Nguyên nhân TQ hứng chịu mưa lũ lịch sử, uy hiếp cả con đập lớn nhất thế giới Tam Hiệp

Mưa lớn kéo dài và lũ lụt ở miền Nam Trung Quốc đã khiến 14 triệu dân bị ảnh hưởng và khiến kinh tế nước này thiệt hại khoảng 3,8 tỷ USD. Đáng lo ngại hơn cả là nguy cơ đập Tam Hiệp – con đập lớn nhất hành tinh chặn nước sông Dương Tử – bị vỡ.

Một cổng xả nước của đập Tam Hiệp, Trung Quốc (ảnh: SCMP)

Bộ Quản lý Khẩn cấp Trung Quốc cho biết 744.000 người Trung Quốc ở 26 tỉnh, thành phố phải di dời khẩn cấp. 81 người được cho là đã mất tích và thiệt mạng do nước lũ. Hơn 10.000 ngôi nhà ở Trung Quốc bị phá hủy hoàn toàn.

Đây là trận lụt nghiêm trọng nhất đối với Trung Quốc trong vòng 70 năm trở lại đây.

Chính quyền tỉnh Tứ Xuyên vừa thông báo có 3 người thiệt mạng và 12 người mất tích sau những trận mưa lớn không ngớt ở huyện Miện Ninh. Trong một tai nạn nghiêm trọng ở Tứ Xuyên, 2 chiếc ô tô cố gắng vượt dòng lũ đã bị cuốn xuống sông khiến 2 người thiệt mạng và 3 người khác mất tích.

Trung Quốc đang trải qua mùa mưa lũ dữ dội được đánh giá là bất thường trong năm nay.

Từ đầu tháng 6, mực nước của 197 con sông ở Trung Quốc đều vượt ngưỡng cảnh báo. Trong đó, 10 con sông đang ghi nhận mực nước dâng kỷ lục.

“Lũ lụt nghiêm trọng như năm nay là rất hiếm trong nhiều năm trở lại đây”, Liu Zhiyu – Phó Giám đốc Trung tâm dự báo thủy văn Trung Quốc – bày tỏ quan ngại.

Qin – chủ một tiệm trà ở Trung Khánh – đã đăng lên mạng xã hội cho thấy toàn bộ tầng trệt cửa tiệm của anh ngập trong nước và bùn.

“Khi vừa tỉnh dậy vào buổi sáng, tôi đã thấy nước tràn vào không ngớt và ép vỡ cả cửa kính. May là tôi ngủ ở tầng 2”, Qin kể lại.

“Tôi thấy rất nhiều bàn ghế trôi theo dòng nước lũ. Tôi định trèo xuống và bơi ra để vớt nhưng không dám”, Qin nói.

Dòng sông đầy ngập nước do mưa lớn kéo dài ở Trung Quốc đe dọa cuộc sống của người dân 2 bên bờ (ảnh: SCMP)

Trùng Khánh là một trong những khu vực chịu ảnh hưởng nặng nhất bởi lũ lụt.

Tỉnh Hồ Bắc – nơi có đập Tam Hiệp – cũng đã đưa ra cảnh báo về mưa lớn và lũ lụt.

Một quan chức 58 tuổi ở Hoàng Cương, Hồ Bắc, vừa bị dòng lũ cuốn đi mất tích khi đang làm công tác cứu trợ, theo đài truyền hình Hồ Bắc.

Trung tâm Khí hậu Quốc gia Trung Quốc cho biết, tình hình mưa lũ nghiêm trọng năm nay là do hiệu ứng El Nino.

El Nino là hiện tượng khí hậu, thời tiết diễn biến bất thường. Hiện tượng này xảy ra khi nhiệt độ mặt biển ở vùng phía Đông và trung tâm Thái Bình Dương nóng lên khác thường. Hiện tượng này dẫn tới một số khu vực xảy ra khô hạn còn khu vực khác mưa lớn kéo dài.

Theo Nhân dân Nhật báo, El Nino sẽ tiếp tục gây mưa lớn ở vùng Tây Nam Trung Quốc và hạ lưu sông Dương Tử.

Mưa lớn bất thường khiến nhiều người lo ngại về khả năng trữ lũ của đập Tam Hiệp. Mực nước tại hồ chứa của đập Tam Hiệp đã vượt ngưỡng báo động từ tuần trước.

Đập Tam Hiệp đang đứng trước thử thách lớn nhất kể từ khi được xây dựng (ảnh: SCMP)

Năm 2000, một số vết nứt được phát hiện ở thân Đập Tam Hiệp. Năm 2019, trên Google Maps xuất hiện hình ảnh thân đập bị cong khác thường. Cựu chủ tịch Hiệp hội kỹ thuật thủy điện Trung Quốc khi đó giải thích rằng cấu trúc đập có thể thay đổi ở mức nhất định, tùy thuộc vào áp lực nước, trọng lực Trái đất.

Theo các chuyên gia, đập Tam Hiệp đang đứng trước thử thách nghiêm trọng nhất kể từ khi được xây dựng.

“Khả năng trữ lũ của của đập Tam Hiệp có giới hạn. Đừng đặt quá nhiều hy vọng vào đập Tam Hiệp”, Zhao Yunfa – Phó kỹ sư trưởng làm việc tại trung tâm điều phối đập Tam Hiệp – nhận định.

Thứ trưởng Bộ Tài nguyên nước Trung Quốc Ye Jianchun cũng thừa nhận đập Tam Hiệp không làm tốt vai trò kiểm soát lũ lụt khi mực nước của 148 con sông ở Trung Quốc đã vượt ngưỡng an toàn.

Lưu lượng nước từ các sông khác đổ về Dương Tử đã tăng đến 26.500 m3/s làm dấy lên nhiều lo ngại khi cấu trúc đập Tam Hiệp phải chống chịu sức ép lớn.

Năm 1975, sự cố vỡ đập Bản Kiều xảy ra ở tỉnh Hà Nam, Trung Quốc, cướp đi sinh mạng của khoảng 170.000 người, theo China Daily.

Có khoảng 400 – 600 triệu người sống ở hạ lưu đập Tam Hiệp. Vì vai trò cực kỳ quan trọng của đập Tam Hiệp, Trung Quốc đã cử một lực lượng vũ trang tới bảo vệ con đập này.