Đảo chính ở Thổ Nhĩ Kỳ suýt chạm đến thành công

Nhiều quan chức Thổ Nhĩ Kỳ đánh giá cuộc đảo chính ngày 15.7 được "tổ chức tốt" và rất gần với thành công.

Phụ nữ Thổ Nhĩ Kỳ xuống phố ủng hộ chính quyền sau cuộc đảo chính bất thành

Gần ba ngày trôi qua từ khi một phe trong quân đội Thổ Nhĩ Kỳ cố gắng lật đổ chính phủ, đưa xe tăng xuống đường phố Istanbul và Ankara, chặn đường ở nhiều cây cầu, bắt giữ các sĩ quan quân sự cấp cao, chiếm sóng truyền hình, tấn công cảnh sát và trụ sở an ninh, hứa hẹn khôi phục nền dân chủ thực sự.

Nhưng khi nhìn lại cuộc đảo chính thất bại, nhiều chi tiết cho thấy phiến quân đảo chính đã gần đến “con đường thành công”. Nhiều chuyên gia cho rằng cuộc đảo chính này thiếu chuyên nghiệp, tuy nhiên nhiều quan chức Thổ Nhĩ Kỳ lại có ý kiến trái ngược. Họ cho rằng cuộc đảo chính được tổ chức tốt và suýt thành công.

Nhiều quan chức Thổ Nhĩ Kỳ cho rằng cuộc đảo chính được tổ chức tốt và suýt thành công

Ngày diễn ra cuộc đảo chính, 15.7, một loạt các quan chức cấp cao Thổ Nhĩ Kỳ, trong đó có Bộ trưởng Nội vụ, được mời đến một cuộc họp cấp cao an ninh tại các trụ sở quân sự ở thủ đô Ankara. Cuộc họp được diễn ra sau 5 giờ chiều, và theo tờ The Guardian, đây là một mưu đồ được dự định trước để bắt Bộ trưởng Nội vụ. Tuy nhiên, ông đã không thể tham gia cuộc họp vì quá bận. Và sau khi cuộc đảo chính diễn ra, ông mắc kẹt tại sân bay Esenboga của Ankara, được bảo vệ bởi đám đông tụ tập ở sân bay phản đối cuộc đảo chính.

Cùng ngày, một quan chức cấp cao chống khủng bố, chịu trách nhiệm về chiến dịch của Thổ Nhĩ Kỳ chống lại Tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) cũng đã tham dự một "cuộc họp" tại dinh tổng thống ở Ankara. Ngay sau đó, ông được tìm thấy trong tình trạng 2 tay bị trói và bị bắn vào cổ, theo một quan chức cấp cao.

Người dân đổ ra đường chặn xe tăng của quân đảo chính

Còn Tổng thống Erdogan lúc đó lại đang ở khu nghỉ dưỡng Marmaris, nhưng rời khỏi đây khoảng 20 phút trước khi máy bay của quân đảo chính tấn công khu vực này. Khoảng 25 binh sĩ từ máy bay trực thăng đã “hạ xuống” khách sạn bằng dây và dùng súng, để cố gắng bắt tổng thống, theo CNN.

Nhưng khi Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ bay từ Marmaris đến thủ đô Ankara bằng một máy bay phản lực, 2 máy bay chiến đấu F-16  đã khóa hệ thống nhắm mục tiêu radar trên máy bay của tổng thống, theo Reuters. Các máy bay F-16 đã không khai hỏa, sau khi phi công trên máy bay tổng thống nói với phi công của F-16 rằng đây là một chuyến bay của hãng hàng không Thổ Nhĩ Kỳ (Turkish Airlines), một quan chức chống khủng bố cấp cao nói với Guardian.

Cảnh tượng hỗn loạn tại Istanbul trong cuộc đảo chính

Trong khi đó, một cảnh tượng hỗn loạn đang xảy ra tại Ankara và Istanbul. Một tuyên bố xuất hiện trên trang web của quân đội viết họ đã nắm quyền kiểm soát để "khôi phục nền dân chủ". Có nguồn tin cho rằng các thẩm phán liên kết với quân đảo chính đã bắt đầu kêu gọi các cộng sự tuân theo yêu cầu của phe đảo chính.

Các tòa nhà tình báo quốc gia và trụ sở cảnh sát đều bị tấn công từ trên không. Sau đó, máy bay trực thăng đã nhắm vào các bộ phận tình báo ở ba tầng trên cùng, khiến tòa nhà trở thành đống đổ nát. "Đó là một cơn ác mộng", Murat Karakullukcu, một quan chức cảnh sát, cho biết.

Chỉ sau khi Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ kêu gọi người dân xuống phố ủng hộ chính quyền bằng Facetime (chức năng gọi điện hình ảnh trực tuyến của iPhone) trên truyền hình, thì diễn biến cuộc đảo chính mới có sự thay đổi. Người dân đáp trả lời kêu gọi của tổng thống bằng cách đổ ra đường, có những người còn sẵn sàng chặn xe tăng của quân đảo chính.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ kêu gọi dân xuống phố ủng hộ chính quyền qua Facetime trên truyền hình

Bên cạnh đó, các nhà lãnh đạo đối lập và sĩ quan quân đội cấp cao, bao gồm cả các chỉ huy quân đội, đều đã bác bỏ sự liên quan hay dính líu đến cuộc đảo chính.

Cemalettin Haşimi, một cố vấn cao cấp của Thủ tướng Binali Yıldırım, nói: "Thực ra cuộc đảo chính đã được tổ chức rất tốt, tuy nhiên, hành động bất ngờ của tổng thống và hành động bất ngờ của người dân đã thay đổi toàn bộ kế hoạch."

"Cuộc đảo chính có thể đã thành công", ông nói thêm. "Phe đảo chính đã không lường trước được việc tổng thống và thủ tướng lên sóng truyền hình, việc các chỉ huy quân đội cấp cao không đồng tình với cuộc đảo chính và việc người dân đổ xuống đường để ủng hộ cho chính phủ."