Quan hệ đặc biệt của Thủ tướng Giorgia Meloni với Tổng thống Donald Trump

00:00 / 0:00

Chuẩn

Tốc độ đọc

Tổng thống Mỹ Donald Trump ca ngợi Thủ tướng Ý Giorgia Meloni là người phụ nữ tuyệt vời đang quét sạch mọi thứ trước mắt bà ở châu Âu. Thủ tướng Ý Giorgia Meloni ca ngợi Tổng thống Mỹ Donald Trump là người bảo vệ mạnh mẽ và khôn ngoan của phương Tây. Hai người đang nhanh chóng xây dựng mối quan hệ đặc biệt xuyên Đại Tây Dương mới.

Ông Trump đón tiếp bà Meloni tại Mar-a-Lago, ngày 4/1. (Ảnh: Reuters)

Thủ tướng Ý Meloni là nhà lãnh đạo châu Âu duy nhất có mặt tại lễ nhậm chức tổng thống của ông Trump ngày 20/1. Điều này diễn ra chỉ 2 tuần sau khi bà bay đến Florida để gặp ông ở khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago, khiến bà trở thành đồng minh quan trọng của Washington tại châu Âu.

"Tổng thống Trump đã chọn bà vì uy tín, sự tin cậy và ổn định của chính phủ chúng tôi với tư cách bên đối thoại được ưa thích tại Liên minh châu Âu. Điều này hữu ích cho Ý và cũng sẽ hữu ích cho Liên minh châu Âu", Thứ trưởng Ngoại giao Ý Edmondo Cirielli, một thành viên của đảng Anh em Ý của bà Meloni, nói với Reuters.

Trên lý thuyết, bà Meloni có nhiều lợi ích khi được ông Trump ủng hộ.

Ý có thặng dư thương mại lớn với Mỹ trong khi nước này cắt giảm ngân sách quốc phòng, trái ngược với chủ trương của chính quyền mới ở Mỹ, trừ khi bà có thể tận dụng mối quan hệ với ông Trump để chuyển hướng.

Nhưng việc phối hợp quá chặt chẽ với nhà lãnh đạo nổi tiếng thất thường của Mỹ cũng tiềm ẩn nguy cơ. Bà Meloni nỗ lực thuyết phục Brussels, rằng bà là đối tác đáng tin cậy, nhưng vị thế của bà có thể bị suy yếu nếu quá quyết liệt thúc đẩy lợi ích của Ý bất chấp việc có thể gây tổn hại cho các thành viên khác trong Liên minh châu Âu (EU).

"Bà Meloni thực sự đang ở vị trí rất khó xử", Francesco Galietti, người sáng lập hãng phân tích rủi ro chính trị Policy Sonar, nhận định.

"Bà ấy hy vọng việc ông Trump lắng nghe bà sẽ có giá trị, nhưng điều này có thể khiến bà bị cô lập ở châu Âu, trong khi không có gì đảm bảo bà ấy có thể bảo vệ Ý khỏi chính sách tăng thuế của Mỹ hoặc áp lực phải tăng chi tiêu quốc phòng”, ông Galietti nói.

Trong vòng chưa đầy 10 năm, bà Meloni đã chuyển từ vị trí lãnh đạo một đảng cực đoan chỉ được thiểu số ủng hộ thành người đứng đầu một trong những chính phủ ổn định nhất trong lịch sử Ý sau chiến tranh, đóng vai trò cầu nối giữa các phe phái cực hữu và bảo thủ ở châu Âu.

Sự trở lại của ông Trump trao cho bà cơ hội đóng vai trò tương tự trên sân khấu lớn hơn nhiều, nơi từng chứng kiến sự xuất hiện của những liên minh cá nhân mạnh mẽ giữa các nhà lãnh đạo như Margaret Thatcher và Ronald Reagan vào những năm 1980, tạo nên "mối quan hệ đặc biệt" giữa Anh và Mỹ.

"Ý sẽ luôn cam kết củng cố đối thoại giữa Mỹ và châu Âu như một trụ cột thiết yếu cho sự ổn định và phát triển của cộng đồng chúng ta", bà Meloni phát biểu sau lễ nhậm chức của ông Trump.

Dù bà Meloni đã rời xa tư tưởng cực hữu ban đầu, nhưng một số nhà phân tích ở Rome tin rằng bản năng hoài nghi châu Âu trong tư tưởng của bà vẫn sẽ thắng thế.

"Nếu nghĩ bà ấy sẽ làm những điều vì lợi ích của châu Âu và trở thành người thì thầm với ông Trump thì quá ngây thơ. Bà ấy sẽ luôn theo bản năng lựa chọn lợi ích quốc gia thay vì lợi ích của châu Âu”, Nathalie Tocci, giám đốc nhóm nghiên cứu quan hệ quốc tế Istituto Affari Internazionali (IAI) ở Ý, đánh giá.

Những nguy cơ

Ông Trump và bà Meloni dành cho nhau những lời khen ngợi kể từ khi ông chính thức trở lại Nhà Trắng. "Điều này rất thú vị. Tôi ở đây với một người phụ nữ tuyệt vời. Bà ấy thực sự đã khuấy động châu Âu", ông Trump nói trong chuyến thăm của bà Meloni tới Mar-a-Lago vào tháng này.

Về phần mình, bà Meloni khẳng định ông Trump sẽ bảo vệ lợi ích của phương Tây và cho rằng các kỹ năng địa - chính trị của ông có thể buộc Nga phải ngồi vào bàn đàm phán để chấm dứt cuộc xung đột Ukraine.

Về nguy cơ, Ý có thể thiệt hại nhiều trong nhiệm kỳ tổng thống của ông Trump, nhất là lời đe dọa đảo ngược thâm hụt thương mại của Mỹ với EU, có thể thông qua việc tăng thuế tiêu thụ đặc biệt. Theo văn phòng thống kê EU, Ý có mức thặng dư thương mại 42,1 tỷ euro (43,6 tỷ USD) với Mỹ trong năm 2023, cao thứ hai trong khối sau Đức.

Theo các tờ báo Ý, Thủ tướng Meloni sẽ tìm cách sử dụng quan hệ thân cận với ông Trump để giải quyết nguy cơ tăng thuế lên các mặt hàng xuất khẩu của Ý. Văn phòng của bà Meloni từ chối bình luận về suy đoán này. Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng Ý vẫn sẽ chịu thiệt hại, dù ông Trump hướng sự tức giận của mình đến nơi khác.

"Nền kinh tế Ý gắn chặt với kinh tế châu Âu, nên sẽ là ảo tưởng nếu nghĩ rằng biện pháp tăng thuế chỉ ảnh hưởng đến Pháp hoặc Đức mà không tác động đến chúng ta”, Arturo Varvelli, giám đốc Hội đồng quan hệ đối ngoại châu Âu tại Rome, nhận định.

Một quan chức cấp cao của EU tại Brussels cho biết vẫn chưa rõ liệu ông Trump có muốn xây bất kỳ cây cầu nào với châu Âu hay không, dù có hay không có bà Meloni.

Bà Meloni cũng thân thiết với tỷ phú Elon Musk, một nhân vật đang đóng vai trò nổi bật trong đội ngũ trợ lý của ông Trump hiện nay.

Thủ tướng Meloni và tỷ phú Musk đã dành cho nhau nhiều lời khen “có cánh”. Nhà lãnh đạo Ý từng gọi người đàn ông giàu nhất thế giới là "thiên tài quý giá".

Chính phủ của bà Meloni đang đàm phán để ký một hợp đồng có thể kéo dài 5 năm với hãng Starlink Musk, trị giá 1,5 tỷ euro.

Giới quan chức Ý cho biết quân đội và các nhà ngoại giao nước này cần dịch vụ liên lạc vệ tinh an toàn theo kiểu mà Starlink cung cấp và không thể đợi đến năm 2030, khi hệ thống đối thủ IRIS2 của châu Âu dự kiến sẽ đi vào hoạt động.