Sức ép nào khiến ông Trump đột ngột hoãn áp thuế đối ứng?

00:00 / 0:00

Chuẩn

Tốc độ đọc

Chỉ trong một tuần, áp lực từ giới chính trị, doanh nghiệp và thị trường tài chính ở Mỹ được cho là nguyên nhân khiến ông Donald Trump phải tạm dừng kế hoạch áp thuế mà chính ông từng tuyên bố sẽ “không bao giờ thay đổi”.

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 9/4 đã ra quyết định hoãn áp thuế đối ứng với các quốc gia, trừ Trung Quốc. Ảnh: Reuters.

Một tuần sau khi tuyên bố áp dụng mức thuế “đối ứng” với hàng nhập khẩu từ các quốc gia, Tổng thống Mỹ Donald Trump bất ngờ ra lệnh tạm hoãn trong ba tháng. Đây được xem là một trong những bước lùi chính sách rõ rệt nhất của ông từ đầu nhiệm kỳ, làm dấy lên nhiều câu hỏi về tính nhất quán và sức ép chính trị – kinh tế mà Nhà Trắng đang phải đối mặt.

“Tuần vừa rồi họ bắt đầu càm ràm rồi”, ông Trump nói hôm thứ Tư khi được hỏi lý do thay đổi chính sách, theo CNN. “Họ bắt đầu hơi lo lắng một chút”.

Ngay cả đối với một tổng thống nổi tiếng với những cú xoay trục chính sách bất ngờ, quyết định tạm ngưng kế hoạch áp thuế trong ba tháng vẫn được xem là cú “quay xe” chóng mặt. Điều đáng nói là quyết định này được công bố ngay khi đại diện thương mại của ông, Jamieson Greer, đang ra điều trần trước Quốc hội và vẫn một mực bảo vệ lợi ích của chính sách thuế – dường như không hề biết rằng Nhà Trắng vừa thay đổi.

Vài ngày trước, bất chấp áp lực dồn dập từ các nghị sĩ Cộng hòa, giới lãnh đạo doanh nghiệp và cả những người bạn thân cận, ông Trump vẫn tuyên bố chắc nịch: “CHÍNH SÁCH CỦA TÔI SẼ KHÔNG BAO GIỜ THAY ĐỔI".

Thế nhưng đến giữa tuần, mọi thứ đã đổi chiều nhanh chóng.

Nỗi lo thị trường trái phiếu sụp đổ

Theo CNN, một trong những yếu tố then chốt buộc ông Trump phải xuống thang chính là làn sóng bán tháo trái phiếu chính phủ Mỹ – nơi vốn được coi là “vịnh tránh bão” cho nhà đầu tư trong thời điểm bất ổn. Diễn biến này không chỉ trái ngược hoàn toàn với quy luật thị trường mà còn khiến các cố vấn kinh tế trong Nhà Trắng thực sự hoảng hốt.

Theo ba nguồn tin am hiểu vấn đề, chính Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent đã trực tiếp cảnh báo ông Trump vào sáng thứ Tư – vài giờ trước khi Nhà Trắng phát đi thông báo tạm dừng áp thuế. Trước đó, nhóm cố vấn kinh tế cũng đã trình bày chi tiết về đợt bán tháo trái phiếu diễn ra với tốc độ ngày càng tăng.

Giới doanh nghiệp – những đồng minh thân cận của ông Trump – cũng liên tục gọi đến các cố vấn cấp cao trong Nhà Trắng, nhấn mạnh rằng diễn biến bất thường của thị trường trái phiếu là dấu hiệu cho thấy nền kinh tế đang đối mặt nguy cơ nghiêm trọng nếu kế hoạch thuế không được điều chỉnh.

Thậm chí vào sáng thứ Tư, khi ông Trump còn đang đăng bài lên mạng xã hội về thị trường chứng khoán, ông vẫn chưa hoàn toàn đưa ra quyết định. Nhưng đến chiều cùng ngày, ông thừa nhận mình đã dõi theo các biến động trên thị trường trái phiếu rất sát sao. “Thị trường trái phiếu rất nhạy cảm, tôi đã theo dõi”, ông nói với báo giới. “Thị trường trái phiếu lúc này khá đẹp. Nhưng đúng là tối qua tôi thấy mọi người bắt đầu cảm thấy hơi chóng mặt”.

Quyết định đầy bất ngờ

Khi chính thức viết dòng thông báo hoãn thuế trên mạng xã hội Truth, ông Trump đang ngồi tại Phòng Bầu dục cùng Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent và Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick.

“Lúc đó chúng tôi không có luật sư, chẳng có gì cả – chúng tôi cứ thế viết ra thôi. Viết bằng cả trái tim, và tôi nghĩ là viết cũng hay đấy chứ, nhưng thực sự là viết từ tâm”, ông Trump mô tả lại quá trình đưa ra quyết định – phần nào thừa nhận đây là một quyết định mang tính bộc phát hơn là chiến lược bài bản.

Ngay cả khi tìm cách trấn an thị trường, ông Trump vẫn khiến giới quan sát bối rối khi nói rằng sẽ cân nhắc miễn trừ cho một số doanh nghiệp Mỹ khỏi mức thuế mới, và rằng ông sẽ đưa ra các quyết định đó “theo bản năng”.

Bước lùi linh hoạt

Dù các quan chức Nhà Trắng cố gắng trình bày rằng đây không phải là bước lùi mà là một phần trong chiến lược lớn hơn để buộc các nước phải đàm phán, chính ông Trump cũng thừa nhận những chỉ trích gia tăng và tình trạng hỗn loạn trên thị trường là lý do dẫn đến việc tạm dừng.

“Tôi nghĩ là mọi người bắt đầu phản ứng hơi quá”, ông nói với báo giới.

Giới chức kinh tế của chính quyền đã dành cả sáng thứ Tư để tập trung vào thị trường trái phiếu sau khi lãi suất 10 năm tăng vọt do bán tháo. Đáng lo ngại hơn, đợt đấu giá trái phiếu đầu tiên kể từ khi chính sách thuế được công bố đã chứng kiến mức cầu yếu bất ngờ, khiến tình hình càng thêm bất ổn.

Trên truyền hình, ông Trump chứng kiến nhiều đồng minh thân cận cảnh báo công khai về nguy cơ suy thoái. Khi theo dõi kênh Fox Business, ông thấy CEO JPMorgan Chase Jamie Dimon phát biểu rằng một cuộc suy thoái “rất có thể xảy ra” nếu cuộc chiến thương mại tiếp tục leo thang.

“Thị trường không phải lúc nào cũng đúng, nhưng đôi khi nó đúng đấy”, ông Dimon nói.

Vào cuối ngày, khi đứng trước Nhà Trắng cạnh ba chiếc xe đua đầy màu sắc, ông Trump tìm cách mô tả bước lùi của mình như một phần của chiến lược linh hoạt.

“Bạn phải có sự linh hoạt”, ông nói. “Hãy nhìn xem hôm nay mọi thứ thay đổi bao nhiêu”.