Hậu đàm phán Mỹ-Ukraine: Thỏa thuận hoà bình đang rất gần?

Mỹ và Ukraine vừa đạt được tuyên bố chung về cho cuộc chiến ở Ukraine, liệu thỏa thuận hoà bình đang đến gần?

Cuộc đàm phán giữa các phái đoàn Mỹ và Ukraine tại Saudi Arabia kết thúc bằng một tuyên bố chung, mở ra tương lai chấm dứt cuộc xung đột kéo dài hơn ba năm ở Ukraine.

Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo rằng vẫn còn nhiều thách thức cần vượt qua trước khi tiến tới hoà bình lâu dài.

Phái đoàn Mỹ (trái) và phái đoàn Ukraine đàm phán tại TP Jeddah (Saudi Arabia) ngày 11-3. Ảnh: EURONEWS

Mỹ-Ukraine ra tuyên bố chung

Ngày 11-3, sau hơn tám giờ đàm phán tại TP Jeddah (Saudi Arabia), các quan chức Mỹ và Ukraine đã nhất trí với một đề xuất của Mỹ liên quan việc ngừng bắn ở Ukraine, theo tờ The Washington Post.

Theo tuyên bố chung của Mỹ và Ukraine thỏa thuận ngừng bắn sẽ kéo dài 30 ngày, và có thể được gia hạn “dựa trên sự đồng thuận của các bên”.

Một điểm quan trọng trong thỏa thuận hôm 11-3 là việc Mỹ nối lại các hoạt động viện trợ vũ khí cho Ukraine. Tuyên bố chung nêu rõ Mỹ sẽ “ngay lập tức dỡ bỏ lệnh tạm dừng chia sẻ thông tin tình báo và nối lại hỗ trợ an ninh cho Ukraine”. Trước đó, Washington đã đóng băng 3,85 tỉ USD thiết bị quân sự và tạm ngừng chuyển giao số vũ khí đã được chính quyền Tổng thống Joe Biden phê duyệt cho Ukraine.

Ngoài ra, hai nước cũng nhất trí sẽ sớm ký một “thỏa thuận toàn diện về phát triển tài nguyên khoáng sản chiến lược của Ukraine nhằm mở rộng nền kinh tế và đảm bảo sự thịnh vượng cũng như an ninh lâu dài” cho Kiev.

Tuy nhiên, tuyên bố chung không đề cập các bảo đảm an ninh mà Ukraine cho là cần thiết để ngăn các cuộc tấn công trong tương lai sau khi chiến sự chấm dứt.

Theo The Washington Post, phía Ukraine tham gia cuộc họp với đề xuất một thỏa thuận ngừng bắn có giới hạn, cấm Kiev và Moscow tấn công tầm xa từ trên không và trên biển. Tuy nhiên, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio, người dẫn đầu phái đoàn Mỹ trong cuộc đàm phán, nhấn mạnh rằng đề xuất ngừng bắn 30 ngày của Mỹ sẽ bao trùm toàn bộ cuộc xung đột, bao gồm cả các tiền tuyến.

“Hai bên phải ngừng bắn, và đó là điều Tổng thống [Mỹ Donald Trump] muốn thấy. Hôm nay, chúng tôi đã nhận được cam kết đó từ phía Ukraine. Chúng tôi sẽ đưa đề xuất này đến phía Nga. Hy vọng rằng họ sẽ đáp lại” - ông Rubio nói.

Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Mike Waltz, người cũng tham dự cuộc đàm phán, cho biết “ngoại giao con thoi” sẽ tiếp tục trong những ngày tới và ông sẽ trực tiếp trao đổi với phía Nga.

Phát biểu tại Nhà Trắng, Tổng thống Trump nói: “Ukraine đã đồng ý, và hy vọng Nga cũng sẽ đồng ý. Tôi sẽ nói chuyện với [Tổng thống Nga] Vladimir Putin. Cần có hai người mới có thể khiêu vũ”.

Về phía Kiev, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ngày 11-3 xác nhận nước này đã chấp nhận thỏa thuận ngừng bắn 30 ngày do Mỹ đề xuất. “Ukraine chấp nhận đề xuất này, chúng tôi coi đây là đề xuất tích cực, chúng tôi sẵn sàng thực hiện bước đi như vậy và Mỹ phải thuyết phục Nga cũng làm như vậy” - ông Zelensky nói, lưu ý rằng thỏa thuận ngừng bắn sẽ có hiệu lực ngay khi Moscow đồng ý.

Ngoại trưởng Ukraine Andrii Sybiha, đại diện của Ukraine tại cuộc đàm phán, ca ngợi thỏa thuận là “bước tiến chứng minh Ukraine sẵn sàng hướng đến một giải pháp công bằng để kết thúc chiến tranh”. “Ukraine không phải là chướng ngại vật của hòa bình mà là đối tác trong việc khôi phục hòa bình” - ông Sybiha nhấn mạnh.

Thủ tướng Anh Keir Starmer sẽ triệu tập cuộc họp với các nhà lãnh đạo châu Âu và các quốc gia khác vào ngày 15-3 liên quan việc thành lập “liên minh sẵn sàng hành động”. Liên minh này gồm các quốc gia sẵn sàng gửi lực lượng gìn giữ hòa bình hoặc hỗ trợ cho một sứ mệnh quốc tế nhằm duy trì thỏa thuận ngừng bắn lâu dài ở Ukraine, theo hãng tin Reuters.

Tương lai của thỏa thuận hoà bình

Binh sĩ Ukraine tham chiến tại tỉnh Zaporizhzhia (Ukraine). Ảnh: EPA

Theo giới quan sát, việc các quan chức Mỹ và Ukraine không chỉ đạt được đồng thuận mà còn thống nhất về một tuyên bố chung đã đánh dấu bước cải thiện đáng kể trong quan hệ song phương.

Những tuần gần đây, quan hệ Washington-Kiev đã xuống thấp đáng kể từ sau cuộc tranh cãi giữa Tổng thống Trump và Tổng thống Zelensky tại Nhà Trắng cùng với việc Mỹ đình chỉ đột ngột viện trợ quân sự cho Ukraine.

“Thỏa thuận này đóng vai trò quan trọng trong việc hàn gắn quan hệ Mỹ-Ukraine, khi giờ đây Kiev và Washington đã tìm được tiếng nói chung về cuộc chiến” - theo ông Sam Charap, chuyên gia chính trị cấp cao tại Trung tâm nghiên cứu RAND Corporation (Mỹ).

Trang The Atlantic Council dẫn nhận định từ các chuyên gia rằng với việc Ukraine đã công khai ủng hộ sáng kiến hòa bình của Mỹ, cả thế giới đang dõi theo phản ứng từ Nga. Tổng thống Trump nói rằng ông có thể sẽ trực tiếp nói chuyện với Tổng thống Putin vào cuối tuần này.

Theo các chuyên gia, “quả bóng hiện đang ở phía Nga”. Nếu Moscow từ chối ủng hộ thỏa thuận ngừng bắn tạm thời, điều đó sẽ làm thay đổi đáng kể cục diện cuộc chiến và khiến Moscow bị xem là rào cản chính đối với hòa bình.

“Thỏa thuận này đặt gánh nặng lên Nga, buộc Moscow phải chấp nhận một phương án mà lẽ ra họ sẽ bác bỏ ngay từ đầu, hoặc đối mặt với sự phẫn nộ của Tổng thống Trump” - chuyên gia Charap nêu quan điểm.

Nga đến nay vẫn chưa bình luận về đề xuất hòa bình của Mỹ. Ngày 11-3, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova nói rằng Moscow “không loại trừ khả năng sẽ có liên hệ với đại diện Mỹ trong vài ngày tới”, theo hãng thông tấn TASS.

Về thỏa thuận ngừng bắn, Nga nhiều lần bày tỏ sẵn sàng đàm phán để tiến tới ngừng bắn, tuy nhiên, Moscow lưu ý rằng việc ngừng bắn cần mang lại hoà bình lâu dài chứ không phải tạo cơ hội để Ukraine tái vũ trang.

Ngoài ra, các chuyên gia đánh giá rằng vẫn còn nhiều thách thức trong việc hiện thực hóa thỏa thuận, thể hiện qua việc giao tranh giữa hai bên gia tăng trở lại trong những ngày gần đây.

Giới chức Nga cáo buộc Ukraine tiến hành một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái (UAV) quy mô lớn nhằm vào thủ đô Moscow và một số thành phố khác trong ngày 11-3, khiến ba người thiệt mạng.

Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố đã bắn hạ 337 UAV của Ukraine trên nhiều khu vực của Nga trong đêm. Thị trưởng TP Moscow - ông Sergei Sobyanin mô tả sự việc ngày 11-3 là cuộc tấn công bằng UAV lớn nhất vào TP kể từ khi xung đột bùng phát.

Song song đó, tại tỉnh Kursk (Nga), quân Moscow đang quyết tâm đánh bật Ukraine ra khỏi tiền tuyến. Ngày 10-3, Tổng Tư lệnh quân đội Ukraine - ông Oleksandr Syrskyi nói rằng lực lượng Ukraine hiện không đứng trước mối đe dọa bị bao vây ở Kursk và sẽ bổ sung quân cho khu vực này.

Nga phát "tín hiệu" cứng rắn về đàm phán Mỹ-Ukraine ở Arab Saudi

Sau khi Mỹ-Ukraine đàm phán ở Arab Saudi, Bộ Ngoại giao Nga khẳng định lập trường của Moscow về xung đột Ukraine không đổi và không bị tác động bởi...

Bấm xem >>