TQ tung hỗ trợ 31 triệu USD cho Afghanistan dưới thời Taliban

Trung Quốc ngày 8.9 tuyên bố sẽ hỗ trợ Taliban thực phẩm, hàng cứu trợ, vaccine Covid-19 với tổng trị giá 200 triệu nhân dân tệ (khoảng 31 triệu USD).

Thành phần nội các mới của Taliban gồm toàn những nhân vật từng nắm quyền trong giai đoạn đầu tiên (1996 - 2001).

Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị tuyên bố cấp gói hỗ trợ Afghanistan trong cuộc gặp với người đồng cấp Pakistan, Iran, Tajikistan, Uzbekistan và Turkmenistan.

Gói hỗ trợ trị giá 31 triệu USD bao gồm thực phẩm, nhu yếu phẩm và vaccine Covid-19.

Ông Vương nói Trung Quốc sẽ hợp tác với các quốc gia trong khu vực để giúp Afghanistan tái thiết kinh tế và xã hội, cũng như giúp chống khủng bố và ngăn chặn buôn bán ma túy trái phép.

Khi được hỏi về phản ứng của Trung Quốc sau khi Taliban thành lập chính phủ mới, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Vương Văn Bân nói: “Đây là bước đi cần thiết”.

Ông Vương cũng kêu gọi Taliban lắng nghe cả những quan điểm khác ở trong nước cũng như quốc tế.

Ông Vương nói Trung Quốc “sẵn sàng duy trì liên lạc với chính phủ mới ở Afghanistan”, kêu gọi Taliban chấm dứt quan hệ với các tổ chức khủng bố, đặc biệt là nhóm khủng bố Phong trào Hồi giáo Đông Turkestan - tổ chức đứng sau các vụ tấn công ở Tân Cương.

Taliban khẳng định các vị trí trong chính phủ mới được bổ nhiệm tạm thời, sẽ có thay đổi nếu cần thiết.

Bộ Ngoại giao Mỹ bày tỏ quan ngại khi nội các do Taliban thành lập không có nữ giới, gồm toàn những nhân vật cộm cán trong chính quyền đầu tiên cách đây 20 năm. “Mỹ sẽ không vội vàng công nhận Taliban và đánh giá dựa trên hành động của tổ chức này, chứ không phải lời nói”, Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết.

Trung Quốc là một trong những quốc gia đầu tiên thiết lập liên lạc với Taliban, sau khi tổ chức này kiểm soát gần như toàn bộ lãnh thổ Afghanistan vào tháng trước.

Đại sứ quán Trung Quốc ở Kabul vẫn hoạt động. Taliban mô tả Trung Quốc là “đối tác quan trọng hàng đầu của Afghanistan và hi vọng Trung Quốc sẽ đầu tư, hỗ trợ tái thiết đất nước”.

Nhưng Bắc Kinh đến nay chưa công nhận chính quyền Taliban, dù có những tin đồn về việc Trung Quốc sẵn sàng thay thế Mỹ ở Afghanistan.

Zhang Jiadong, giáo sư quan hệ quốc tế tại Đại học Fudan ở Thượng Hải, nói chính phủ do Taliban thành lập thiếu sự hòa hợp, tác động tiêu cực đến quan điểm của Trung Quốc với tổ chức này.

“Chính phủ mới không hề có những người là quan chức Afghanistan trong chính quyền cũ hay đại diện của các phe phái khác. Nếu chỉ là chính phủ của riêng Taliban, rất khó để đáp ứng yêu cầu từ Trung Quốc”, ông Zhang nói.

Li Shaoxian, Giám đốc Viện Nghiên cứu Trung Quốc - Ả Rập tại Đại học Ninh Hạ, nói các vị trí trong nội các phản ánh “cơ cấu quyền lực cân bằng của Taliban”, nhưng một số thành viên nằm trong danh sách trừng phạt của Mỹ.

Ông Li nói Taliban vẫn có thể thay đổi các vị trí trong chính phủ và cho rằng “cộng đồng quốc tế nên chờ đợi đến khi chính phủ chính thức được thành lập”, để quyết định xem có nên công nhận hay không.