Việt Nam đã trải qua 15 ngày “chưa từng có”, khi toàn dân thực hiện Chỉ thị 16 của Thủ tướng Chính phủ cách ly xã hội để phòng, chống dịch Covid-19. Đã có nhiều kết quả khả quan công tác phòng, chống dịch khi người dân đồng lòng ủng hộ Chính phủ cũng “ở nhà”.

Nhận định về tình hình dịch Covid-19 trong thời gian này, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đã chia sẻ, với dân số đông, đường biên giới với Trung Quốc dài và là một trong những nước đầu tiên có ca Covid-19, Việt Nam được đánh giá là nước có nguy cơ cao bùng phát dịch Covid-19. Nhưng đến nay, chúng ta là nước đứng thứ 103 trong tổng số 210 nước và vùng lãnh thổ có ca mắc Covid-19 và là 1 trong 3 nước có số ca trên 200 mà chưa có người tử vong.

“Đây là những con số “biết nói” cho thấy sự lãnh đạo đúng, sự thực thi đúng trong phòng, chống dịch Covid-19 hiện nay. Và khi đã đúng thì chúng ta có lòng tin trong công tác phòng, chống dịch Covid-19 trong thời gian tới”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Tính đến nay 18h ngày 14/4, Việt Nam có 266 ca mắc Covid-19, trong đó, 160 người từ nước ngoài (chiếm 60,2%); 106 người lây nhiễm trong cộng đồng (chiếm 39,8%).

Trong giai đoạn 2, xuất hiện nhiều ổ dịch lớn, có thể kể đến ổ dịch tại Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) với 45 ca mắc, ổ dịch quán bar Buddha (TP.HCM) với 18 ca mắc. Hiện đang có ổ dịch phức tạp tại thôn Hạ Lôi (Mê Linh, Hà Nội) với 13 ca mắc Covid-19 đã được ghi nhận, kéo theo nhiều ổ dịch nhỏ liên quan như chợ hoa Mê Linh, Công ty Samsung.

Giai đoạn 2, tình hình dịch Covid-19 ở Việt Nam cũng có nhiều thay đổi. Nếu giai đoạn trước là người nhập cảnh ở Vũ Hán (Trung Quốc) thì nay nguồn lây đã thay đổi. Một “làn sóng” những bệnh nhân Covid-19 được phát hiện từ những người nhập cảnh là khách nước ngoài, du học sinh, lao động Việt Nam, người Việt đi du lịch đến/trở về từ các nước châu Âu (Anh, Pháp, Đức, Hà Lan, Tây Ban Nha, Mỹ...), châu Á (Thái Lan, Indonesia, Malaysia, Campuchia...).

Đặc biệt, chúng ta đã có nhiều ca lây nhiễm ra cộng đồng, mất dấu F0. Việt Nam đối mặt với nguy cơ dịch bệnh lan rộng nếu không có các giải pháp ứng phó kịp thời.

Trước tình hình đó, Thủ tướng Chính Phủ đã ra Chỉ thị 16/CT-TTg về việc thực hiện các biện pháp cấp bách phòng, chống dịch Covid-19. Chỉ thị 16 yêu cầu toàn dân “thực hiện cách ly toàn xã hội trong vòng 15 ngày (kể từ 0 giờ ngày ¼ đến hết ngày 15/4) trên phạm vi toàn quốc, theo nguyên tắc gia đình cách ly với gia đình, thôn bản cách ly với thôn bản, xã cách ly với xã, huyện cách ly với huyện, tỉnh cách ly với tỉnh”.

Trong giai đoạn này, Thủ tướng yêu cầu mọi người dân ở tại nhà, chỉ ra ngoài trong trường hợp thật sự cần thiết như mua lương thực, thực phẩm, thuốc men, cấp cứu, làm việc tại nhà máy, cơ sở sản xuất, cơ sở kinh doanh dịch vụ, hàng hóa thiết yếu không bị đóng cửa, dừng hoạt động và các trường hợp khẩn cấp khác; thực hiện nghiêm việc giữ khoảng cách tối thiểu 2m khi giao tiếp; không tập trung quá 2 người ngoài phạm vi công sở, trường học, bệnh viện và tại nơi công cộng.

Ông nhận định thế nào tình hình của đại dịch toàn cầu Covid-19 hiện nay?

- Thứ trưởng Thường trực Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long: Trong lịch sử loài người chưa bao giờ xuất hiện dịch bệnh nào có sức tấn công mãnh liệt như Covid-19. Đây là dịch bệnh điển hình trong một thế giới phát triển, tốc độ lây lan rất nhanh, chỉ trong một thời gian ngắn đã có gần 2 triệu người mắc bệnh, hơn 126.000 người tử vong.

Hiện nay, đáp ứng toàn cầu để phòng, chống dịch Covid-19, kể cả ở Việt Nam chưa từng có trong tiền lệ. Vì tất cả các hoạt động phòng, chống dịch ở tất cả các nước trên thế giới hiện nay đều ở mức độ cao nhất.

Đối với Việt Nam, chúng ta đã chủ động áp dụng một loạt các biện pháp phòng, chống dịch bệnh chưa có trong tiền lệ với quy mô lớn. Cụ thể là, lần đầu tiên chúng ta áp dụng biện pháp cách ly toàn xã hội. Ngay từ đầu, lãnh đạo Chính phủ đã chỉ đạo áp dụng các biện pháp phải cao hơn 1 mức so với khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO)…

Đặc biệt, virus gây bệnh Covid-19 cũng có rất nhiều điểm bí ẩn, do đó ngay từ đầu giới khoa học toàn cầu đã đồng loạt bắt tay vào nghiên cứu, chỉ sau 14 ngày đã có bản đồ gen, tuy nhiên vẫn còn nhiều câu hỏi về sản xuất vắc xin, thuốc đặc trị hiện vẫn chưa có lời giải…

Biện pháp phòng dịch Covid-19 của Việt Nam đã đưa lại những kết quả khả quan khi chúng ta hạn chế được các ca bệnh. Ông nhận định sao về chiến lược phòng dịch của chúng ta?

- Nhiều bài học, nhiều quan điểm, chiến lược phòng, chống dịch Covid-19 của Việt Nam đã nhận được lời khen từ thế giới.

Tôi có thể tóm lại các điểm lớn: Vấn đề thứ nhất chính là sự chỉ đạo quyết liệt của Đảng, của Nhà nước.

Khi dịch mới xảy ra thì Ban Bí Thư, Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo Quốc gia phòng, chống dịch Covid-19 đã chỉ đạo rất quyết liệt. Chưa bao giờ một sự kiện y tế mà cứ 4 ngày Thường trực Chính phủ họp 1 lần, 2 ngày Ban Chỉ đạo họp 1 lần và hằng ngày có báo cáo dịch, tất cả các thông tin dịch đều được cập nhật mỗi ngày vài lần.

Chúng ta đã huy động toàn bộ hệ thống chính trị tham gia vào phòng, chống dịch, đặt trách nhiệm cho người đứng đầu cấp Ủy và các cấp, các đơn vị. Đây là một điều rất quan trọng, vì người đứng đầu cấp Ủy phải thấy được trách nhiệm của mình để trực tiếp chỉ đạo điều hành việc này.

Vấn đề thứ 2: Chúng ta huy động được toàn dân tham gia chống dịch. Điều này có ý nghĩa để đạt được những thành quả rõ rệt. Trong công văn 79 của Ban Bí thư ngay thời đầu 30/1 đã nói rất rõ, toàn Đảng, toàn quân, toàn dân tham gia vào công cuộc chống dịch Covid-19. Lúc đó còn chưa có tên Covdi-19. Chúng ta đã huy động ngay lực lượng quân đội tham gia vào chống dịch. Việt Nam là một trong số ít quốc gia đã đưa lực lượng quân đội ngay vào trận chiến phòng dịch Covid-19 từ những ngày đầu.

Vấn đề thứ 3: Chúng ta đã áp dụng triệt để các biện pháp cần thiết trong vấn đề đối phó với dịch bệnh. Chiến lược phòng dịch chúng ta đã đặt rõ ngay từ đầu: “Ngăn chặn, cách ly, khoanh vùng, dập dịch, điều trị”. Đây là chiến lược bất di bất dịch mà Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, Trưởng Ban Chỉ đạo Quốc gia về phòng, chống dịch Covid-19, đã nhiều lần nhắc đi nhắc lại, là chiến lược chúng ta kiên định để thực hiện.

“Dĩ bất biến, ứng vạn biến, về biện pháp có thể linh hoạt, uyển chuyển để phù hợp với tình hình thức tế nhưng nguyên tắc chiến lược sẽ nhất quán, không thay đổi.

Ông có thể phân tích cụ thể hơn về nguyên tắc chiến lược phòng dịch” “Ngăn chặn, cách ly, khoanh vùng, dập dịch, điều trị” bất di bất dịch của Việt Nam?

- Ngăn chặn là ngay từ đầu chúng ta đã ngăn chặn nguồn dịch xâm nhập từ nước ngoài. Chúng ta ngăn chặn triệt để, cách ly triệt để những người nhập cảnh. Lúc đầu chỉ cách ly người từ vùng dịch về, về sau này chúng ta nâng dần từng mức độ cho từng nước, từng khu vực và đến giờ là cách ly toàn bộ người nhập cảnh. Chiến lược này rất quan trọng.

Tiếp theo là toàn bộ lực lượng y tế của Việt Nam đã được Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam chỉ đạo triển khai rất bài bản, từ vấn đề giám sát, cho đến phát hiện, điều trị, phân tuyến điều trị bệnh nhân Covid-19…

Chúng ta đã liên tục cập nhật các tình huống, phác đồ điều trị theo kinh nghiệm điều trị của thế giới. Và mới đây, chúng ta đã ban hành kế hoạch có tất cả các tình huống ứng phó cấp độ 3 (khi có hơn 1.000 ca vào cộng đồng). Chúng ta liên tục bổ sung, sửa đổi cho phù hợp thực tế, các ngành các cấp có thể triển khai phù hợp, hiệu quả.

Riêng về điều trị, chúng ta đã có một mạng lưới điều trị nối mạng với tất cả các bệnh viện chính trong vấn đề điều trị để trao đổi, chia sẻ, hội chẩn cho tất cả các người bệnh. Đó là lý do tại sao những người bệnh nặng vẫn đang điều trị tích cực. Cho đến nay Việt Nam vẫn chưa có trường hợp tử vong vì Covid-19, là 1 trong 3 nước có trên 200 ca Covid-19 mà chưa có ca tử vong.

Thứ trưởng Nguyễn Thanh Long nói tiếp:

- Vấn đề nữa là ứng dụng triệt để khoa học công nghệ vào trong lĩnh vực phòng chống dịch. Chúng ta đã phối hợp với các nhà khoa học nghiên cứu… chính điều này tạo ra sự chủ động lớn.

Chúng tôi nghiên cứu, phát triển đầu tư cho một số cái sản xuất trang thiết bị phòng hộ, kể cả máy thở là một trong những công nghệ rất cao hiện nay, chúng ta cũng đã bắt đầu sản xuất.

Vấn đề nữa mà chúng tôi cho rằng rất mới so với trước đây, là chúng ta đã ứng dụng triệt để về công nghệ thông tin. Chúng ta đã sử dụng thông tin trong vấn đề báo cáo, hội chẩn, họp hành, phổ biến thông tin, theo dõi giám sát bệnh nhân, kể cả vấn đề điều trị. Chúng tôi cho rằng, đây là cuộc cách mạng thay đổi trong ứng dụng thông tin, đặc biệt trong lĩnh vực y tế.

Chúng ta phải truy vết người từ nước ngoài về, theo tôi không có công nghệ thông tin thì không thể làm được, vì có người vào không hề có địa chỉ, chỉ là khách du lịch balo nhưng chúng ta đã truy được.

Chúng ta cũng là một trong ít nước áp dụng tờ khai điện tử ngay ngày đầu chống dịch. Tớ khai y tế điện tử rất quan trọng. Nhìn vào đó chúng ta biết ngay có bao nhiều người nhập cảnh, cư trú ở đâu, ai đến từ vùng dịch, ai có nguy cơ mắc bệnh. Về sau này chúng ta phát triển app NCOVI để khai báo sức khỏe toàn dân.

Đó là tổng quan các biện pháp phòng dịch nổi bật mà Việt Nam đã thực hiện trong thời gian qua. Các chính sách của chúng ta liên tục được cập nhật, được nâng cao và liên tục có sự chỉ đạo từ cấp cao nhất.

Từ Bộ Chính trị, Ban Bí thư, từ Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, đặc biệt là Phó Thủ Tướng Vũ Đức Đam – Trưởng Ban Chỉ đạo trực tiếp điều hành công tác phòng, chống dịch Covid-19 trong thời gian qua.

Mỗi ngày chúng tôi đều trao đổi rất nhiều các tình huống cụ thể về tình hình dịch bệnh, các diễn biến mới phát sinh, các vấn đề rất nhỏ để kịp thời ứng phó. Ví dụ như chuyến bay này nên dừng ở thời điểm nào, nên dừng ở chỗ này, chuyến bay này nên hạ cánh ở đâu.

Mỗi ngày có 7.000-8000 người nhập cảnh vào Việt Nam chúng ta phải điều hành thông suốt để không được ùn ứ ở chỗ nào, như thế mới tránh nhiễm chéo, tránh rối ren. Và hiện tại, chúng ta thành công.

Đến thời điểm này, chúng ta tự tin rằng các biện pháp của Việt Nam đã có hiệu quả và thời gian tới chúng ta tự tin kiên trì với các biện pháp này.

Còn điều gì ông ấn tượng về “trận chiến” phòng, chống dịch Covid-19 của chúng ta trong thời gian qua?

- Phải thấy rằng, chưa bao giờ việc tuyên truyền về phòng dịch lại mạnh mẽ như trong đại dịch Covid-19. Các tin bài về tình hình dịch bệnh xuất hiện với tần suất lớn trên tất cả các báo hình, điện tử, phát thanh, báo giấy, mạng xã hội. Những thông tin lan tỏa này đã giúp nâng cao nhận thức của người dân trong phòng, chống dịch Covid-19.

Thời gian qua, Bộ Y tế, Bộ Thông tin Truyền thông và các đơn vị báo chí đã phối hợp rất chặt chẽ. Bộ Y tế liên tục mở các kênh tuyên truyền trên mạng xã hội, qua Zalo, Lotus, các tổng đài nhắn tin… để truyền thông các thông điệp phòng, chống dịch Covid-19 tới người dân. Thời điểm hiện nay, các tin nhắn của các nhà mạng lên tới gần 2 tỷ lượt tin nhắn.

Phải khẳng định, ít có đất nước nào làm được điều này như chúng ta, hơn nữa, chúng ta đã đẩy mạnh tuyên truyền ngay từ đầu mùa dịch. Các nhà mạng hiện nay cũng bắt tay với nhau làm nhiệm vụ phòng, chống dịch.

Về thông tin dịch bệnh, Ban Chỉ đạo khẳng định, Việt Nam công khai, minh bạch, không giấu diếm, vì có giấu cũng không được. Ban Chỉ đạo đã công khai, minh bạch, cập nhật kịp thời từng ca bệnh, diễn biến sức khỏe của bệnh nhân nặng, các biện pháp, giải pháp phòng dịch từng giờ, từng ngày để người dân nắm được.

Thời gian qua cũng có một số thông tin fake, đồn thổi sai sự thật về dịch bệnh và đã bị xử lý nghiêm minh. Chúng ta hãy mạnh mẽ lên án các hành vi tung tin đồn sai lệch, gây hoang mang dư luận để các lực lượng trên tuyến đầu yên tâm dành thời gian, sức lực cho công tác phòng, chống đại dịch thay vì phải “chống giặc trên mạng”…

Cho đến giờ phút này, khi các ca Covid-19 đã giảm dần từ hơn 10 ca mỗi ngày xuống 1-4 ca/ngày, thậm chí có nhiều ngày chỉ có 1-2 ca, ông đánh giá thế nào về hiệu quả trong giãn cách cách xã hội?

- Những biện pháp chúng ta thực hiện thời gian qua có thể khẳng định là đúng đắn. Cách ly toàn xã hội là một trong những giải pháp mạnh mẽ nhất mà chúng ta đang thực hiện để phòng, chống dịch Covid-19.

Người dân cần thực hiện nghiêm túc yêu cầu giãn cách xã hội, thực hiện các biện pháp phòng bệnh cho bản thân. “Đeo khẩu trang, rửa tay” chính là vắc xin phòng virus SARS-CoV-2 hiệu quả nhất hiện nay.

Vài ngày qua, quả thật có xu hướng các ca mắc mới đã xuất hiện ít đi, mỗi ngày còn 1-4 ca, nhưng chúng ta tuyệt đối không được chủ quan. Vì hiện nay, qua phân tích dịch tễ, theo dõi các yếu tố liên quan, chúng tôi nhận định có 1 số ca Covid-19 đã lọt ra ngoài cộng đồng, lây lan trong cộng đồng.

Do đó, nếu người dân thấy ca bệnh có xu hướng giảm bớt mà chủ quan, lơ là phòng, chống dịch thì sẽ rất dễ mắc bệnh từ ca Covid-19 “chưa lộ mặt” trong cộng đồng.

Trước tình hình dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, Việt Nam chuẩn bị tất cả các kịch bản, kể cả những kịch bản xấu hơn thực tế hiện nay. Chúng ta liên tục cập nhật các tình huống, tất cả đang trong thái chuẩn bị kỹ lưỡng, khi có tình huống xảy ra lập tức có thể triển khai. Chúng ta vẫn chuẩn bị cho tình huống khẩn cấp, không thể bị động, hoàn toàn chủ động trong vấn đề phòng, chống dịch.

Kiên trì thực hiện nguyên tắc chống dịch từ ban đầu (ngăn chặn, phát hiện, cách ly, khoanh vùng, điều trị, dập dịch); truy vết ca bệnh kết hợp với các biện pháp cách ly xã hội vẫn là những giải pháp hiệu quả nhất trong phòng, chống Covid-19 cho tới thời điểm này.

Xin cảm ơn Thứ trưởng!