Đằng sau việc Nga thay tư lệnh chiến dịch ở Ukraine
Bộ Quốc phòng Nga ngày 11/1 đã công bố một cuộc tái tổ chức mới nhằm vào các chỉ huy chiến dịch ở Ukraine, trong bối cảnh những chỉ trích gia tăng về việc xử lý chiến dịch đang bị đình trệ của họ.
Động thái này diễn ra trong bối cảnh Nga đang nỗ lực xoay chuyển tình hình thực địa sau nhiều tháng nỗ lực đạt được những bước tiến mới trước cuộc phản công mạnh mẽ của Ukraine. Theo giới phân tích, Nga dường như đã đạt được thành tựu đáng kể nhất trên chiến trường kể từ tháng 8/2022 khi giành quyền kiểm soát gần như toàn bộ thành phố chiến lược Soledar gần Bakhmut.
Đại tướng Valery Gerasimov trở thành Tổng chỉ huy mới của lực lượng Nga tại Ukraine. Ảnh: Getty Images.
Tuyên bố của Bộ Quốc phòng Nga nêu rõ, Đại tướng Valery Gerasimov, Tổng tham mưu trưởng các lực lượng vũ trang Nga, sẽ trở thành Tổng chỉ huy của chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine, và vị tư lệnh hiện tại, Tướng Sergey Surovikin, trở thành một trong ba cấp phó của ông. Hai vị phó còn lại gồm Tướng Oleg Salyukov, Tư lệnh Lục quân Nga và Thượng tướng Aleksey Kim, Phó Tổng tham mưu trưởng.
Giải thích cho quyết định của mình, Bộ Quốc phòng Nga cho biết, các yêu cầu trên chiến trường đòi hỏi phải “nâng cấp bộ chỉ huy tác chiến” trong khi “quy mô của các nhiệm vụ chiến đấu ngày một lớn hơn” và nhu cầu hiệp đồng tác chiến nhiều hơn giữa các quân chủng và thành phần của lực lượng vũ trang.
Trong khi đó, theo đánh giá của một số nhà phân tích, động thái trên là một nỗ lực của Bộ Quốc phòng Nga nhằm kiểm soát chặt chẽ hơn chiến dịch trước một vài tháng quan trọng, trong đó phần còn lại của lực lượng dự bị, vốn được huy động vào mùa thu năm 2022, sẽ được triển khai sau khi huấn luyện.
Chuyên gia Rob Lee tại Đại học King's College London nhận xét rằng, quyết định thay tư lệnh chiến dịch “khẳng định lại quan điểm của Bộ Quốc phòng Nga trong việc giám sát cuộc chiến tại Ukraine. Đây cũng có thể là một phần phản ứng trước vai trò ngày càng có ảnh hưởng của nhóm quân sự tư nhân Wagner (mà phương Tây gọi là nhóm lính đánh thuê) trong cuộc xung đột”.
Nhà phân tích chính trị Dmitry Trenin tại Moscow lưu ý, quyết định của Nga có thể nhằm sắp xếp một cách hợp lý bộ phận chỉ huy trong chiến dịch tại Ukraine: “Việc bổ nhiệm ông Gerasimov cho thấy chiến dịch quân sự ngày càng trở nên quan trọng hơn và phạm vi hoạt động của các lực lượng Nga có thể vượt ra ngoài những gì chúng ta đang chứng kiến hiện nay. Đây là sự thay đổi lớn”.
Ông Valery Gerasimov, sinh năm 1955, sinh ra trong một gia đình thuộc tầng lớp lao động ở thành phố Kazan cách Moscow khoảng 800km về phía Đông. Ông có kiến thức sâu rộng về quân sự, từng tốt nghiệp Trường Quân sự Kazan Suvorov và tiếp tục được đào tạo tại Học viện Quân sự của Bộ Tổng tham mưu Lực lượng Vũ trang Nga.
Ông gia nhập quân đội Liên Xô vào năm 1977, trở thành thành viên của Lực lượng Phương Bắc đóng tại Ba Lan. Sau đó, ông phục vụ tại các quân khu Viễn Đông và Baltic trước khi trở thành tham mưu trưởng Tập đoàn quân 58 thuộc Quân khu Bắc Kavkaz vào năm 1999. Cuộc chiến Chechnya lần thứ hai bắt đầu vào cuối năm đó khi giao tranh nổ ra giữa phe ly khai ở tỉnh Chechnya và các lực lượng chính phủ Nga. Ông Valery Gerasimov được bổ nhiệm làm Tư lệnh Tập đoàn quân 58 vào năm 2001 khi xung đột vẫn tiếp diễn.
Với kiến thức và kinh nghiệm dày dặn của mình, ông Valery Gerasimov nhanh chóng thăng tiến lên nhiều cấp bậc khác nhau trong lực lượng Hồng quân Liên Xô sau đó được Tổng thống Vladimir Putin bổ nhiệm làm Tổng tham mưu trưởng Lực lượng vũ trang Nga và Thứ trưởng thứ nhất Bộ Quốc phòng vào tháng 11/2012. Ông cũng từng là chỉ huy Quân khu của St. Petersburg - Moscow và Quân khu Trung tâm, chiếm một phần lớn miền Trung nước Nga.
Theo nhiều nguồn tin, ông được cho là người sáng lập ra “học thuyết Gerasimov”, kết hợp các chiến thuật quân sự, công nghệ, thông tin, ngoại giao, kinh tế, văn hóa và các chiến thuật khác để đạt được mục tiêu. Đại tướng Valery Gerasimov cũng được cho là đã cùng với Tổng thống Vladimir Putin, Bộ trưởng Quốc phòng Sergey Shoigu và cố vấn an ninh quốc gia Nikolai Patrushev lên kế hoạch cho chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga tại Ukraine vào tháng 2/2022.
Sau khi đảm nhiệm vị trí mới, ông Valery Gerasimov sẽ chỉ huy và chịu trách nhiệm trực tiếp về toàn bộ các hoạt động trong chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga. Bộ Quốc phòng Nga nêu rõ: “Sự gia tăng cấp đội lãnh đạo của chiến dịch có liên quan đến mở rộng quy mô nhiệm vụ và hiệu quả quản lý lực lượng của Nga”.
Hồi tháng 10/2022, chỉ vài ngày sau khi ông Sergey Surovikin được bổ nhiệm làm Tư lệnh lực lượng tác chiến đặc biệt tại Ukraine, quân đội Nga đã báo hiệu sự thay đổi chiến lược bằng cách tung ra làn sóng tấn công bằng máy bay không người lái và tên lửa vào các mục tiêu cơ sở hạ tầng tại Ukraine.
Trong thời gian ngắn chỉ huy lực lượng các đơn vị đang chiến đấu ở Ukraine, ông Sergey Surovikin đã đạt được một số thành công như tăng cường phối hợp giữa các lực lượng và củng cố quyền kiểm soát các khu vực Nga đang nắm giữ. Nhưng ông cũng gây bất ngờ khi tuyên bố rút quân khỏi thủ phủ Kherson của tỉnh cùng tên vào tháng 11/2022, vốn là một trong những thành phố lớn nhất và quan trọng nhất mà Nga giành được trong cuộc xung đột.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy ngày 12-1 tuyên bố quân đội nước này đang "giữ vững vị trí và gây tổn thất nặng nề cho đối phương" ở TP Soledar.
Nguồn: [Link nguồn]