Thất bại trong cuộc chiến dài nhất lịch sử ở Afghanistan và bài học sâu sắc của Mỹ

Chỉ mất 2 tháng để Mỹ đánh bật Taliban khỏi thủ đô Kabul, Afghanistan, năm 2001. 20 năm sau, Taliban quay trở lại Kabul sau hơn 3 tháng phát động tổng tiến công, nhanh đến mức chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden không ngờ tới.

Chỉ mất 2 tháng để quân đội Mỹ lật đổ Taliban ở Kabul năm 2001.

Hôm 15.8, Taliban tiến vào thủ đô Kabul, tuyên bố kiểm soát đất nước, sau khi Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani rời khỏi đất nước, từ bỏ quyền lực.

Taliban tuyên bố chiến thắng trước hai tuần so với thời hạn chót rút quân mà ông Biden đề ra, vào ngày 31.8. Nhưng Taliban cũng khẳng định cho phép người nước ngoài tiếp tục rời Afghanistan ở sân bay Kabul.

Theo AP, thất bại của Mỹ ở Afghanistan là bài học cho giới hạn mà sức mạnh quân sự của Mỹ có thể đem lại. Đó là nghịch lý rằng Mỹ có thể thắng bất cứ trận đánh nào, nhưng lại thua cả cuộc chiến.

Hoặc ít nhất rằng ưu thế về công nghệ chỉ giúp tìm diệt mục tiêu hiệu quả hơn, chứ không giúp đạt được thắng lợi cuối cùng.

Điều này thể hiện rằng vào thế kỷ 21, vẫn cần nhiều hơn là một đạo quân chinh phạt, để có thể ổn định tình hình ở một quốc gia, dù đối thủ chỉ là lực lượng Taliban, không hề có khí tài quân sự hiện đại.

Theo AP, Mỹ thất bại ở Afghanistan vì không hiểu chính trị địa phương, lịch sử và nền văn hóa của nước sở tại. Mỹ đã đánh giá thấp ảnh hưởng mà phong trào Hồi giáo Taliban mang lại ở Afghanistan, động lực để Taliban chiến đấu.

Mặc dù Osama bin Laden bị tiêu diệt, tổ chức khủng bố Al-Qaeda suy yếu, Afghanistan vẫn rơi vào vòng xoáy bạo lực suốt 20 năm Mỹ hiện diện quân sự ở quốc gia này.

Chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden đã dự đoán sai về bước tiến của Taliban ở Afghanistan.

Trong cuốn sách “Cuộc chiến tranh của Mỹ ở Afghanistan, nhìn nhận từ Lịch sử”, tác giả Carter Malkasian, cựu cố vấn quân sự Mỹ ở Afghanistan, nói một trong những lý do Mỹ thất bại là vì ảnh hưởng của Hồi giáo, thúc đẩy người dân phản đối sự chiếm đóng của nước ngoài.

Lý do rất đơn giản nhưng theo ông Malkasian, người Mỹ chưa bao giờ hiểu được ngọn ngành. “Sự hiện diện của Mỹ ở Afghanistan khiến người dân nước này dám chiến đấu, dám bảo vệ lý tưởng, tôn giáo và quê nhà. Điều đó càng thúc đẩy phong trào Hồi giáo Taliban. Ngược lại, điều này càng khiến quân đội chính phủ Afghanistan không có ý chí chiến đấu”, ông Malkasian nói thêm.

Theo AP, Mỹ đã bỏ lỡ cơ hội ổn định tình hình ở Afghanistan ngay từ những năm đầu tiên sau khi lật đổ Taliban. Câu hỏi lớn hơn đặt ra là, sau thành công ban đầu, vì sao Mỹ không thể chấm dứt bất ổn ở Afghanistan.

Karl Eikenberry, một trung tướng quân đội Mỹ, am hiểu về tình hình Afghanistan, nói Mỹ đã không dứt khoát trong chiến lược đầu tư tái thiết quốc gia này, thay vào đó để chính phủ thân Mỹ tự đưa ra phương hướng.

Một lý do khác là Mỹ phát động tấn công Iraq năm 2003, khiến cuộc chiến ở Afghanistan trở thành mục tiêu thứ yếu, tạo cơ hội để Taliban tập hợp lực lượng.

Đến khi người Mỹ quay lại tìm cách chấm dứt cuộc chiến ở Afghanistan thì đã muộn, không còn cách nào khác ngoài việc chấp nhận thất bại và rút quân, theo AP.

Hôm 15.8, cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump đã lên tiếng công kích quyết định của Tổng thống Joe Biden. Ông Trump cho rằng ông Biden đã chấp nhận rút quân mà không đưa ra bất cứ điều kiện gì với Taliban.

“Những gì ông Biden đã làm ở Afghanistan là huyền thoại. Đây sẽ là một trong những thất bại lớn nhất lịch sử Mỹ”, ông Trump nhấn mạnh trong tuyên bố ngày 15.8.

Nguồn: [Link nguồn]Nguồn: [Link nguồn]