Khi nào có kết quả bầu cử tổng thống Mỹ?

00:00 / 0:00

Chuẩn

Tốc độ đọc

Cuộc đua bầu cử giữa cựu Tổng thống Donald Trump và Phó Tổng thống Kamala Harris sẽ diễn ra vào ngày 5/11 tới. Câu hỏi được đặt ra là khi nào sẽ có kết quả bầu cử? Liệu có phải chờ đợi sau nhiều ngày như cuộc bầu cử năm 2020?

Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump (phải) đang có lợi thế trong cuộc bầu cử năm nay. Ảnh: AFP.

4 năm trước, người Mỹ phải chờ đến 5 ngày sau ngày bầu cử mới biết kết quả bầu tổng thống Mỹ, phần lớn do số lượng phiếu bầu qua thư tăng đột biến do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19.

Với những thay đổi về quy định và quy trình kiểm phiếu trong năm nay, chuyên gia nhận định thời gian chờ kết quả có thể sẽ được rút ngắn đáng kể. Tuy nhiên, nếu cựu Tổng thống Donald Trump và Phó Tổng thống Kamala Harris có sự bám đuổi sít sao, người dân Mỹ có thể sẽ vẫn cần kiên nhẫn để chờ kết quả cuối cùng.

Kết quả có thể được công bố sớm

Theo dự đoán, kết quả bầu cử tổng thống Mỹ năm nay sẽ được công bố sớm hơn nhờ vào các thay đổi trong chính sách của các bang và giảm số lượng phiếu bầu qua thư.

“Năm nay mọi thứ sẽ khác”, Quinn Yeargain, giáo sư luật tại Đại học Michigan, nhận định. “Dù không chắc chắn sẽ nhanh như cuộc bầu cử Quốc hội năm 2022, nhưng tôi sẽ rất ngạc nhiên nếu quá trình kiểm phiếu kéo dài như bầu cử tổng thống năm 2020”.

Theo giáo sư Yeargain, trước đây, người Mỹ thường có thể biết kết quả bầu cử vào đêm thứ Ba (Ngày bầu cử) hoặc sáng sớm thứ Tư, ngoại trừ cuộc bầu cử năm 2000 khi phải mất nhiều tuần vì quá trình kiểm phiếu lại ở bang Florida. Tuy nhiên, năm 2020 là ngoại lệ. Lượng phiếu bầu qua thư tăng mạnh do lo ngại về dịch COVID-19 khiến nhiều bang chưa có sự chuẩn bị đầy đủ để xử lý phiếu bầu một cách nhanh chóng.

Số lượng cử tri Mỹ đi bầu cử sớm năm nay tăng đáng kể. Ảnh: Reuters.

Đại dịch COVID-19 đã làm thay đổi cách người Mỹ bầu cử, khi nhiều cử tri chọn gửi phiếu qua thư để tránh tiếp xúc trực tiếp. Theo báo cáo liên bang về cuộc bầu cử năm 2020, hơn 43% số phiếu bầu được gửi qua thư, so với chỉ 25% trong các kỳ bầu cử 2016 và 2018. Điều này dẫn đến việc các bang cần thời gian xử lý và kiểm phiếu lâu hơn.

Cuộc đua sít sao năm 2020

Năm 2020, chiến thắng của ông Joe Biden tại các bang chiến trường với cách biệt chỉ khoảng 1% số phiếu bầu đã gây khó khăn cho các hãng tin tức trong việc dự đoán kết quả.

Chris Mann, Giám đốc Nghiên cứu tại Trung tâm Nghiên cứu và Đổi mới Bầu cử hận định, điều này có thể tái diễn khi các cuộc thăm dò năm nay cho thấy sự cạnh tranh ngang ngửa giữa ông Trump và bà Harris.

“Các hãng truyền thông lớn ở Mỹ thường xác định số phiếu chưa kiểm đếm còn lại có thể thay đổi kết quả hay không. Nếu cuộc bầu cử diễn ra sít sao, quá trình kiểm phiếu sẽ kéo dài và do đó người chiến thắng khó có thể được xướng tên ngay cuối Ngày bầu cử”, ông Mann giải thích.

Các bang thay đổi chính sách kiểm phiếu

Sau năm 2020, một số bang đã điều chỉnh quy định kiểm phiếu, cho phép xử lý phiếu qua thư trước ngày bầu cử. Trung tâm Nghiên cứu và Đổi mới Bầu cử ở Mỹ gần đây đã công bố báo cáo cho thấy hầu hết các bang đã cho phép kiểm tra và xác minh phiếu bầu qua thư trước ngày bầu cử, bao gồm việc kiểm tra chữ ký, sắp xếp và chuẩn bị cho việc quét bằng máy.

Theo ông Mann, quá trình xác minh phiếu bầu, đảm bảo tính hợp lệ của từng lá phiếu là công đoạn tốn thời gian nhất. “Việc đếm phiếu thực chất là công đoạn nhanh chóng và đơn giản hơn nhiều”, ông Mann nói.

Hiện tại, khoảng một nửa số bang ở Mỹ cũng cho phép các máy quét phiếu hoạt động trước ngày bầu cử, miễn là không tổng hợp và công bố trước kết quả. Hai bang chiến trường quan trọng gồm Michigan và Nevada, đã thay đổi quy định từ năm 2020 để cho phép xử lý phiếu bầu sớm. Điều này đặc biệt quan trọng tại Nevada, nơi phần lớn cử tri bỏ phiếu qua thư.

Tuy nhiên, vẫn còn những bang như Pennsylvania và Wisconsin - hai bang này không cho phép xử lý phong bì phiếu bầu cho đến ngày bầu cử. Đây là một trở ngại lớn nếu cuộc đua diễn ra sít sao và kết quả của hai bang này có thể quyết định người chiến thắng.

Thách thức trong việc kiểm soát thông tin sai lệch

Nhiều bang ở Mỹ đã thay đổi chính sách kiểm phiếu để có thể xử lý phiếu bầu một cách nhanh chóng hơn. Ảnh: Vote.gov.

Vấn đề kiểm phiếu chậm thường bị lợi dụng để lan truyền thông tin sai lệch và gây hoang mang. Ông Mann cho biết, các quy trình kiểm phiếu giữa các bang tương tự nhau, nhưng việc nghi ngờ và thông tin sai lệch chủ yếu xuất phát từ một số cá nhân hoặc nhóm lợi dụng sự chậm trễ ở các bang chiến trường như như Pennsylvania và Wisconsin.

“Quy trình ở Pennsylvania cũng giống như nhiều bang khác, nhưng chỉ khi có sự tác động về mặt thông tin mới dẫn đến nghi ngờ. Đây là vấn đề do thông tin sai lệch, không phải vì hệ thống có sự khác biệt”, ông Mann nói.

Nguy cơ căng thẳng sau bầu cử

Pete Seat, giảng viên tại Trường Chính phủ và Chính sách Công thuộc Đại học Arizona, đồng thời là cựu phát ngôn viên Nhà Trắng dưới thời Tổng thống George W. Bush, nhấn mạnh càng kéo dài thời gian công bố kết quả bầu cử, nguy cơ căng thẳng càng tăng cao.

“Nếu cuộc đua sít sao và cần đến phán quyết từ tòa án, một nửa đất nước sẽ không hài lòng”, ông Seat nói.

Các nhà phân tích cho rằng cuộc bầu cử có thể vẫn diễn ra sít sao, ngay cả khi một trong hai ứng cử viên thắng phần lớn các bang chiến trường.

Ông Seat khuyến cáo người dân Mỹ cần kiên nhẫn chờ đợi kết quả chính thức, dù đây là điều khó khăn trong xã hội hiện đại, nơi tính kiên nhẫn ngày càng trở nên hiếm hoi.

“Tôi biết nhiều người mong muốn bầu cử sớm kết thúc để cuộc sống trở lại bình thường, nhưng đôi khi chúng ta cần chấp nhận rằng có thể sẽ phải chờ đợi lâu hơn dự đoán”, ông Seat nói.