Toàn cảnh và đằng sau việc Ukraine rút quân khỏi Avdiivka

Việc Ukraine rút quân khỏi Avdiivka khép lại một mặt trận đẫm máu nhất của cuộc chiến Nga-Ukraine.

Ngày 17-2, Nga tuyên bố lực lượng nước này đã chiếm hoàn toàn TP Avdiivka (tỉnh Donetsk) sau khi Ukraine ra lệnh rút quân khỏi thành phố này.

Việc chiếm được Avdiivka sau nhiều tháng là chiến thắng lớn nhất của Nga kể từ khi lực lượng nước này chiếm được TP Bakhmut (tỉnh Donetsk) vào tháng 5-2023. Giờ đây, Moscow đã giành lại thế chủ động trong cuộc chiến trong khi Ukraine đang thiếu nhân lực và thiết bị quân sự sau cuộc phản công thất bại năm ngoái, tờ The Wall Street Journal đánh giá.

Ukraine khó trăm bề, buộc phải rút quân khỏi Avdiivka

Ukraine rút quân khỏi Avdiivka vào ngày 17-2 sau những trận chiến khốc liệt và đẫm máu nhất. Thậm chí, ông Maksym Zhorin, phó chỉ huy Lữ đoàn xung kích số 3 của Ukraine, còn cho rằng trận chiến giành Avdiivka “kinh khủng hơn gấp nhiều lần” so với trận ở TP Bakhmut, theo The Wall Street Journal.

Ông Zhorin chỉ ra một thách thức lớn là việc Nga sử dụng nhiều bom dẫn đường trên không trong khi Ukraine khó lòng đánh chặn. Nga đã thả từ từ 60 đến 80 quả bom này mỗi ngày và chúng phá hủy mọi thứ, theo ông Zhorin.

Khói bốc lên trên một khu vực ở TP Avdiivka hôm 15-2. Ảnh: REUTERS

Ông Oleksandr Tarnavskiy, chỉ huy cánh quân Tavria của Ukraine chiến đấu ở phía đông nam nước này, nói thêm rằng quân Ukraine ở Avdiivka phải đối mặt với tình trạng thiếu đạn nghiêm trọng. Để dễ hình dung, ông nói rằng trong khi Nga bắn 10 quả đạn pháo thì Ukraine chỉ đáp trả bằng 1 quả. Ngay cả khi lính Nga ở trong tầm ngắm, lính Ukraine cũng chần chừ khai hỏa để tiết kiệm đạn.

Bên cạnh lợi thế về hỏa lực, ông Tarnavskiy còn nói rằng Nga có lợi thế về quân số và có sẵn nhân lực để tung vào mặt trận này. Do đó, Ukraine không còn lựa chọn nào khác ngoài việc rút lui.

Lực lượng Ukraine đã bắt đầu rút khỏi các cứ điểm ở phía nam Avdiivka vào hôm 14-2. Từ thời điểm đó, Ukraine đã buộc phải chiến đấu trong tuyệt vọng để tránh bị vây hãm bên trong thành phố, trong bối cảnh lực lượng Nga tiến công từ nhiều hướng.

Anh Viktor Biliak, lính thuộc Lữ đoàn 110 - lực lượng bảo vệ Avdiivka trong hai năm qua, kể lại cuộc sơ tán của đơn vị anh vào hôm 15-2 khỏi cứ điểm có tên là Zenit ở phía nam thành phố. Theo anh, đơn vị không có thời gian để rút lui một cách trật tự, có tổ chức, tức là không kịp để “sơ tán” vũ khí và trang thiết bị và cũng không kịp đốt giấy tờ và đặt mình chặn quân Nga tấn công.

Bộ Quốc phòng Nga hôm 17-2 cũng đã nói rằng Ukraine mất 1.500 lính trong khi rút quân, trước khi thành phố này rơi vào tay quân Nga và những người lính Ukraine chạy thoát đã để lại nhiều vũ khí và trang thiết bị quân sự, đài RT đưa tin.

Nga liên tục nỗ lực chiếm giữ TP Avdiivka vào mùa thu năm ngoái khi cường độ cuộc phản công của Ukraine ở phía nam giảm dần. Sau các cuộc tấn công thất bại vào thành phố này bằng cách sử dụng các đoàn xe tăng và xe bọc thép chở quân, Nga đã thay đổi chiến thuật là tung các nhóm bộ binh nhỏ tiến công vào thành phố.

Nga, Ukraine nói gì về diễn biến ở Avdiivka?

Giải thích về quyết định rút quân, Tổng Tư Lệnh quân đội Ukraine - ông Oleksandr Syrsky nói: “Dựa trên tình hình hoạt động xung quanh Avdiivka, để tránh bị bao vây và bảo toàn tính mạng cũng như sức khỏe của quân nhân, tôi quyết định rút các đơn vị khỏi thành phố và chuyển sang phòng thủ trên những tuyến đường thuận lợi hơn”.

Cùng ngày, tại Hội nghị An ninh Munich, Tổng thống Ukraine - ông Volodymyr Zelensky nói rằng nguy cơ bị bao vây đã khiến nước này quyết định rút quân. Ông nói: “Đó là một quyết định hoàn toàn hợp lý, thích đáng và chuyên nghiệp để bảo toàn tối đa nhân lực Ukraine”.

Về phần mình, Bộ Quốc phòng Nga hôm 17-2 cho biết dưới hỏa lực liên tục của quân Nga, các đơn vị rải rác của Ukraine đã tìm cách thoát khỏi thành phố.

Còn phát ngôn viên Điện Kremlin - ông Dmitry Peskov nói rằng Tổng thống Nga Vladimir Putin đã nghe báo cáo của Bộ trưởng Quốc phòng Sergey Shoigu về việc kiểm soát Avdiivka. Ông Putin chúc mừng quân đội Nga đạt được thành công và chiến thắng quan trọng này.

Chiếm được Avdiivka, Nga sẽ lợi thế?

Ngay cả khi các phòng tuyến của Ukraine ổn định ở phía sau Avdiivka, việc thành phố này rơi vào tay Nga sẽ cho phép Moscow điều quân và trang thiết bị tiến về các hướng khác hiệu quả hơn, theo The New York Times.

Lính Ukraine ở TP Avdiivka hôm 14-2. Ảnh: THE NEW YORK TIMES

Ông Mykola Bielieskov, nhà phân tích quân sự tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc gia tại Ukraine, nhận định “Avdiivka là một cứ điểm rất quan trọng trong hệ thống phòng thủ của Ukraine” bởi vì nó góp phần bảo vệ TP Pokrovsk (tỉnh Donetsk) - cách Avdiivka khoảng 48 km về phía tây bắc, vốn là một trung tâm hậu cần cho quân đội Ukraine, theo The New York Times.

Ông Bielieskov cho rằng việc kiểm soát Avdiivka có thể tạo ra cơ hội cho Nga, đưa Nga tiến gần hơn tới mục tiêu chiến lược là chiếm toàn bộ khu vực phía đông Ukraine là tỉnh Donetsk và Luhansk.

Tuy nhiên, ông Bielieskov nói thêm rằng việc lực lượng Nga thiếu quân dự bị, trang thiết bị và tốc độ tiến quân chậm nên Nga khó có thể nhanh chóng tiến xa hơn về phía tây Avdiivka và biến thành công ở mặt trận này thành bước đột phá lớn.

Theo The Wall Street Journal, thắng lợi này của cho thấy thách thức lớn mà Kiev sẽ phải đối mặt nếu không có thêm sự hỗ trợ của Mỹ.

Bình luận về thất bại của Ukraine ở Avdiivka, người phát ngôn Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ Adrienne Watson cho rằng đó là “cái giá phải trả cho việc Quốc hội không hành động”. Bà nói: “Điều quan trọng là Hạ viện phải phê duyệt khoản tài trợ bổ sung của Ukraine ngay lập tức để chúng tôi có thể cung cấp cho Ukraine đạn pháo và các thiết bị quan trọng khác mà họ cần để bảo vệ đất nước của mình”.