong Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia. Trước đó, nội dung này không nhận được đủ số phiếu cần thiết để đưa vào Luật. Vì sao lại có sự thay đổi như vậy? Thay đổi này tác động thế nào đến việc kéo giảm TNGT? Báo Giao thông đã trao đổi với các đại biểu Quốc hội, Đại diện Uỷ ban ATGT Quốc gia, CSGT… xung quanh vấn đề này.

Ông Nguyễn Hạnh Phúc, Tổng thư ký Quốc hội: Tỷ lệ đồng thuận cao

Cấm uống rượu bia lái xe thực thi thế nào? - 2

Lúc đầu Quốc hội xin ý kiến ĐBQH bằng hình thức biểu quyết điện tử về 2 phương án quy định cấm lái xe khi đã sử dụng rượu bia trong Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia. Trong đó, phương án 1, Quốc hội muốn thể hiện quan điểm rất mạnh mẽ “đã uống rượu bia là không lái xe”.

Tuy nhiên, ban đầu có lẽ các ĐBQH chưa hiểu rõ nội dung của quy định này nên tỷ lệ biểu quyết chưa được cao. Thực tiễn thời gian qua số vụ TNGT có liên quan đến sử dụng rượu bia nhiều và phức tạp như vậy nên chúng ta không thể thờ ơ được. Sau đó, quá trình họp đoàn, họp tổ có trao đổi và giải thích rõ hơn vấn đề này rằng quy định như vậy là muốn tăng nặng hơn hình thức xử lý với vi phạm này.

Vì thế, sau khi các ĐB nghe ra, thấy đã hiểu rõ hơn. Từ cơ sở đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề xuất đưa quy định “đã uống rượu bia thì không lái xe” vào khoản 6, Điều 5 quy định về các điều cấm trong Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia. Và hôm 14/6, khi biểu quyết nội dung này thì đạt được tỷ lệ đồng thuận cao, trên 70%. Sau đó, Luật cũng được thông qua với 84% ĐBQH tán thành.

Bà Nguyễn Thuý Anh, Chủ nhiệm Uỷ ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội: Thể hiện quyết tâm ngăn chặn TNGT

Cấm uống rượu bia lái xe thực thi thế nào? - 3

Quy định này sẽ mở rộng đối tượng không được uống rượu, bia khi tham gia giao thông và tạo chế tài nghiêm khắc để xử lý nghiêm minh người vi phạm, đáp ứng nguyện vọng của cử tri và đại biểu Quốc hội, thể hiện quyết tâm của Quốc hội, của Chính phủ trong việc ngăn chặn các vụ TNGT”. Do đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tha thiết đề nghị Quốc hội cho bổ sung vào Điều 5 về các hành vi bị nghiêm cấm một khoản ghi rõ cấm điều khiển phương tiện giao thông mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn”, tức là đã uống rượu, bia thì không được điều khiển phương tiện giao thông.

Ông Bùi Sỹ Lợi, Phó Chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội: Tăng chế tài, xử phạt nghiêm các trường hợp vi phạm

Cấm uống rượu bia lái xe thực thi thế nào? - 4

Lúc đầu khi xây dựng dự thảo Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia, Chính phủ trình đúng phương án cấm người đã uống rượu bia điều khiển phương tiện tham gia giao thông thực hiện theo Luật GTĐB. Sau đó, Ủy ban có ý kiến đề nghị phải quy định mạnh hơn theo hướng “đã uống rượu bia không được điều khiển phương tiện tham gia giao thông”.

Trong Nghị quyết của kỳ họp đã nêu rõ: “Giao Chính phủ khẩn trương sửa đổi, bổ sung quy định về xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về bảo đảm trật tự ATGT, trong đó, cần tăng chế tài, xử phạt nghiêm các trường hợp sử dụng ma túy, rượu, bia, chất kích thích khác khi điều khiển phương tiện giao thông”.

Điều đó thể hiện quyết tâm rất cao của Quốc hội và Chính phủ là sẽ nâng mức chế tài xử phạt đối với hành vi lái xe sử dụng rượu bia.

ĐBQH Phạm Khánh Phong Lan (TP.HCM): Luật không phải chiếc đũa thần

Cấm uống rượu bia lái xe thực thi thế nào? - 5

Ngay từ đầu, bản thân tôi cũng đã kiến nghị cần có chế tài mạnh hơn đối với trường hợp uống rượu bia và lái xe. Mặc dù chúng ta đã có Luật GTĐB với Nghị định 46, trong đó quy định nếu đã uống rượu bia thì không được lái xe ô tô, còn điều khiển xe máy sẽ kiểm tra nồng độ cồn, có thể trong hơi thở, một số trường hợp TNGT thì xác định bằng máu không được vượt quá quy định. Đây là ngưỡng chung, có thể dựa trên những nghiên cứu, nếu chỉ số rượu bia dưới nồng độ nhất định mà người tham gia giao thông vẫn đủ tỉnh táo.

Tuy nhiên, khi đưa ra hội trường lấy ý kiến, Ủy ban Thường vụ Quốc hội lại đề xuất phương án khi đã uống rượu, bia, tức là chỉ cần có nồng độ cồn thì không được điều khiển phương tiện giao thông. Như vậy sẽ bao gồm tất cả từ xe ô tô đến xe máy. Chính điều này khiến các ĐBQH băn khoăn, thứ nhất chưa tương thích với Luật GTĐB, thứ hai liệu có khả thi không?

Những ĐBQH bỏ phiếu không ủng hộ có thể đã nghĩ đến hướng “trung dung” là hạ ngưỡng nồng độ cồn xuống. Ví dụ, trước đây có thể 1,5 lon bia, giờ chỉ còn 1 lon, chứ không có nghĩa ủng hộ đã uống rượu vẫn lái xe. Sau phản ứng của dư luận, và qua phiếu thăm dò để thấy nhận thức của ĐBQH ủng hộ như thế nào, ban soạn thảo đã mạnh dạn đưa vào một trong những hành vi nghiêm cấm, đó là đã uống rượu bia thì không lái xe.

Theo tôi, đây là sự tiếp thu hết sức cởi mở, vấn đề là đưa luật thành hiện thực, nếu chỉ để trang trí thì sẽ mất tác dụng. Và bước đầu tiên sẽ phải sửa đổi Nghị định 46 xử phạt hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ, đường sắt theo hướng siết chặt hơn. Tức là, bất kỳ trường hợp nào điều khiển phương tiện giao thông bao gồm ô tô và xe gắn máy mà lực lượng chức năng không cần biết đo được nồng độ cồn là bao nhiêu, cứ thấy trong hơi thở có nồng độ cồn là phạm luật, và sẽ có những hình thức phạt tương xứng.

Ngoài ra, với quy định cụ thể việc nghiêm cấm không sử dụng rượu, bia khi lái xe cũng tạo điều kiện cho lực lượng CSGT khỏi “lích kích” máy móc đo đạc, chỉ cần dương tính là được xử phạt.

Tuy nhiên, để quy định được thực hiện chắc chắn cần phải có thời gian. Từ lâu, uống rượu, bia là thói quen đã ăn sâu vào tiềm thức của nhiều người Việt Nam, cho nên có thể giai đoạn đầu sẽ gặp lúng túng. Nhưng trước tiên chúng ta đã thể hiện được quyết tâm, còn sau đó sẽ phải có nghị định, thông tư hướng dẫn cụ thể. Xin đừng để giống như Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, luật có nhưng chế tài thì rất hạn chế, vì chưa biết ai sẽ là người đi xử phạt.

Do đó, Luật Phòng, chống tác hại rượu, bia phải tương thích với Luật GTĐB, đường thủy và các luật liên quan. Nếu làm được như vậy luật mới thực sự đi vào cuộc sống. Tuy nhiên, chúng ta cũng đừng nghĩ luật như chiếc đũa thần, vừa ra thì mọi người đều răm rắp phải làm theo. Điều quan trọng là phải thay đổi ý thức của xã hội, mà đi đầu là các lãnh đạo phải làm gương bớt “đi nhậu” trước tiên.

Sửa Luật GTĐB và bổ sung chế tài trong nghị định xử phạt

Theo đại diện Phòng CSGT Hà Nội, tại kỳ họp thứ 7 vừa qua là Quốc hội đã thông qua Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia, trong đó bổ sung quy định cấm người điều khiển phương tiện tham gia giao thông mà trong hơi thở có nồng độ cồn (đã uống rượu bia thì không được lái xe).

Hiện nay, trong Luật GTĐB đã quy định lái xe ôtô, máy kéo, xe máy chuyên dùng trên đường tuyệt đối không được uống rượu, bia (trong máu hoặc hơi thở không được có nồng độ cồn). Còn người điều khiển xe môtô, xe gắn máy chỉ được uống ở mức cho phép là nồng độ cồn trong máu không vượt quá 50 miligam/100 mililít máu hoặc 0,25 miligam/lít khí thở (vi phạm nồng độ cồn từ 0,25 đến dưới 0,4 miligam/lít khí thở bị phạt 1,5 triệu đồng.

Còn trên 0,4 miligam/lít khí thở phạt tiền 3,5 triệu đồng). Như vậy, một trong những điểm mới của Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia là cấm người điều khiển xe máy uống rượu, bia, có nghĩa là cứ vi phạm là sẽ bị xử phạt, dù ít hay nhiều. Nói cách khác, quy định này thể hiện rất mạnh mẽ tinh thần “đã uống rượu bia thì không lái xe tham gia giao thông”.

Ngoài ra, Nghị quyết của kỳ họp cũng nêu rõ: “Giao Chính phủ khẩn trương sửa đổi, bổ sung quy định về xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về bảo đảm trật tự, ATGT, trong đó, cần tăng chế tài, xử phạt nghiêm các trường hợp sử dụng ma túy, rượu, bia, chất kích thích khác khi điều khiển phương tiện giao thông”. Có nghĩa là sắp tới, hành vi uống rượu bia sẽ bị xử phạt rất nặng. Điều này thể hiện quyết tâm rất cao của Quốc hội là sẽ nâng mức chế tài xử phạt đối với hành vi lái xe sử dụng rượu bia. Từ thực tiễn thời gian qua khi số vụ TNGT có liên quan đến sử dụng rượu bia xảy ra khá nhiều và phức tạp thì điều này là rất cần thiết, tạo sự răn đe, nâng cao ý thức của người dân trong việc chấp hành pháp luật về trật tự ATGT.

“Tuy nhiên, muốn áp dụng được cần phải sửa Luật GTĐB, đồng thời bổ sung chế tài xử lý vào Nghị định 46 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB. Từ đó, lực lượng chức năng mới có căn cứ để thực thi”, vị này cho biết.

Khi được hỏi về việc sẽ tham mưu, đề xuất những gì trong việc sửa đổi, bổ sung quy định xử lý hành vi uống rượu bia lái xe sau quyết định quan trọng của Quốc hội, một lãnh đạo Cục CSGT (Bộ Công an) cho biết, sẽ sớm có kế hoạch triển khai khi có văn bản chính thức từ cơ quan chức năng.