Năm 2023 đi qua, để lại nhiều dấu ấn. Hãy cùng nhìn lại những sự kiện nổi bật trong năm qua và đón năm 2024 với nhiều niềm hi vọng.
Ngày 24/6/2023, Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV đã bế mạc sau 23 ngày làm việc. Tại kỳ họp này, Quốc hội đã thông qua 8 luật và 17 nghị quyết, nhiều hơn so với thông lệ các kỳ họp trước đó. Quốc hội cũng xem xét cho ý kiến và thông qua với số lượng lớn các dự án, dự thảo có nội dung phức tạp, phạm vi tác động rộng, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền, nghĩa vụ, lợi ích của đại đa số người dân và doanh nghiệp.
Đánh giá về kết quả kỳ họp, một số đại biểu cho rằng, kỳ họp đã giải quyết khối lượng công việc rất lớn, nhiều nội dung quan trọng; đánh giá cao việc bố trí, sắp xếp kỳ họp thành hai đợt giúp các cơ quan có thêm thời gian tiếp thu, chỉnh lý trước khi trình Quốc hội thông qua các luật, nghị quyết, với tỷ lệ tán thành cao.
Sau 22,5 ngày làm việc, ngày 29/11/2023, Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV đã hoàn thành toàn bộ 40 nội dung chương trình đề ra. Với tỷ lệ tán thành rất cao, Quốc hội đã biểu quyết thông qua 7 luật, 9 nghị quyết; Thảo luận, cho ý kiến 8 dự án luật và nhiều nội dung quan trọng khác.
Đặc biệt, một nội dung giám sát quan trọng tại Kỳ họp thứ 6 là Quốc hội đã tiến hành lấy phiếu tín nhiệm đối với các chức danh do Quốc hội bầu và phê chuẩn.
Theo Đại biểu Ma Thị Thúy, Phó Trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Tuyên Quang, Kỳ họp thứ 6 đã hoàn thành nội dung chương trình đề ra, đạt hiệu quả, chất lượng, ghi dấu ấn với nhiều điểm mới trên cả 3 lĩnh vực lập pháp, giám sát và quyết định các vấn đề quan trọng.
Năm 2023, hàng loạt đại án được nhắc đến cùng những con số thiệt hại, số tiền thu lợi bất chính, số tiền đưa và nhận hối lộ vô cùng lớn.
Điển hình như như vụ án “chuyến bay giải cứu”. Sau 2 phiên tòa, Hội đồng xét xử đã tuyên 3 bản án chung thân, 39 án tù có thời hạn và 12 án treo trong vụ án này.
Cũng trong năm qua, đại gia Trương Mỹ Lan – Chủ tịch Tập đoàn Vạn Thịnh Phát được cơ quan điều tra xác định chiếm đoạt hơn 304 nghìn tỷ đồng của Ngân hàng SCB, gây thiệt hại tổng cộng hơn 415 nghìn tỷ đồng. Phó trưởng Ban Nội chính Trung ương Nguyễn Văn Yên khẳng định số tiền nhận hối lộ trên 5 triệu USD trong vụ Vạn Thịnh Phát là vụ nhận hối lộ lớn nhất từ trước đến nay.
Bà Trương Mỹ Lan – Chủ tịch Tập đoàn Vạn Thịnh Phát
Trong một diễn biến khác, tháng 11/2023, Chủ tịch Tập đoàn Tân Hoàng Minh Đỗ Anh Dũng và 14 người khác bị truy tố về Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Ông Dũng và đồng phạm bị cáo buộc gian dối trong phát hành trái phiếu và chiếm đoạt của 6.630 nhà đầu tư số tiền hơn 8.600 tỷ đồng. Vụ án “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” xảy ra tại Tân Hoàng Minh là một trong những vụ án được Ban Chỉ đạo Trung ương đưa vào diện theo dõi.
Cựu Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Tập đoàn Tân Hoàng Minh Đỗ Anh Dũng cùng các bị can trong vụ án
Ngoài ra, vụ án xảy ra tại Công ty AIC cũng được Ban chỉ đạo phòng, chống tham nhũng TPHCM theo dõi. Hai vụ án liên quan đến Nguyễn Thị Thanh Nhàn (cựu Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty AIC) được xét xử trong năm 2023. Bà Nhàn cùng đồng phạm đã gây thiệt hại cho nhà nước 252 tỷ đồng. Mức án tổng cộng mà bà Nhàn phải nhận là 30 năm tù giam. Cựu Chủ tịch AIC Nguyễn Thị Thanh Nhàn còn bị khởi tố trong 2 vụ án khác. Tuy nhiên, đến nay bị cáo Nhàn vẫn đang bỏ trốn và bị truy nã quốc tế.
Sau 2 phiên tòa ở 2 vụ án khác nhau, Nguyễn Thị Thanh Nhàn phải nhận mức án 30 năm tù. Cựu Bí thư Tỉnh ủy Đồng Nai Trần Đình Thành, cựu Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai Đinh Quốc Thái lần lượt nhận mức án 11 năm tù và 9 năm tù trong vụ án này.
Khuya 11/6/2023, một nhóm người bịt mặt, mang theo súng, lựu đạn, bom xăng… tấn công Trụ sở UBND xã Ea Tiêu và xã Ea Ktur (trong đó có khu vực làm việc của Công an xã) thuộc huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk.
Tại hai trụ sở xã, nhóm này đã sát hại 4 cán bộ chiến sĩ, làm bị thương 2 cán bộ công an khác. Trên đường di chuyển, nhóm này đã sát hại thêm 5 người khác, trong đó có 2 lãnh đạo xã Ea Ktur, Ea Tiêu và 3 người dân. Không những thế, nhóm này còn đốt phá phòng làm việc, hủy hoại tài sản, giấy tờ tại trụ sở UBND hai xã nêu trên.
Với tinh thần quyết liệt tấn công truy bắt bằng được các đối tượng, sau 6 ngày xảy ra sự việc, lực lượng công an đã bắt giữ, xử lý trên 50 đối tượng trực tiếp tham gia vào vụ việc, các đối tượng cầm đầu đều bị bắt giữ, thu giữ nhiều vũ khí, giải cứu tuyệt đối an toàn cho các con tin.
Bộ Công an đánh giá đây là vụ khủng bố nhằm chống chính quyền nhân dân gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, hành vi của các đối tượng rất man rợ, mất nhân tính, thể hiện quyết tâm thực hiện tội phạm đến cùng.
Đến nay, Công an tỉnh Đắk Lắk đã bắt, khởi tố 96 người với nhiều tội danh và vẫn đang mở rộng điều tra, xử lý những người liên quan.
Sau khi tình hình ổn định, Thiếu tướng Lê Vinh Quy, Giám đốc Công an tỉnh Đắk Lắk có Thư cảm ơn toàn thể nhân dân trên địa bàn tỉnh đã đồng lòng, giúp đỡ hết mình cho lực lượng công an trong việc đấu tranh, truy bắt nhóm đối tượng khủng bố.
Từ cuối tháng 5 đến trung tuần tháng 6 năm nay, tình hình thiếu điện trở nên "nóng" hơn bao giờ hết. Các doanh nghiệp phải dừng sản xuất vì bị cắt điện, điện sinh hoạt bị cắt khiến cuộc sống đảo lộn.
Tiêu thụ điện tăng vọt vì nắng nóng là lý do đầu tiên được EVN đưa ra để giải thích cho tình trạng này. Dù vậy, nguồn điện cung ứng lại không đáp ứng (các hồ thủy điện lớn cạn nước, một số tổ máy nhiệt điện bị giảm công suất hoặc gặp sự cố). Bên cạnh đó, suốt nhiều năm qua, miền Bắc không có thêm các nguồn điện mới dù tình trạng thiếu điện đã được dự báo.
Tình trạng thiếu điện từ cuối tháng 5 đến giữa tháng 6/2023 đã gây thiệt hại rất lớn cho kinh tế Việt Nam nói chung. Ngân hàng Thế giới ước tính kinh tế Việt Nam bị thiệt hại khoảng 0,3% GDP, tương đương 1,4 tỷ USD do thiếu điện.
Tổng giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã đình chỉ chức vụ với ông Nguyễn Đức Ninh, Giám đốc Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia (A0) để phục vụ thanh tra việc cung ứng điện.
Mở rộng điều tra vụ án xảy ra tại Bộ Công Thương và Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an đã khởi tố, bắt bị can để tạm giam đối với ông Nguyễn Danh Sơn (Giám đốc Công ty Mua bán điện, Tập đoàn Điện lực Việt Nam – EVN) cùng 5 người khác về tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”.
Theo Ủy ban Kiểm tra Trung ương, những vi phạm của Ban Cán sự Đảng Bộ Công Thương, Ban Thường vụ Đảng ủy Tập đoàn Điện lực Việt Nam đã gây hậu quả nghiêm trọng, khó khắc phục; nguy cơ thiệt hại rất lớn tiền, tài sản của Nhà nước, lãng phí nguồn lực xã hội; dư luận bức xúc, ảnh hưởng xấu đến uy tín của tổ chức Đảng và cơ quan quản lý nhà nước, đến mức phải xem xét, xử lý kỷ luật.
Từ cuối năm 2022, hàng loạt sai phạm tại các trung tâm đăng kiểm xe và Cục Đăng kiểm Việt Nam bị phơi bày. Hàng trăm người, bao gồm lãnh đạo, cán bộ, nhân viên ngành đăng kiểm bị điều tra. Trong đó, ông Đặng Việt Hà - Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam bị khởi tố, bắt tạm giam về tội Nhận hối lộ.
Ngày 12/1/2023, Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, tiêu cực đã đưa vụ án xảy ra tại Cục Đăng kiểm Việt Nam và một số trung tâm đăng kiểm vào diện theo dõi, chỉ đạo.
Hàng loạt trung tâm đăng kiểm trên cả nước phải đóng cửa để điều tra. Có thời điểm, Hà Nội chỉ có 6/31 còn TP.HCM có 8/19 trung tâm đăng kiểm hoạt động, dẫn đến sự khủng hoảng trong ngành đăng kiểm.
Bộ trưởng Bộ GTVT sau đó bổ nhiệm ông Nguyễn Chiến Thắng (Vụ trưởng Vụ Quản lý doanh nghiệp) giữ chức Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam, đồng thời giao nhiều nhiệm vụ quan trọng cho ngành đăng kiểm. Phải mất rất nhiều thời gian, công sức, với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, ngành đăng kiểm mới dần đi vào ổn định.
Tuy nhiên, mới đây, Cục Đăng kiểm Việt Nam lên tiếng cảnh báo về nguy cơ ùn tắc trong hoạt động đăng kiểm vào thời điểm cuối năm.
Phát biểu tại Hội nghị tổng kết công tác năm 2023, triển khai kế hoạch năm 2024 của ngành Giao thông vận tải (GTVT), Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đánh giá: Năm 2023, ngành GTVT đã hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ quan trọng, nặng nề được giao, trong đó việc thực hiện 3 đột phá chiến lược (thể chế, hạ tầng, nhân lực) đạt nhiều kết quả nổi bật. Đặc biệt, việc triển khai đầu tư hạ tầng giao thông, các dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm của ngành giao thông là điểm sáng năm 2023.
Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thắng gọi năm 2023 là năm “đột phá về hạ tầng” với việc khởi công 26 dự án, khánh thành 20 dự án giao thông. Trong đó, 9 dự án cao tốc mới hoàn thành gồm: Mai Sơn - Quốc lộ 45, Quốc lộ 45 - Nghi Sơn, Nghi Sơn - Diễn Châu, Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Phan Thiết - Dầu Giây, Nha Trang - Cam Lâm, Mỹ Thuận - Cần Thơ, Cầu Mỹ Thuận 2 và Tuyên Quang - Phú Thọ.
Với số dự án cao tốc “kỷ lục” được khánh thành trong năm 2023, cả nước đã có thêm 475km đường cao tốc, nâng tổng chiều dài cao tốc đưa vào khai thác lên 1.892km.
Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cũng cho biết, năm 2023 Bộ GTVT được giao 94.000 tỷ đồng vốn đầu tư công, cao nhất từ trước tới nay.
Khoảng 23h ngày 12/9, ngọn lửa phát ra trong khu vực để xe của chung cư mini 9 tầng tại số 37 ngõ 29/70, Khương Hạ, Khương Đình, Thanh Xuân, Hà Nội. Phút chốc, khói lửa bao trùm tòa nhà nằm sâu trong con ngõ nhỏ.
Những người có mặt trong tòa nhà tìm mọi cách để thoát thân… Công tác cứu nạn kéo dài đến rạng sáng ngày hôm sau.
Ngay trong ngày 13/9, Thủ tướng, Phó Thủ tướng, Bí thư TP.Hà Nội đã đến thị sát hiện trường, chỉ đạo khắc phục hậu quả vụ cháy.
Thủ tướng Phạm Minh Chính thị sát hiện trường vụ cháy chung cư mini
Công an TP.Hà Nội thông tin, vụ cháy khủng khiếp này đã khiến 56 người tử vong, 37 người bị thương. Tòa nhà được cấp phép xây 6 tầng, được xây lên đến 9 tầng và trở thành chung cư mini với 45 căn hộ cùng khoảng 150 người sinh sống. Chủ tòa nhà là ông Nghiêm Quang Minh (SN 1979) bị bắt ngay sau khi xảy ra vụ việc.
Nguyên nhân gây cháy được xác định do chập mạch điện trên đường dây dẫn diện tại khu vực bình ắc quy thuộc phần đầu xe mô tô sử dụng động cơ xăng. Từ đó, lửa lan vào khu vực cáp điện, các hộp công tơ điện và cháy lan ra xung quanh.
Thời gian dần trôi, cuộc sống mới trở lại, sau gần 2 tháng điều trị tích cực, nạn nhân bị thương nặng nhất trong vụ cháy cũng được xuất viện, trở về với cuộc sống thường nhật. Đến tháng 11/2023, 130,12 tỷ đồng tiền hỗ trợ đến từ các tổ chức, cá nhân cũng đã đến với nạn nhân vụ cháy và người nhà của họ.
Gần 2 tháng sau khi xảy ra vụ cháy, nam sinh Trần Đại Phong (lớp 12) đã trở lại trường trên chiếc xe lăn sau những ngày dài nằm viện.
Ngoài vụ cháy kinh hoàng ở Khương Hạ, nhiều vụ hỏa hoạn thương tâm khác đã xảy ra trong năm qua. Như: vụ cháy nhà khiến 4 bà cháu tử vong ở phường Quang Trung (Hà Đông, Hà Nội); vụ cháy ở ngõ Thổ Quan, quận Đống Đa (Hà Nội) khiến 2 cháu nhỏ cùng người chị họ tử vong; vụ cháy cửa hàng kinh doanh xe điện ở huyện Hoài Đức (Hà Nội) khiến 3 người trong gia đình thiệt mạng. Hay vụ cháy nổ tại cơ sở thu mua phế liệu ở Văn Điển (Thanh Trì, Hà Nội) khiến 3 mẹ con tử vong. Và gần đây nhất là vụ cháy ở Vĩnh Tường (tỉnh Vĩnh Phú) lúc rạng sáng khiến người mẹ trẻ và 2 đứa con nhỏ mãi mãi ra đi.
Ngày 22/12 vừa qua, ông Nguyễn Văn Hải, Trưởng phòng Ứng phó và Khắc phục hậu quả thiên tai (Cục Quản lý đê điều và Phòng chống thiên tai) cho biết, năm 2023, ở nước ta, thiên tai xảy ra cực đoan trên các vùng miền với hơn 1.100 trận trong 21/22 loại hình thiên tai, trừ sóng thần. Thiên tai đã làm 166 người chết, mất tích. Thiệt hại về kinh tế ước tính khoảng 8.236 tỷ đồng. Những thiệt hại này đều nhỏ hơn năm 2022.
Theo ông Nguyễn Văn Hải, thiệt hại do thiên tai năm nay giảm, ngoài nguyên nhân khách quan là bão, mưa diện rộng ít, còn do nỗ lực trong công tác dự báo, cảnh báo để người dân và các địa phương chuyển từ bị động ứng phó sang chủ động phòng ngừa.
Ông Hải cho biết, năm 2023, thiên tai tuy giảm nhưng vẫn xảy ra một số vụ nghiêm trọng như: sạt lở đèo Bảo Lộc làm 4 người tử vong (trong đó có 3 CSGT), sạt lở ở TP Đà Lạt, mưa lớn ở Lào Cai (làm 9 người chết và mất tích).
Về thời tiết, ông Hoàng Phúc Lâm, Phó giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn quốc gia cho hay, năm 2023 do ảnh hưởng của El Nino nên bão ít hơn, nhưng xuất hiện nắng nóng đỉnh điểm và mưa lớn cục bộ.
Tháng 5/2023 được xem là nóng nhất mùa hè 2023 với 5 đợt gay gắt và đặc biệt gay gắt trên diện rộng. Đặc biệt, ngày 7/5, tại Tương Dương (Nghệ An) nền nhiệt lên đến 44,2 độ C, cao nhất lịch sử quan trắc ở Việt Nam, vượt qua kỷ lục cũ bốn năm trước tại Hương Khê (Hà Tĩnh) với 43,4 độ C.
Từ giữa tháng 10 đến giữa tháng 11, miền Trung xảy ra 3 đợt mưa lớn làm 14 người chết và mất tích.