Tuyên bố đáng chú ý của Thủ tướng Anh trước khi lên đường đến Nhà Trắng

00:00 / 0:00

Chuẩn

Tốc độ đọc

Để tăng cường ảnh hưởng của “xứ sở sương mù”, Thủ tướng Anh Keir Starmer sẽ cần phải cam kết 3% GDP và không phải “ngay khi điều kiện tài chính cho phép” mà là “ngay lập tức”.

Thủ tướng Anh Keir Starmer chuẩn bị có cuộc gặp với Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Nhà Trắng ở Washington vào ngày 27/2.

Ngay trước thềm chuyến đi, ông Starmer đã cam kết tăng chi tiêu quốc phòng của Vương quốc Anh nhằm phản ứng với những gì ông gọi là thách thức an ninh "thế hệ".

Cụ thể, người đứng đầu chính phủ Anh hôm 25/2 đã tuyên bố trước quốc hội kế hoạch đẩy nhanh việc tăng chi tiêu quốc phòng lên 2,5% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) vào năm 2027 và lên 3% vào năm 2029 – mức tăng chi tiêu quốc phòng lớn nhất của "xứ sở sương mù" kể từ khi Chiến tranh Lạnh kết thúc.

Thủ tướng Anh Starmer cho biết ông phải đưa ra "những lựa chọn khó khăn" để đảm bảo rằng "quốc phòng và an ninh của người dân Anh phải luôn được đặt lên hàng đầu".

Thủ tướng Anh Keir Starmer. Ảnh: NY Times

Để trả lời cho câu hỏi tiền lấy từ đâu, ông Starmer có ý định tài trợ cho việc tăng chi tiêu quốc phòng bằng cách cắt giảm viện trợ quốc tế và các quyết định tài chính cứng rắn hơn. Điều này đã bị các tổ chức từ thiện và một số thành viên trong Đảng Lao động cầm quyền của ông chỉ trích.

"Thông qua những lựa chọn đó, dù khó khăn đến đâu, chúng ta cũng phải tìm kiếm sự thống nhất – một nỗ lực của toàn xã hội sẽ tác động đến cuộc sống, các ngành công nghiệp và gia đình của người dân Anh", ông Starmer giải thích.

Đáng chú ý nhưng chưa đủ để gây ấn tượng

Thời điểm Thủ tướng Anh đưa ra tuyên bố này rất đáng chú ý, vì nó diễn ra ngay trước chuyến thăm Nhà Trắng của ông và vào thời điểm các mối liên kết an ninh giữa châu Âu và Mỹ đang chịu nhiều căng thẳng.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth hoan nghênh tuyên bố của ông Starmer, gọi đây là "bước tiến mạnh mẽ từ một đối tác lâu dài". Nhưng chưa rõ các tuyên bố đó có đủ để gây ấn tượng với cấp trên của ông Hegseth hay không.

Ông Starmer – một chính trị gia trung tả nhậm chức vào tháng 7 năm ngoái – hy vọng rằng bằng cách đẩy nhanh các mục tiêu chi tiêu quốc phòng, Vương quốc Anh sẽ được coi là đang giải quyết những phàn nàn lâu nay của ông Trump về việc các đồng minh NATO không chịu chi trả phần của họ cho an ninh châu Âu.

Theo quan điểm của ông Trump, châu Âu phải gánh vác gánh nặng tự bảo vệ mình bằng cách tăng chi tiêu quốc phòng. Trong nhiều năm, hầu hết các nước NATO châu Âu đã không đạt được mục tiêu chi tiêu quốc phòng 2% đã đề ra, khiến ông Trump cáo buộc họ lợi dụng Mỹ và đặt câu hỏi về giá trị của liên minh xuyên Đại Tây Dương.

Ông Trump gần đây đã kêu gọi các thành viên NATO tăng chi tiêu quốc phòng lên 5% GDP, một mục tiêu mà một số chuyên gia cho là không thực tế và sẽ gây áp lực đáng kể lên ngân sách của nhiều nước EU, buộc họ phải tăng thuế hoặc cắt giảm phúc lợi. Bản thân Mỹ cũng không đạt được con số này, họ hiện chi khoảng 3,4% GDP cho quốc phòng.

Ông Ed Arnold, một nghiên cứu viên cao cấp tại Viện RUSI, một nhóm nghiên cứu về quốc phòng và an ninh có trụ sở tại London, đã viết trong một lưu ý hôm 24/2 – trước khi ông Starmer ra tuyên bố về tăng chi tiêu quốc phòng – rằng việc Vương quốc Anh tăng con số lên 2,5% GDP có lẽ sẽ chưa đủ để gây ấn tượng với ông Trump.

Ông Arnold lập luận rằng, để tăng cường ảnh hưởng của Vương quốc Anh, ông Starmer sẽ cần phải cam kết 3% GDP, và không phải "ngay khi điều kiện tài chính cho phép" mà là "ngay lập tức".

Nhưng chi tiêu quốc phòng không phải là món duy nhất trong "hành lý" của ông Starmer khi ông đến Washington, ông Arnold cho biết. Thủ tướng Anh có thể kêu gọi "cái tôi và cảm xúc" của ông Trump để thuyết phục Tổng thống Mỹ về các thông số của thỏa thuận hòa bình Ukraine.

Thủ tướng Anh Starmer phải "đưa ra lập luận mạnh mẽ về những gì sẽ xảy ra với danh tiếng và vị thế của ông Trump nếu ông bị lợi dụng trong các cuộc đàm phán", vị chuyên gia của Viện RUSI nói.

Kết quả cuộc gặp của ông Starmer với ông Trump có thể định hình tương lai của an ninh châu Âu và thử thách liệu Washington có thể vẫn tìm được tiếng nói chung với các đồng minh truyền thống của mình trong bối cảnh địa chính trị ngày càng chia rẽ hay không.

Nỗi lo ngày càng tăng ở châu Âu

Ngoài ra, chuyến thăm của ông Starmer diễn ra sau chuyến đi hôm 24/2 của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron tới Nhà Trắng, nơi nhà lãnh đạo Pháp cũng tìm cách duy trì sự tham gia của Washington vào an ninh châu Âu và ủng hộ một thỏa thuận giúp mang lại "hòa bình vững chắc và lâu dài" cho Ukraine.

Các chuyến thăm cấp cao liên tiếp nhấn mạnh nỗi lo ngày càng tăng ở châu Âu rằng một thỏa thuận của Mỹ với Điện Kremlin khiến Ukraine dễ bị tổn thương có thể gây bất ổn cho lục địa này.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Nhà Trắng ở Washington, ngày 24/2/2025. Ảnh: NY Times

Kể từ khi nhậm chức cách đây 5 tuần, ông Trump đã hành động mạnh mẽ để thực hiện lời hứa trong chiến dịch tranh cử của mình là chấm dứt cuộc chiến ở Ukraine, nhưng đã đảo lộn sự nguyên trạng của sự ủng hộ Washington dành cho Kiev trong suốt 3 năm qua.

Ông Trump đã gây sốc cho những người đồng cấp châu Âu của mình vào đầu tháng này khi ông tuyên bố rằng ông đã có một cuộc điện đàm dài và hiệu quả với Tổng thống Nga Vladimir Putin và cho biết các quan chức an ninh quốc gia của ông sẽ "ngay lập tức" bắt đầu đàm phán với Điện Kremlin về việc chấm dứt chiến sự.

Sau đó, Tổng thống Mỹ cho biết ông muốn Nga tái gia nhập G7 để khôi phục nhóm G8 (Nhóm 8 quốc gia công nghiệp hàng đầu) trong khi nhà ngoại giao hàng đầu của ông, Marco Rubio, đã nói về các cơ hội kinh doanh cho các công ty Mỹ tại Nga.

Cách tiếp cận của ông Trump đánh dấu sự thay đổi rõ rệt so với chính sách cô lập chính trị và kinh tế của người tiền nhiệm Joe Biden đối với Nga.

Các nhà lãnh đạo châu Âu hiện lo ngại về sự hình thành của một thỏa thuận ưu tiên quan hệ Mỹ-Nga hơn là các mối quan ngại về an ninh của châu Âu, và khiến họ không thể tham gia vào các quyết định ảnh hưởng đến sự ổn định trong khu vực của chính họ.