Thông điệp của ông Tập gửi ông Biden hàm chứa "mối quan hệ cường quốc mới"

Trung Quốc chính thức thừa nhận chiến thắng của Biden, đánh dấu sự trở lại tiềm năng của các mối quan hệ cường quốc, nhưng vẫn có những dấu hỏi.

Ông Tập Cận Bình và ông Joe Biden - ảnh Foreign Policy

"Thông điệp thiện chí đúng lúc"

Hôm thứ Tư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã chúc mừng ông Joe Biden giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ trong điều mà các nhà phân tích gọi là “một thông điệp thiện chí đúng lúc”, sau khi Trung Quốc áp dụng cách tiếp cận thận trọng đối với kết quả bầu cử gây tranh cãi cao.

Theo nhận định của các nhà quan sát tại Trung Quốc, thông điệp mới của ông Tập Cận Bình được cho là đánh dấu khả năng trở lại của một mối quan hệ lớn mới giữa hai cường quốc, sau một giai đoạn căng thẳng, chứng kiến quan hệ song phương đi xuống.

Chúc mừng ông Biden được bầu làm Tổng thống Mỹ, ông Tập chỉ ra rằng việc thúc đẩy sự phát triển lành mạnh và ổn định của quan hệ Trung - Mỹ không chỉ phù hợp với lợi ích cơ bản của nhân dân hai nước mà còn thể hiện kỳ vọng chung của cộng đồng quốc tế.

"Chúng tôi hy vọng hai bên sẽ nêu cao tinh thần không xung đột, không đối đầu, tôn trọng lẫn nhau và hợp tác cùng có lợi, tập trung vào hợp tác, quản lý sự khác biệt, thúc đẩy sự phát triển lành mạnh và ổn định của quan hệ Trung Quốc-Hoa Kỳ", ông Tập nói, đồng thời nhấn mạnh mong muốn rằng “hai nước sẽ cùng với các nước và cộng đồng quốc tế thúc đẩy sự nghiệp cao cả của hòa bình và phát triển thế giới”.

Cùng ngày, Phó Chủ tịch Trung Quốc Vương Kỳ Sơn đã gửi một thông điệp tới bà Kamala Harris về việc bà được bầu làm Phó Tổng thống Hoa Kỳ.

"Đây là một thông điệp đúng lúc vì chính quyền Mỹ đã chính thức khởi động quá trình chuyển đổi, điều này cũng cho thấy thiện chí hợp tác của Trung Quốc với Mỹ", Lý Hải Đông giáo sư tại Viện Quan hệ Quốc tế thuộc Đại học Ngoại giao Trung Quốc, nhận định.

Đây cũng là thông điệp từ lãnh đạo cao nhất của Trung Quốc gửi đến Tổng thống đắc cử của Mỹ, nhấn mạnh kỳ vọng hai nước sẽ hợp tác với nhau trong tương lai, ông Lý Hải Đông nói thêm.

Trong khi đó, một số chuyên gia lưu ý rằng giai đoạn chuyển tiếp ở Mỹ đã bắt đầu, đó là cách Trump thể hiện sự “nhượng bộ”.

Thông điệp chúc mừng được đưa ra 18 ngày sau khi truyền thông chính thống của Hoa Kỳ dự đoán Biden là người chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống vào ngày 7 tháng 11 và hai ngày sau khi Cơ quan Quản lý Dịch vụ công (GSA) bật đèn xanh cho việc chuyển đổi vào thứ Hai đầu tuần.

Nó cũng phản ánh cách tiếp cận thận trọng của Trung Quốc đối với kết quả bầu cử Mỹ đang gây tranh cãi và phù hợp với chính sách đã nêu là tôn trọng kết quả bầu cử Mỹ và sự lựa chọn của cử tri, các chuyên gia ở Trung Quốc đại lục cho biết.

Trước đây, Trung Quốc đã gửi điện mừng tới các tổng thống mới đắc cử của Hoa Kỳ ngay sau khi kết quả bầu cử được tiết lộ, Yuan Zheng, một thành viên cấp cao tại Viện Nghiên cứu Hoa Kỳ thuộc Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc, nói.

Ông Yuan cho rằng: “Sự hỗn loạn của cuộc bầu cử năm 2020 đã khiến Trung Quốc phải lựa chọn một cách tiếp cận thận trọng”, đồng thời lưu ý rằng Nga cũng dự kiến sẽ sớm đưa ra thông điệp chúc mừng.

Ông Joe Biden.

Da Wei, Giám đốc Viện Nghiên cứu Mỹ tại Viện Quan hệ Quốc tế Đương đại Trung Quốc, nói với truyền thông nước này rằng, thời điểm để Trung Quốc gửi lời chúc mừng đến ông Joe Biden là phù hợp đối với Trung Quốc - không quá sớm hoặc quá muộn như trận chung kết với kết quả sẽ được Quốc hội Hoa Kỳ công bố vào tháng Giêng.

Theo báo chí Trung Quốc, tới thời điểm này, Tổng thống Nga Vladimir Putin vẫn chưa chúc mừng ông Joe Biden.

Bốn năm trước, thông điệp chúc mừng của ông Tập tới Trump được gửi vào ngày 9/11, một ngày sau khi Trump thắng cử và Hillary Clinton chấp nhận kết quả này. Lý Nguyên Triều, Phó chủ tịch Trung Quốc lúc bấy giờ đã gửi lời chúc mừng tới ông Mike Pence.

Thông điệp của ông Tập cũng được đưa ra sau khi Bộ Ngoại giao Trung Quốc ngày 13/11 gửi lời chúc mừng tới Biden và Harris, trong đó không nói cụ thể rằng họ đã thắng cử.

Đánh giá cá nhân Trump

Nhìn lại nhiệm kỳ bốn năm của Trump, báo chí Trung Quốc ngày 26/11 bắt đầu viết rằng “ông ấy (Trump) đã duy trì mối quan hệ cá nhân tốt đẹp với ông Tập trong một thời gian, vì vai trò chiến lược của ngoại giao nguyên thủ quốc gia đã được cả hai bên công nhận, điều này đã phát huy ảnh hưởng của nó ở mức quan trọng, nhưng chỉ trong chốc lát”.

Trung Quốc hy vọng sẽ cùng Mỹ đi trên con đường của mối quan hệ cường quốc mới.

Tuy nhiên, khi Mỹ bước vào năm bầu cử, Trump chuyển sang kiềm chế Trung Quốc, điều này cũng dẫn đến mối quan hệ song phương đi xuống nhanh chóng. Do đó, hai ông Trump và Tập đã không liên lạc với nhau kể từ ngày 27/3.

Tuy nhiên, một số chuyên gia Trung Quốc trước đó cũng đã lưu ý rằng Trung Quốc có thể đưa ra một số cử chỉ thiện chí với Trump, chẳng hạn như mời ông thăm Trung Quốc sau khi ông rời nhiệm sở, để tránh các chính sách cực đoan hơn của Trung Quốc trong hai tháng qua.

Sau thông điệp chúc mừng của các nhà lãnh đạo, người ta sẽ chú ý đến việc cả hai bên sẽ thiết lập kênh liên lạc như thế nào và cách giải quyết danh sách dài những thách thức lên đến đỉnh điểm trong 4 năm qua, từ cuộc chiến thương mại và công nghệ kéo dài đến cái mà các quan chức Trung Quốc gọi là “Mỹ can thiệp vào Trung Quốc” thông qua các vấn đề nội tình ở Đài Loan, Hồng Kông và Tân Cương.

Quan hệ cường quốc mới

Một số người Trung Quốc coi Joe Biden là "một người bạn cũ", vì chuyến thăm của ông Joe Biden đến Trung Quốc, bao gồm việc xem một trận đấu bóng rổ, đưa cháu gái học tiếng Trung của ông đến Trung Quốc và thăm những người dân đau khổ ở tỉnh Tứ Xuyên, Tây Nam Trung Quốc, đã để lại dấu ấn tích cực trong ký ức của một số người.

Ông Tập Cận Bình và ông Joe Biden - ảnh tư liệu The Atlantic.

Một số chuyên gia về chính trị chiến lược của Trung Quốc cho rằng sự hợp lý của chính quyền Biden có thể giúp Trung Quốc và Mỹ phá vỡ tình thế tiến thoái lưỡng nan hiện nay, vốn đã đưa quan hệ song phương đến "điểm đóng băng".

Thông điệp mà ông Tập gửi tới Biden nhấn mạnh sự hiểu biết của Trung Quốc về kiểu quan hệ quyền lực lớn mới đã được đưa ra trong thời Obama. Thông điệp như vậy với Biden có thể được coi là một phần mở rộng từ thời Obama.

Chuyên gia Yuan Zheng lưu ý: Thông điệp chúc mừng của ông Tập bày tỏ hy vọng rằng chính quyền mới của Mỹ sẽ xử lý tốt các mối quan hệ Trung - Mỹ, trở lại “đường đua hợp tác cùng có lợi, thoát khỏi đáy vực và đạt được sự cạnh tranh lành mạnh”.

Ông Yuan nói tiếp: “Đây cũng là quan điểm nhất quán của Trung Quốc khi hy vọng phát triển một mô hình quan hệ giữa các nước lớn”.

Trung Quốc đang chờ đợi phản hồi của Biden

Ông Joe Biden - ảnh tư liệu New Indian Express.

Trung Quốc luôn coi trọng vai trò chủ đạo của các nhà lãnh đạo cao nhất của Trung Quốc và Mỹ trong quan hệ song phương.

Jin Canrong, Phó Hiệu trưởng Trường Nghiên cứu Quốc tế thuộc Đại học Nhân dân Trung Quốc ở Bắc Kinh, cho rằng mối quan hệ công việc và tình hữu nghị giữa hai nhà lãnh đạo bắt đầu khi cả hai đều là phó tổng thống và phó chủ tịch của hai nước, và đây sẽ là xuất phát hữu ích, nhưng quan hệ Trung - Mỹ đã bị tổn hại nghiêm trọng và ngày càng trở nên nhạy cảm và phức tạp, vì vậy "Trung Quốc cũng cần phải thận trọng.".

Trong thông điệp chúc mừng tới Biden, ông Tập cũng tái khẳng định nội dung của một kiểu quan hệ quyền lực lớn mới - "tinh thần không xung đột, không đối đầu, tôn trọng lẫn nhau và hợp tác cùng có lợi" - một ý tưởng để định hình quan hệ song phương. Trung Quốc lần đầu tiên khởi xướng trong nhiệm kỳ của Obama.

Vào thời kỳ ông Obama làm Tổng thống, Hoa Kỳ ít nhất tôn trọng ý tưởng này, nhưng chính quyền Trump đã hoàn toàn lật đổ nó và phát động một cuộc cạnh tranh quyền lực lớn chống lại Trung Quốc, vì vậy ý tưởng này thậm chí không được đề cập nhiều trong những năm gần đây, ông Jin nói và nhấn mạnh thêm rằng:

"Để khẳng định lại ý tưởng, Trung Quốc đang thể hiện những kỳ vọng rõ ràng của mình đối với chính quyền sắp tới của Biden. Nhưng ông Joe Biden sẽ phản hồi ở mức độ nào vẫn còn là một câu hỏi rất lớn”.

Nguồn: [Link nguồn]Nguồn: [Link nguồn]