Bỏ cấm kết hôn đồng giới để chống kỳ thị

Ngoài việc bỏ “cấm kết hôn đồng giới”, Luật sẽ có những biện pháp để chống kỳ thị đối với người đồng tính.

Bộ Tư pháp vừa trình chính phủ xin ý kiến về Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hôn nhân và Gia đình. Một trong những nội dung gây chú ý trong Dự án Luật HN&GĐ (sửa đổi) được Bộ Tư pháp đề xuất là bãi bỏ quy định về cấm kết hôn giữa những người cúng giới tính.

Thay đổi thái độ

Tuy nhiên, nội dung dự thảo nêu rõ “Kết hôn là việc nam và nữ xác lập quan hệ vợ chồng theo quy định của pháp luật về điều kiện kết hôn và đăng ký kết hôn.” Theo Bộ Tư pháp trong Luật HN&GĐ sửa đổi, Nhà nước vẫn không thừa nhận việc kết hôn giữ những người cùng giới tính.

Mặt khác, Ban soạn thảo đã bổ sung thêm quy định việc giải quyết hậu quả của việc chung sống như vợ chồng cùng giới tính. Dự thảo Luật cũng quy định được áp dụng các quy định về giải quyết hậu quả của nam, nữ sống chung như vợ chồng.

Tại cuộc Họp báo công tác tư pháp quý II/2013, vấn đề được nêu ra là, “cấm” và “không thừa nhận” thì khác gì nhau. Có chăng chỉ là “bình mới rượu cũ”?

Tuy nhiên, ông Dương Đăng Huệ, Vụ trưởng Vụ Pháp luật Dân sự-Kinh tế (Bộ Tư pháp) cho rằng, chuyển từ “cấm” sang “không thừa nhận” có ý nghĩa rất lớn. Mặc dù bản chất không khác đi, nhưng sự thay đổi từ ngữ chính là thay đổi thái độ của cộng đồng với người đồng giới.

Theo ông Huệ, từ “cấm” nghe rất nặng nề, có nghĩa là không cho phép bất cứ sự qua lại nào. Còn “không thừa nhận” là vẫn cho phép người đồng giới quan hệ, qua lại, sống chung nhưng không công nhận trên giấy tờ mà thôi.

Nếu ai đó đặt câu hỏi, “hai người đàn ông, hoặc hai người đàn bà đến cơ quan nhà nước xin đăng ký kết hôn” có được không. Ông Huệ khẳng định là chưa thể giải quyết. Bởi Luật vẫn chỉ thừa nhận “kết hôn là sự liên kết giữa một người đàn ông và một người đàn bà”.

Nhiều cặp đôi đồng giới mong muốn được công nhận "vợ-chồng" (Ảnh: Dương Tùng)

Chưa thể thừa nhận ngay

Ông Dương Đăng Huệ cũng cho biết, hiện nay, toàn thế giới mới chỉ có 11 nước thừa nhận kết hôn đồng giới. Pháp là nước thứ 11, thừa nhận cách đây không lâu. Mặc dù các nước này đã chuẩn bị cho việc thừa nhận hôn nhân đồng giới từ nhiều năm, nhưng khi Tổng thống ký quyết định, đã vấp phải những phản ứng từ dư luận. Nhiều cuộc biểu tình phản đối đã diễn ra.

Ông Huệ phân tích thêm, ngoài việc bỏ “cấm kết hôn đồng giới”, Luật sẽ có những biện pháp để chống kỳ thị đối với người đồng tính. Mặt khác, Luật đã bổ sung những cơ sở pháp lý để giải quyết những vấn đề phát sinh, hậu quả đời sống của họ.

Theo ông Huệ, đây là vấn đề phức tạp. Việc bổ sung một số điều liên quan đến người đồng tính được Ban soạn thảo đưa ra trong Dự án Luật Hôn nhân và Gia đình (sửa đổi) là phù hợp với với điều kiện phát triển kinh tế, nhận thức xã hội Việt Nam hiện nay.

Trước đó, Ông Nguyễn Hồng Hải (Trưởng phòng Pháp luật Dân sự - Vụ Pháp luật Dân sự Kinh tế - Bộ Tư pháp) cho biết, nhiều người ý kiến cũng cho rằng Luật chưa công nhận cần bổ sung các quy định về người đồng tính (trước đây chưa có). Một mặt, điều này ngăn ngừa thái độ kỳ thị với người đồng tính, mặt khác tạo cơ sở pháp lý giải quyết các quan hệ về tài sản, con cái (nếu có) trong trường hợp họ sống chung với nhau như vợ chồng.

Chưa thể thừa nhận vì theo quan niệm truyền thống, người Việt dựng vợ, gả chồng của từ hàng ngàn năm nay phải là quan hệ tình cảm giữa nam và nữ. Quan niệm đó đã ăn sâu vào tiềm thức của người Việt.

Việc thừa nhận kết hôn đồng giới phải có lộ trình, bước đi phù hợp, chưa thể đưa vào luật ngay bây giờ. Với xã hội Việt Nam hiện nay, bước đi phù hợp nhất là Nhà nước không nên can thiệp hành chính vào quyền được sống theo bản dạng giới của người đồng tính. Nhà nước cần có những quy định thích hợp để giúp họ giải quyết ổn thỏa các hậu quả pháp lý của việc sống chung. Điều đó cũng đảm bảo sự ổn định các quan hệ xã hội.