Bát nháo thị trường "thần dược" Ama Kông

"Thần dược" Ama Kông - bài thuốc tráng dương bổ thận của "vua săn voi" Ama Kông nổi tiếng - đang bị mạo nhận, làm giả, bán tràn lan ở Đắc Lắc với giá rẻ. Do vậy, các loại dược liệu quý hiếm này đang bị khai thác vô tội vạ, bào chế vô nguyên tắc, buôn bán không cần giấy phép. Thực trạng này đang cảnh báo nhiều hệ lụy...

"Thần dược" bốn mươi nghìn đồng

Chỉ lướt qua các khu du lịch, hàng quán ở Buôn Đôn đã có thể đếm được hàng chục điểm bày bán thuốc Ama Kông, với khoảng 5-7 loại tùy thời điểm. Mỗi chỗ bán một loại thuốc có nguyên liệu, màu sắc, bao bì khác nhau. Thường mỗi thang thuốc là một gói nylon lớn, bên trong là các gói nhỏ đựng các loại vỏ cây, lá, quả... Tuy khác nhau, nhưng thuốc Ama Kông bán tại các điểm này đều quảng cáo trên bao bì là "đặc sản Tây Nguyên. Ama Kông già làng - dũng sĩ săn voi số 1 Tây Nguyên", "T'Klơng - M'Liêng phương thuốc của Ama Kông già làng - dũng sĩ săn voi số 1 Tây Nguyên"...

Mật nhân được người dân tự ngâm rượu uống mà chẳng cần theo chỉ định nào của bác sĩ. Ảnh: Thanh Hải

Cùng với hình ảnh của ông Ama Kông là các công dụng được quảng cáo trên bao bì như "trị đau dây thần kinh, đau lưng, mất ngủ, bổ thận tráng dương...". Để khỏi mất thời gian, người ta còn lưu ý trên bao bì: "Muốn biết thêm chi tiết xin vào website www.google.com.vn, search: Cây thuốc Ama Kông". Về xuất xứ chỉ ghi chung chung là "Buôn Trí A, xã Krông Na..." hoặc không ghi gì cả. Không phải ở buôn Trí A- ngay gần nhà ông Ama Kong- mà tại trung tâm huyện Buôn Đôn và TP. Buôn Ma Thuột cũng nhan nhản các điểm bán "thần dược" này. Muốn mua thuốc Ama Kông chỉ việc đến các điểm bán đồ lưu niệm, khách sạn, quán cơm, thậm chí bến xe cũng có.

Mỗi gói thuốc Ama Kông được bán từ 40.000 - 120.000 đồng, người mua đem về ngâm với 8 lít rượu để uống cho... bổ thận, cường dương. Dù không biết những thang "thần dược" Ama Kông này do ai sản xuất, thành phần gồm những gì, được kiểm nghiệm ra sao, nhưng các đấng mày râu vẫn mua, uống ào ào. Trong đó, không ít người đã bị mẩn ngứa, nôn mửa do dị ứng, ngộ độc... Thực trạng này xuất phát từ phương thuốc bí truyền Ama Kông đã quá nổi tiếng, bị làm giả khắp nơi, được tiếp tay bằng niềm tin mù quáng của không ít người tiêu dùng.

Thang thuốc Ama Kông được cho là cường dương, bổ thận… bày bán khắp điểm du lịch, chợ ở Tây Nguyên. Ảnh: Thanh Hải

Nỗi buồn Ama Kông

Những người thận trọng thường tìm đến y sĩ Khăm Phết Lào- người con trai kế thừa bài thuốc của Ama Kông - để mua được thuốc thật với giá 250.000 đồng và 500.000 đồng/thang. Kết quả nghiên cứu của Đại học Y-Dược Huế và Đại học Y-Dược TPHCM đã xác định, bài thuốc chữa đau lưng nhức mỏi, tráng dương bổ thận của Ama Kông có 3 cây thuốc chính là Tơm Trơng Atao nenso, Tơm Ngleng và Nam Dong. Theo bác sĩ Nguyễn Đức Phồi - nguyên Chủ tịch Hội Đông y tỉnh Đắc Lắc - cây Tơm Trơng Atao nenso có hàm lượng phytosterol cùng với 15 nguyên tố đa lượng và vi lượng rất cần thiết cho điều trị bệnh và sản sinh ra testosterol, góp phần làm cho giới mày râu hưng phấn hơn. Ngoài ra, quá trình sử dụng thuốc Ama Kông còn có sự gia giảm với tổng cộng khoảng 5 vị, tùy theo sức khỏe của mỗi người.

Việc sản xuất, kinh doanh "thần dược" Ama Kông bát nháo không những làm mất đi "thương hiệu" Ama Kông nổi tiếng, cạn kiệt nguồn dược liệu quý hiếm, mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ cho sức khỏe người tiêu dùng. Ông Khăm Phết Lào trăn trở: "Trước lúc nhắm mắt, nguyện vọng duy nhất của bố tôi là chấm dứt được nạn làm giả, làm nhái bài thuốc gia truyền này. Nhưng vì lợi nhuận, đến nay nhiều người vẫn bất chấp, không ai làm gì được họ". Không chỉ như thế, câu chuyện ''thần dược'' Ama Kông còn đặt ra nhiều vấn đề về bảo vệ thương hiệu, quản lý nhà nước, bảo tồn và phát triển các nguồn dược liệu quý hiếm trước nguy cơ tận diệt.