Vì sao Mỹ “sợ hãi” trước việc Nga cung cấp hệ thống S-400 cho Thổ Nhĩ Kỳ?

Bằng việc đe dọa áp đặt lệnh trừng phạt, rút hợp đồng bán máy bay chiến đấu F-35 và những rào cản khác, Mỹ đang nỗ lực hết sức để ngăn Thổ Nhĩ Kỳ nhận các hệ thống tên lửa phòng không S-400 Triumph từ Nga.

Tuy nhiên, thương vụ mua S-400 giữa Nga-Thổ đang được thực hiện đúng theo kế hoạch. Tuần này, Thổ Nhĩ Kỳ nhận được các tổ hợp S-400 đầu tiên. Hãng tin Sputnik đã có bài phân tích về điều gì khiến Mỹ khó chịu nhất trong vấn đề này.

Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đã đạt được thỏa thuận về việc cung cấp hệ thống tên lửa trên hồi mùa Hè năm 2017. Thổ Nhĩ Kỳ mua 4 tiểu đoàn S-400 với giá 2,5 tỷ USD. Hơn nữa, Moscow đồng ý cho Ankara vay hơn một nửa giá trị hợp đồng đó. Thông tin này đã gây xôn xao trên truyền thông thế giới. Đây là lần đầu tiên một quốc gia thành viên Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) mua lại các hệ thống phòng không của Nga.

Không lâu sau, Washington cũng phản ứng gay gắt. Một trong những lý do khiến Mỹ không hài lòng với hợp đồng này là việc Ankara đã lựa chọn sản phẩm của Nga chứ không phải tổ hợp Patriot mà ngành công nghiệp quốc phòng Mỹ rất muốn bán cho quân đội Thổ Nhĩ Kỳ.

Quốc hội Mỹ quyết định gây áp lực đối với Ankara. Họ tuyên bố rằng trong trường hợp này, Mỹ sẽ đình chỉ việc cung cấp máy bay F-35 thế hệ thứ năm cho Thổ Nhĩ Kỳ. Dự thảo ngân sách quốc phòng Mỹ năm 2020 có lệnh cấm chuyển máy bay này.

Ngoài ra, các phương tiện truyền thông Mỹ đã nỗ lực làm Moscow lo ngại khi đưa tin rằng dường như Ankara đã đề nghị Lầu Năm Góc nghiên cứu hệ thống phòng không S-400. Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ đã bác bỏ thông tin này và đảm bảo rằng họ sẽ không cho phép các đại diện của Washington đến gần các tổ hợp phòng không Nga.

Thổ Nhĩ Kỳ nhận lô S-400 đầu tiên

Trong cuộc trả lời phỏng vấn của Đài Sputnik, phi công quân sự danh dự Vladimir Popov của Nga nhận định: "Mỹ có thể nói dối. Các hệ thống S-300 và S-400 thu hút sự quan tâm lớn trên toàn thế giới. Các chuyên gia Mỹ chắc cũng muốn nhận hệ thống này thông qua một nước thành viên NATO để nghiên cứu. Tuy nhiên, phiên bản xuất khẩu rất khác so với những hệ thống mà quân đội Nga đang sử dụng".

Ngoài ra, NATO cho rằng việc sử dụng đồng thời tổ hợp S-400 và máy bay chiến đấu F-35 sẽ giúp nghiên cứu khả năng của máy bay loại này nhưng Washington không muốn làm như vậy.

Viện sỹ thông tấn Viện Hàn lâm Khoa học Quân sự Nga Sergey Sudakov cho rằng nỗi sợ hãi lớn nhất của Mỹ chính là việc Thổ Nhĩ Kỳ mua máy bay chiến đấu F-35 với tư cách thành viên NATO, đồng thời mua tổ hợp phòng không S-400 của Nga được thiết kế để chiến đấu chống lại các máy bay này.

Ông Sudakov nói với Đài Sputnik: "Mỹ gọi máy bay ném bom và tấn công F-35 là một trong những loại vũ khí tinh vi nhất có khả năng phá hủy các hệ thống phòng không S-300 và S-400. Tuy nhiên, nhìn chung, chưa có bằng chứng nào cho thấy điều này.

Với các tổ hợp của Nga, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ tạo ra một hệ thống độc đáo có khả năng chống lại các đổi mới được đưa vào F-35. Điều này có nghĩa là trong trường hợp xảy ra xung đột giữa Thổ Nhĩ Kỳ và NATO, các máy bay Mỹ sẽ bị vô hiệu hóa hoàn toàn".

Ông Sudakov nói thêm rằng mặc dù Thổ Nhĩ Kỳ là thành viên NATO từ năm 1953 nhưng quốc gia này vẫn chưa hòa nhập với thế giới phương Tây. Ông Sudakov nói: "Đây là một quốc gia rộng lớn với tham vọng đế quốc, họ có thể hành động khá hung hăng nếu bị dồn vào góc. Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan làm tất cả để tự vệ. Với hợp đồng mua S-400 từ Nga, ông Erdogan tạo ra chiến lược an ninh quốc gia cho nhiều thập kỷ tới. Washington nhận thức rõ rằng họ không thể gây áp lực đối với một quốc gia sở hữu các hệ thống phòng không này. Trong những trường hợp như vậy, Mỹ thường sử dụng một chiến lược rất đơn giản: Nếu bạn không đồng ý, chúng tôi sẽ sử dụng vũ lực".

Trong khi đó, quá trình chuẩn bị vận chuyển các hệ thống S-400 sang Thổ Nhĩ Kỳ đang diễn ra theo hạn định. Tổng thống Erdogan đã chỉ thị Bộ Quốc phòng và Bộ Tổng tham mưu lựa chọn địa điểm bố trí các hệ thống này.

Tổng thống Mỹ Trump, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan

Trong cuộc trả lời phỏng vấn của báo Izvestia, ông Ahmet Berat Chonkar, phó Chủ tịch nhóm Thổ Nhĩ Kỳ tại Hội đồng Nghị viện NATO, không loại trừ khả năng các hệ thống này sẽ được triển khai trên biên giới giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Syria. Ông Chonkar nói: "Xung quanh Thổ Nhĩ Kỳ chỉ có những điểm nóng: Iraq, Iran, Syria, Cyprus, toàn bộ khu vực của chúng tôi giống như một thùng thuốc súng.

Mối đe dọa nghiêm trọng nhất là vùng phía Đông Địa Trung Hải, từ phía Bắc Cyprus và Syria. Vì vậy, chúng tôi trước hết muốn bảo vệ biên giới phía Nam và phía Đông của Thổ Nhĩ Kỳ”.

Ấn Độ là khách hàng tiếp theo mua các hệ thống S-400. Cơ quan Hợp tác Kỹ thuật-quân sự Liên bang Nga (FSMTC) cho biết Nga muốn nhận tiền tạm ứng mua S-400 từ Ấn Độ vào cuối năm nay. Trong trường hợp này, việc giao hàng có thể bắt đầu vào năm 2020 và hoàn thành vào năm 2025.

Ông Sudakov nói rằng điều này có nghĩa là toàn bộ bản đồ địa chính trị của thế giới đang được vẽ lại. Chiến lược chiến tranh đang thay đổi hoàn toàn, khái niệm về cái gọi là độc quyền của Mỹ đang được xem xét lại. Thổ Nhĩ Kỳ đóng vai trò chất xúc tác trong quá trình này.

Một trong những bằng chứng hùng hồn khẳng định tính hiệu quả của các hệ thống phòng không Nga ở nước ngoài là việc triển khai các tổ hợp tên lửa phòng không ở Syria. Quân đội Syria đã được giao một số tổ hợp thế hệ trước (S-300V4) sau sự cố với máy bay trinh sát Il-20 hồi tháng 9/2018. Ngay sau đó, cường độ các chuyến bay của Không quân liên minh do Mỹ đứng đầu trên lãnh thổ Syria cũng như số chuyến bay của Không quân Israel đã giảm mạnh.

Iran cũng là khách hàng tiềm năng mua hệ thống phòng không của Nga. Đến nay, nước này chưa đặt mua nhưng đại diện FSMTC nhấn mạnh Moscow sẵn sàng đàm phán về tổ hợp S-400.

Khách hàng nước ngoài đầu tiên mua S-400 là Trung Quốc. Quân đội Trung Quốc trong nhiều năm liền sử dụng thành công các hệ thống phòng không của Nga.