Tác động của việc châu Âu ngưng nhập khẩu dầu Nga

Châu Âu đang loay hoay tìm cách độc lập khỏi dầu mỏ của Nga, động thái có thể sẽ ảnh hưởng đến nguồn tài chính của Điện Kremlin.

Châu Âu đang loay hoay tìm cách kết thúc việc phải trả cho Nga 850 triệu USD mỗi ngày để mua năng lượng. Theo hãng tin AP, việc này có thể sẽ ảnh hưởng đến nguồn tài chính của Điện Kremlin.

Tuy nhiên, 27 thành viên Liên minh châu Âu (EU) nhận thấy rằng nỗ lực ngưng phụ thuộc vào dầu mỏ và khí đốt tự nhiên của Nga không phải là một vấn đề đơn giản. Các nhà lãnh đạo hiện đang thảo luận về các biện pháp trừng phạt đối với dầu mỏ của Nga, kể cả khả năng tẩy chay năng lượng này. Dưới đây là một số tác động đối với người dân ở châu Âu và phần còn lại của thế giới.

Số lượng nhập khẩu dầu khổng lồ

Theo AP, khí đốt và dầu mỏ của Nga vẫn đang chảy về châu Âu ngay cả trong giai đoạn chiến sự căng thẳng hiện nay. Theo tính toán của các nhà phân tích tại tổ chức tư vấn Bruegel ở Brussels (Bỉ), EU đã phải chi đến 450 triệu USD mỗi ngày để mua dầu của Nga và 400 triệu USD mỗi ngày cho khí đốt tự nhiên.

Điều đó có nghĩa là doanh thu từ năng lượng đang hỗ trợ ngân sách của chính phủ Nga, bổ sung vào nguồn dự trữ ngoại tệ của Moscow ngay cả khi các lệnh trừng phạt của phương Tây nhắm vào nguồn dự trữ của Nga ở nước ngoài. Theo AP, chính phủ Nga thu được trung bình 43% doanh thu từ dầu khí từ năm 2011 đến năm 2020.

Châu Âu là khu vực mua dầu thô lớn nhất của Nga. Vào năm 2020, khu vực này đã nhập 138 triệu tấn trong tổng số 260 triệu tấn xuất khẩu của Nga - tương đương 53%. Ngoài ra, lượng dầu nhập từ Nga đã đáp ứng đến 25% nhu cầu năng lượng của khu vực này, gồm nhu cầu sưởi ấm, lái xe, cũng như là nguyên liệu thô cho ngành công nghiệp.

Một trạm nén khí trên đường ống Yamal-Europe. Ảnh: REUTERS

Tại sao châu Âu chỉ tập trung thay thế dầu mỏ?

Việc tìm nguồn cung khí đốt tự nhiên khá khó vì chủ yếu loại năng lược này được vận chuyển đến châu Âu bằng đường ống. Do đó, việc tìm nguồn cung dầu thay thế có phần dễ dàng hơn vì chúng chủ yếu được vận chuyển bằng tàu và được buôn bán trên khắp thế giới.

Những nước sử dụng nặng như Đức cho biết rằng việc cắt giảm ngay lập tức nguồn khí đốt hiện tại có thể gây ra tình trạng nhiều việc làm bị mất đi, đặc biệt đối với các doanh nghiệp sản xuất thủy tinh và kim loại. Các nhà kinh tế nói rằng việc cắt giảm cả khí đốt tự nhiên và dầu mỏ có thể sẽ gây ra suy thoái ở châu Âu.

Điều gì sẽ xảy ra với châu Âu nếu ngừng nhập khẩu dầu Nga?

Châu Âu đã nhập khẩu 3,8 triệu thùng dầu/ngày từ Nga trước khi Moscow phát động chiến dịch quân sự ở Ukraine. Về lý thuyết, các nước châu Âu có thể thay thế những thùng dầu đó từ các nhà cung cấp ở Trung Đông, những nước hiện chủ yếu xuất khẩu sang châu Á, Mỹ, Mỹ Latinh và châu Phi. Trong khi đó, lượng dầu của Nga có thể sẽ được bán sang châu Á với mức giá rẻ hơn, thay thế nguồn cung Trung Đông.

Tuy nhiên, sẽ mất thời gian để thị trường toàn cầu thực hiện điều chỉnh hoạt động này. Các nhà máy lọc dầu ở châu Âu phần lớn được thiết kế chỉ dành riêng cho dầu nhập khẩu từ Nga, một số nhà máy lọc dầu lớn ở đây cũng hoàn toàn phụ thuộc vào đường ống từ Nga.

Các nhà phân tích tại tổ chức tư vấn Bruegel cho rằng các nước châu Âu nên sẵn sàng áp dụng các biện pháp để giảm sử dụng nhiên liệu, chẳng hạn như ban hành chính sách miễn phí tham gia phương tiện giao thông công cộng cho người dân. Nếu những biện pháp đó không hiệu quả, sẽ cần đến những biện pháp khắc nghiệt hơn, chẳng hạn như lệnh cấm lái xe những ngày chẵn lẻ dựa trên biển số xe.

Các nhà phân tích cho biết điều này sẽ giúp các thị trường châu Âu có đủ thời gian để tái định hướng cơ cấu khỏi dầu mỏ của Nga.

Tuy nhiên, theo AP, giá dầu có thể sẽ tăng lên, không chỉ đối với châu Âu mà đối với tất cả các nước, bởi vì dầu mỏ là hàng hóa toàn cầu và có thể sẽ mất nguồn cung ròng từ Nga. Điều này đồng nghĩa với việc chi phí mua xăng và nhiên liệu sưởi ấm cao hơn, lạm phát tiêu dùng nhiều hơn.

Nga là nhà cung cấp dầu diesel, sử dụng cho xe tải và thiết bị nông nghiệp, lớn của Châu Âu. Việc cắt giảm nguồn cung này cũng sẽ ảnh hưởng đến giá của nhiều loại thực phẩm và hàng hóa trong khu vực.

Thị trường dầu mỏ toàn cầu thế nào, Nga ảnh hưởng ra sao?

Nga không thể chuyển toàn bộ nguồn dầu của mình từ châu Âu sang châu Á do các hạn chế về vận chuyển và hậu cần. Không rõ các quốc gia như Ấn Độ và Trung Quốc sẽ mua dầu của Nga ở mức độ nào nếu động thái này đồng nghĩa với việc có thể sẽ chịu các biện pháp trừng phạt từ phương Tây.

Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) đã nói rõ rằng họ sẽ không tăng sản lượng để bù đắp cho bất kỳ sự thiếu hụt năng lượng nào khi châu Âu cắt nguồn cung dầu từ Nga.

Ông Claudio Galimberti - Phó Chủ tịch của công ty năng lượng Rystad Energy (Na Uy) - cho biết: “Đây sẽ là sự tái cân bằng lớn của dòng chảy dầu thô. Từ quan điểm lý thuyết, điều đó là có thể. Từ quan điểm vận hành, nó phức tạp hơn vì không phải mọi thứ đều có thể chuyển hướng."

Nhu cầu dầu toàn cầu đã ở mức cao khi các nền kinh tế đang trên đà phục hồi giữa đại dịch COVID-19 và cuộc khủng hoảng Ukraine hiện nay đã khiến thị trường thêm thắt chặt và đẩy giá nhiên liệu tăng cao. Tổng thống Mỹ Joe Biden đã ra lệnh giải phóng kho dự trữ xăng dầu chiến lược để đối phó với tình trạng leo thang giá xăng trong nước, trong khi nhiều quốc gia khác cũng đã đồng ý cung cấp thêm dầu ra thị trường toàn cầu.

Nếu kịch bản nghiêm trọng nhất là Nga sẽ tổn thất 3,8 triệu thùng dầu mỗi ngày cho thị trường châu Âu và các nước khác xảy ra, giá dầu có khả năng sẽ tăng đến 180 USD/thùng, sau đó là sự sụt giảm mạnh do nhu cầu và tăng trưởng kinh tế đi xuống. Tuy nhiên, khả năng này có vẻ như khó xảy ra, theo ông Galimberti.

Phía Rystad cho rằng Moscow sẽ tổn thất ở khoảng 1,5-2 triệu thùng mỗi ngày và cho đến cuối năm, giá dầu sẽ rơi vào khoảng 120-130 USD mỗi thùng.

Ở một kịch bản nhẹ nhàng hơn, trong đó hầu hết dầu của Nga bị châu Âu “tẩy chay” sẽ bán đi ở các nước “đói năng lượng” khác ở mức giá rẻ hơn. Theo đó, Nga sẽ chỉ tổn thất 1 triệu thùng mỗi ngày. Giá dầu sẽ giảm xuống dưới 100 USD/thùng vào tháng 6 và tiếp tục giảm xuống còn 60 USD vào cuối năm.

Do giá dầu vẫn ở mức cao, nên cho đến nay, doanh thu của Nga không chịu quá nhiều thiệt hại. Những khoản thu nhập ngoại tệ hiện tại đang giúp Nga chống chịu trong bối cảnh bị trừng phạt.

“Miễn là Nga tìm được thị trường, thì họ sẽ tiếp tục kinh doanh. Thời điểm họ ngừng tìm kiếm thị trường, đó là thời điểm giá dầu tăng vọt và Nga sẽ gặp phải những vấn đề kinh tế nghiêm trọng” - ông Galimberti nhận định.

Nguồn: [Link nguồn]Nguồn: [Link nguồn]