Nguồn khoáng sản, đất hiếm Ukraine mà ông Trump nhắm đến lớn cỡ nào?

00:00 / 0:00

Chuẩn

Tốc độ đọc

Trữ lượng đất hiếm Ukraine lớn cỡ nào mà Tổng thống Trump đề xuất đổi để lấy viện trợ Mỹ?

Đầu tuần này, Tổng thống Mỹ Donald Trump nói rằng Washington đang mong muốn có một thỏa thuận với Ukraine, theo đó Washington sẽ tiếp tục viện trợ cho Kiev và đổi lại Ukraine sẽ cung cấp cho Mỹ “đất hiếm và những thứ khác”.

Mỹ muốn, Ukraine sẵn sàng

Theo ông Trump, Ukraine có nguồn đất hiếm dồi dào còn Mỹ muốn đảm bảo nguồn cung đất hiếm và Ukraine sẵn sàng làm điều đó.

Tuy nhiên, không rõ việc ông Trump muốn “đất hiếm và những thứ khác” là loại khoáng sản hay nguyên tố đất hiếm cụ thể nào khi Ukraine có 22 loại khoáng sản và kim loại quan trọng của thế giới.

Cạnh đó, Ukraine cũng sở hữu các nguyên tố đất hiếm như Ceri, Ytri, Lanthan và Neodymi. Trong những năm gần đây, nhu cầu về những chất này đã tăng vọt khi thế giới chuyển sang dùng các nguồn năng lượng tái tạo. Các nguyên tố đất hiếm này quan trọng trong việc tạo ra nam châm mạnh dùng trong máy phát điện tua bin gió.

Sau khi nghe đề xuất của ông Trump, ngày 4-2, Tổng thống Ukraine - ông Volodymyr Zelensky khẳng định Ukraine sẵn sàng cùng các đối tác - những bên giúp Ukraine bảo vệ đất đai và đẩy lùi quân Nga bằng vũ khí, sự hiện diện và các lệnh trừng phạt - khai thác các nguồn tài nguyên khoáng sản.

Công nhân khảo sát mỏ quặng sắt Yeristovo và Poltava ở tỉnh Poltava (Ukraine). Ảnh: GETTY IMAGES

Tổng thống Ukraine từ lâu cũng đã định vị các nguồn tài nguyên khoáng sản của Ukraine như một phần của “Kế hoạch hòa bình” 10 điểm, trong đó gồm một điều khoản về đầu tư nước ngoài vào ngành khai khoáng của Ukraine.

Ukraine có những khoáng sản nào, trữ lượng ra sao?

Các mỏ khoáng sản quan trọng của Ukraine ước tính trị giá khoảng 12.000 tỉ USD. Con số này lên tới 26.000 tỉ USD khi tính cả các nguồn tài nguyên thiên nhiên như than và khí đốt tự nhiên.

Theo phân tích của Trường Kinh tế Kyiv (KSE), phần lớn các mỏ đất hiếm Ukraine chủ yếu nằm rải rác ở các vùng trung tâm nhưng chưa được khai thác và tổng giá trị vẫn chưa được biết đến.

Mặc dù các mỏ đất hiếm đã được tìm thấy ở một số nơi tại Ukraine, nhưng theo bản đồ của Cục Khảo sát Địa chất Ukraine thì khu vực có các mỏ đất hiếm lớn nhất được biết đến hiện nay nằm ở vùng lãnh thổ trải dài khắp tiền tuyến miền đông Ukraine.

Tổng cộng trên khắp Ukraine ước tính có 305 triệu tấn tài nguyên, bao gồm 46 mỏ titan, 34 mỏ đa kim, 11 mỏ than chì và 2 mỏ lithium.

Theo KSE, các nguyên liệu thô quan trọng trên khắp các khu vực do chính phủ Ukraine kiểm soát lên tới gần 120 triệu tấn.

Ukraine đứng đầu châu Âu về trữ lượng titan (được sử dụng trong ngành hàng không vũ trụ và quốc phòng), và chiếm 1/3 trữ lượng lithium (thành phần thiết yếu của pin xe điện) của châu Âu, cũng như 20% trữ lượng than chì toàn cầu.

Đối với kim loại màu, trữ lượng đồng của Ukraine đứng thứ 4 ở châu Âu, trữ lượng chì đứng thứ 5, trữ lượng kẽm đứng thứ 6 và trữ lượng bạc đứng thứ 9, theo Bộ Tài chính Ukraine.

Ukraine cũng là nhà sản xuất gali lớn thứ 5, vốn là nguyên liệu dùng cho chất bán dẫn và đèn LED, và là nhà sản xuất khí neon quan trọng, cung cấp 90% neon cho ngành công nghiệp chip của Mỹ.

Ngoài ra còn có các mỏ vật liệu quan trọng đối với ngành công nghiệp hạt nhân. Ukraine chiếm 1% sản lượng Zirconi toàn cầu, cũng như nguồn cung cấp Beryli và Urani (uranium).

Xe đang chuyển quặng sắt từ địa điểm khai thác gần TP Horishni Plavni, tỉnh Poltava (Ukraine). Ảnh: GETTY IMAGES

Nga hiện đang kiểm soát phần lớn chiến trường miền đông Ukraine và theo Phòng Thương mại Mỹ, Nga hiện đang chiếm 33% nguồn đất hiếm, 42% kim loại, 63% trữ lượng than, 11% dầu và 20% khí đốt tự nhiên của Ukraine.

Mỹ muốn cạnh tranh và bớt phụ thuộc vào Trung Quốc?

Mối quan tâm của ông Trump đối với các khoáng sản quan trọng của Ukraine có thể là do sự thống trị hiện tại của Trung Quốc đối với thị trường nguyên tố đất hiếm.

Trung Quốc kiểm soát 70% công suất khai thác đất hiếm toàn cầu và 90% công suất chế biến. Với khẩu hiệu "Nước Mỹ trên hết", ông Trump có thể đang tìm cách thúc đẩy khả năng cạnh tranh của Mỹ trong lĩnh vực này bằng cách giành thế thượng phong trước Bắc Kinh.

Mỹ phụ thuộc phần lớn vào nguồn khoáng sản nhập khẩu mà nhiều loại trong đó nhập từ Trung Quốc. Trong số 50 loại khoáng sản được phân loại là quan trọng, Mỹ hoàn toàn phụ thuộc vào nhập khẩu 12 loại và phụ thuộc hơn 50% vào nhập khẩu 16 loại khác, theo Cơ quan Khảo sát Địa chất Mỹ.

Trong khi đó, theo chính phủ Ukraine, Kiev có trữ lượng 22 trong số 50 loại khoáng sản quan trọng này.