Tai nạn máy bay 980 bí ẩn nhất thế kỷ 20

Chuyến bay 980 của hãng Eastern Airlines vẫn là bí ẩn trong ngành hàng không.

Máy bay Boeing 727 của Eastern Airlines trước khi cất cánh

Vào ngày đầu tiên của năm 1985, chiếc máy bay Boeing 727 cất cánh ở Asuncion, Paraguay tới Miami (Mỹ), trung chuyển tại Bolivia và Ecuador. Trên khoang vắng vẻ chỉ có 29 hành khách. Điều khiển máy bay là phi công Larry Campbell và Ken Rhodes từng là quân nhân. Khi còn phục vụ Không quân, họ tỉnh táo và không bao giờ mắc sai lầm và luôn xử lý tốt, kể cả khi đang hạ cánh gần núi trong thời tiết xấu. Trước chuyến bay, cả hai cũng không hề có biểu hiện gì bất thường.

Hạ cánh tại sân bay quốc tế El Alto, La Paz (Bolivia) luôn là thử thách lớn. Đây là sân bay ở độ cao lớn nhất so với mực nước biển (4.061m), còn trạm không lưu còn chẳng có radar và phần lớn công việc phụ thuộc vào phi công, nhân viên kiểm soát mặt đất chỉ đóng vai trò cung cấp thông tin. Tuy nhiên, 980 liên lạc lần cuối lúc 8h38, khi cách sân bay 48km lúc đang cách mặt đất 6000m, và lao thẳng vào vách núi Illumani khi đang hạ xuống khoảng 5400m. Nếu có bất kỳ vấn đề nào về thời tiết, không tặc hay động cơ, đài kiểm soát không lưu chắc chắn phải được thông báo.

Vụ tai nạn làm cả vùng bị bàng hoàng. Không quân Bolivia mất một ngày mới xác định được hiện trường tai nạn và cử người tới. Ngoài ra còn có đại diện những cơ quan Mỹ có trách nhiệm trong tai nạn máy bay Mỹ ở nước ngoài, tuy nhiên do bão tuyết cùng luật sử dụng trực thăng ngặt nghèo khiến việc tiếp cận mất tới vài ngày. Việc điều tra cũng gián đoạn nhiều do không ai có thể ở khu vực khí hậu khắc nghiệt quá lâu.

Cánh máy bay vùi trong núi 

Bất chấp nhiều điểm không hợp lý, các bên đều kết luận máy bay có thể bất ngờ bị chim va phải hay có can thiệp kỹ thuật và chốt bằng câu chung chung: "bị phá hủy vì lao vào núi"

Trong suốt 30 năm qua, còn có nhiều đoàn thám hiểm cất công tìm tới đây, nhưng cả họ lẫn chính quyền các nước liên quan đều không thể giải đáp được tại sao hộp đen của máy bay "bốc hơi". Bernando Guarachi, trưởng đoàn leo núi đầu tiên được chính phủ thuê tiếp cận hiện trường cho biết không có phần thi thể nào sót lại, vệt máu cũng không. 

Báo chí Nam Mỹ cùng gia đình các nạn nhân đã đưa ra nhiều giả thuyết: máy bay bị băng đảng mafia đánh bom vì người giàu nhất Paraguay ngồi trên đó; người Paraguay thực ra chỉ chuyên chở hàng giả và ma túy; hay những thuyết âm mưu như ám sát đại sứ Mỹ Arthur Davis đã mua vé nhưng may mắn hủy vào phút chót.

Bộ phận kỹ thuật trên máy bay 

Các giả thuyết này đều dựa trên thực tế. Có 5 thành viên gia tộc giàu có Matalón trên chuyến bay cùng vợ đại sứ Mỹ là Marian Davis. Điều tra cũng cho thấy Eastern Airlines đã luân chuyển tới 136kg ma túy từ Nam Mỹ tới Miami mỗi tuần. Nhưng kể cả như vậy thì hộp đen và thi thể hành khách và hộp đen nằm ở đâu? Rất nhiều nhà thám hiểm liều mình lên hiện trường để tìm manh mối, lý do có thể là vì muốn trải nghiệm, có người thân tử nạn hay chỉ muốn lập công, 20 triệu USD mà Enrique Matalon, người giàu nhất Paraguay thời bấy giờ mang theo, nhưng ít ai đạt được thành tựu gì vì khu vực tìm kiếm cho những vụ tai nạn trên núi được khoanh vùng tới cả trăm cây số.

Dan Futrell và Isaac Stoner 

Vào đầu hè năm nay, hai nhà thám hiểm Mỹ là Dan Futrell và Isaac Stoner đã lên đường vì tò mò. Những thứ đầu tiên họ nhặt được rải rác là hàng lậu từ 980 vẫn còn đó: da cá sấu, da rắn...và những mẩu kim loại rời rạc.

Không thỏa mãn, cả hai liên hệ với Bernando Guarachi. Có nhiều tin đồn cho rằng nhiệm vụ của ông là tìm hộp đen và giấu tiệt vì chuyến bay chứa nhiều bí mật tai tiếng, ví dụ như buôn ma túy. Guarachi xác nhận phải thông báo không thấy thi thể nào vì bị quân đội đe dọa. Thực tế, cảnh tượng quá kinh hoàng khiến ông bị ám ảnh: mọi thứ vỡ tan và máu ở mọi nơi.

Áo phao cứu hộ 

Khớp với mô tả của Guarachi, Dan và Issac phát hiện thêm nhiều mảnh thi thể rời rạc ở khắp mọi nơi. Có lúc họ nhặt được cả vùng đốt sống cổ của ai đó bị cả thanh nhôm lớn đâm xuyên qua. Còn khá nhiều khúc xương còn nguyên mỡ và cơ bắp đã teo tóp lại ở cách hiện trường khá xa.

Đáng chú ý là ngay trong ngày đầu tiên, 4.6.2016, họ đã phát hiện được vật nghi là hộp đen và đưa nó về đại sứ quán Mỹ. Tuy nhiên điều này vi phạm luật hàng không quốc tế vì chỉ nước sở tại mới có quyền điều tra tai nạn trên lãnh thổ của mình. Để có thể phân tích đoạn băng cần có sự cho phép của chính quyền Bolivia. Không may, quan hệ ngoại giao giữa Bolivia và Mỹ lại khá tệ, đường hàng không thì còn tệ hơn với nhiều va chạm ở đường bay trên không. Hồi 2008, thủ tướng Bolivia cáo buộc sứ quán Mỹ buôn ma túy và trục xuất họ. Năm 2013, máy bay ông này bị ép hạ cánh tại Áo vì Mỹ cho rằng Edward Snowden có mặt trên đó. Thủ tướng đã tức giận tới mức đòi đóng cửa sứ quán Mỹ.

Một bộ phận động cơ máy bay 

Sau đó, Dan và Issac liên tục liên hệ với đại sứ Bolivia tại Mỹ nhưng không được trả lời. Họ cũng tiếp cận các điều tra viên cũ nhờ họ xác nhận vật tìm thấy có phải hộp đen hay không, vì kỹ thuật mỗi năm mỗi khác. Kỳ lạ là tất cả đều im lặng "tránh như tránh hủi" không rõ lý do.

Cuối cùng, vẫn không có manh mối gì về nguyên nhân gây tai nạn của 980. Thái độ tránh nhé của hai phía lại làm dấy lên nhiều giả thuyết kỳ lạ, như cố tình kéo dài "chiến tranh lạnh", hay câu giờ để an ninh Mỹ đào bới những chi tiết bí mật. Trở về, Dan và Isaac chẳng thu hoạch được gì ngoài việc loại bỏ giả thuyết có bom nổ khiến tất cả hành khách rơi ra khỏi máy bay trước khi nó đâm vào vách núi. Còn lại, chỉ có thể như cựu phi công Eastern Airlines George Jehn nhận xét "Đây chỉ đơn giản là bí mật lớn nhất thế kỷ 20 trong ngành hàng không"