Bảo vật Quốc gia "sư tử trán lạc đà" ở Hà Nội có gì đặc biệt?

Đôi sư tử đá chùa Bà Tấm (Hà Nội) có kích thước lớn, sư tử có trán lạc đà ngắn, giữa trán chạm chữ "Vương"...

Chùa - đền Bà Tấm (xã Dương Xá, huyện Gia Lâm, Hà Nội) có 2 Bảo vật Quốc gia mới được công nhận vào tháng 1/2020, đó là đôi sư tử đá và khám thờ gỗ sơn son thếp vàng. Trong đó, đôi sử tử đá được chạm khắc rất tinh xảo, người dân trong vùng thường gọi là Ông Sấm.

Một bàn thờ khá lớn được đặt trên 2 con sư tử. Trên bàn thờ ngự bộ tượng Tam Thế Phật gồm 3 pho, cao 4m, cũng tạc bằng đá khối rất tinh xảo mang phong cách thời Lê.

Đôi sư tử đá được đặt trang trọng tại tòa Tam bảo của chùa và có kích thước lớn (cao 110cm, rộng 140cm).

Đây là hai bệ đặt tượng Phật tạo hình hai con sư tử, được nghệ nhân chú tâm diễn tả bộ mặt với thần thái uy nghi và sống động, mà không quan tâm tới hình thể, tạo nên một sự khác biệt, với sự pha trộn giữa tượng tròn và phù điêu, mà phù điêu vốn là một thế mạnh trong nghệ thuật điêu khắc thời Lê.

Sư tử có trán lạc đà ngắn, giữa trán chạm chữ "Vương", mắt giọt lệ kép, viền phía trên là hàng hoa văn dấu hỏi tròn (cánh hoa cúc) để cùng với khối mắt to, lồi.

Chiếc mũi lớn bè, chạm nhiều đường cong. Miệng sư tử mở rộng, để lộ răng, lưỡi đỡ viên ngọc.

Chùa Bà Tấm có tên chữ “Linh Nhân Tư Phúc Tự”, được Linh Nhân Hoàng thái hậu Ỷ Lan cho xây dựng vào những năm 1110-1115 tại nơi bà sinh ra, xưa là làng Thổ Lỗi.

Cả hai tượng sư tử được tạo tác trong tư thế nằm thủ phục, đường nét mềm mại, mang vẻ đẹp vừa uyển chuyển, vừa mạnh mẽ. Các hình khối trên mặt sư tử được nhấn mạnh qua những nét đục, chạm vừa uyển chuyển, vừa khỏe khoắn.

Nghệ nhân thời đó đã thể hiện tài nghệ điêu khắc khéo léo, sử dụng nhiều họa tiết đan móc, khi thì gợn nhỏ tựa lưng vào nhau thành đường viền quanh miệng, khi thì to sù lên ở vai, khi lại xếp thành những bông hoa hé nở ở móng và chân, khiến cho tạo vật trở nên sống động.

Chân sư tử có 5 móng gà. Theo Phật giáo, sư tử là hiện thân của sức mạnh trí tuệ. Song, với những biểu tượng của tinh tú trên thân, sư tử đá chùa Bà Tấm còn mang ý nghĩa cõng bầu trời chuyển động.