Tuyên bố mới của ông Zelensky về thỏa thuận khoáng sản với Mỹ

00:00 / 0:00

Chuẩn

Tốc độ đọc

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ngày 26/2 nói Kiev chỉ mới đồng thuận với Washington về “thỏa thuận khung” liên quan tài nguyên khoáng sản. Ông muốn có thêm các cuộc thảo luận trực tiếp với Tổng thống Mỹ Donald Trump để làm rõ mối quan hệ song phương, cũng như cam kết đảm bảo an ninh cho Ukraine.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. Ảnh: AFP.

Thỏa thuận “khung”, chưa có cam kết an ninh rõ ràng

Dự thảo thỏa thuận mà CNN thu thập được không đề cập đến các cam kết an ninh cụ thể mà chỉ nhấn mạnh rằng Mỹ "hỗ trợ nỗ lực của Ukraine trong việc đạt được các đảm bảo an ninh cần thiết để thiết lập hòa bình lâu dài".

Phát biểu tại cuộc họp báo ở Kiev hôm 26/2, ông Zelensky thừa nhận Kiev chưa hài lòng vì thỏa thuận này không có “các bước đi cụ thể về bảo đảm an ninh”. Ông cho rằng thỏa thuận có thể là “một thành công lớn”, nhưng nhấn mạnh nó chỉ tạo ra bước đà và có thể là “một phần của các đảm bảo an ninh trong tương lai”.

Theo một quan chức Ukraine, hai nước đã thống nhất các điều khoản của thỏa thuận, và ông Zelensky dự kiến sẽ đến Washington D.C. trong vài ngày tới để tiếp tục thảo luận với chính quyền Trump trước khi chính thức ký kết. Ngoài ra, thỏa thuận cũng cần được Quốc hội Ukraine phê duyệt trước khi chính thức có hiệu lực.

Ông Zelensky bác khả năng trả nợ cho Mỹ

Tại cuộc họp báo, ông Zelensky tuyên bố Ukraine sẽ không trả lại số tiền viện trợ mà Mỹ đã cung cấp thông qua thỏa thuận tài nguyên khoáng sản.

“Tôi sẽ không chấp nhận trả lại dù chỉ 10 xu trong thỏa thuận này. Nếu không, đây sẽ trở thành một tiền lệ nguy hiểm”, ông Zelensky nói.

Trước đó, ông Trump từng tuyên bố rằng ông muốn "thu hồi lại số tiền" mà chính quyền tiền nhiệm đã viện trợ cho Ukraine và có thể làm điều này thông qua thỏa thuận khoáng sản.

Ông Trump nói Mỹ đã hỗ trợ Ukraine 350 tỷ USD kể từ khi xung đột với Nga bùng phát vào tháng 2/2022, dù con số thực tế chỉ khoảng 120 tỷ USD, theo Viện Kinh tế Thế giới Kiel (Đức).

Ông Trump cũng cho rằng các khoản hỗ trợ của châu Âu dành cho Ukraine chỉ là "các khoản vay", trong khi Mỹ phải viện trợ mà không được hoàn lại.

Khi ông Trump lặp lại điều này trong cuộc gặp với Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, ông Macron đã phải trực tiếp đính chính: "Chúng tôi đóng góp 60% trong tổng nỗ lực hỗ trợ Ukraine. Chúng tôi không coi đây là khoản vay mà Ukraine phải trả lại ngay”.

Dù bày tỏ sự biết ơn với Mỹ, ông Zelensky cho biết ông sẽ hỏi thẳng ông Trump liệu Washington có tiếp tục hỗ trợ Ukraine hay không.

"Tôi sẽ nói thẳng với ông ấy. Tôi cần biết liệu Mỹ có dừng hỗ trợ quân sự cho Ukraine hay không”, ông Zelensky nhấn mạnh.

Nếu Mỹ không tiếp tục cung cấp viện trợ, ông Zelensky gợi ý Ukraine có thể mua vũ khí trực tiếp từ Mỹ, với nguồn tài chính đến từ các tài sản bị đóng băng của Nga – hiện ước tính lên đến 300 tỷ USD.

Mỹ - Ukraine sẽ thành lập quỹ tái thiết

Trước đó, truyền thông Ukraine tiết lộ dự thảo thỏa thuận, cho biết Mỹ và Ukraine sẽ thành lập "Quỹ Đầu tư Tái thiết" do Mỹ và Ukraine cùng quản lý. Theo đó, Ukraine sẽ đóng góp 50% doanh thu từ việc khai thác các tài nguyên thiên nhiên thuộc sở hữu nhà nước như dầu mỏ, khí đốt và khoáng sản đất hiếm.

Một điều khoản trong thỏa thuận ghi rõ: "Các nguồn thu tương lai này không bao gồm những khoản thu hiện tại đã thuộc ngân sách chung của Ukraine”.

Quỹ này nhằm thu hút đầu tư để phát triển, khai thác và thương mại hóa tài nguyên thiên nhiên của Ukraine, bao gồm dầu khí và các khoáng sản đất hiếm. Tuy nhiên, các điều khoản cụ thể về quản trị và vận hành quỹ sẽ được đàm phán trong một thỏa thuận riêng sau khi bản thỏa thuận ban đầu được ký kết.

Một bộ phận người dân Ukraine lo ngại về thông tin Washington có thể được tiếp cận tài nguyên thiên nhiên của Ukraine mà chưa rõ điều kiện ràng buộc. Chính quyền Trump cũng chưa đưa ra những cam kết rõ ràng về những gì Mỹ sẽ cung cấp cho Ukraine để đổi lấy tài nguyên này.

Bà Oleksandra Zdorenko, một người dân Kiev, chia sẻ với CNN: "Người dân chúng tôi đã rất phẫn nộ khi Mỹ lần đầu đề xuất thỏa thuận, yêu cầu một phần khoáng sản trị giá 500 tỷ USD của Ukraine.

"Ban đầu tôi không hiểu sao họ có thể đưa ra một đề xuất như vậy. Nhưng có vẻ một số điều kiện đã thay đổi. Tôi hoàn toàn tin tưởng vào chính phủ và tổng thống của chúng tôi. Họ đã làm rất nhiều cho Ukraine, và tôi tin rằng họ sẽ không làm gì gây hại cho đất nước”, bà Zdorenko nói.

Thủ tướng Ukraine Denys Shmyhal khẳng định ông Zelensky sẽ không ký bất kỳ "thỏa thuận nô dịch hay mang tính thực dân" nào mà không tính đến lợi ích của Ukraine. Ông nhấn mạnh bản dự thảo hiện tại đặt nền tảng cho "quá trình tái thiết đất nước trong tương lai”.