Đảng Dân chủ tăng tốc nhưng có kịp luận tội Tổng thống Trump?

Đảng Dân chủ đang nhanh chóng hành động để luận tội Tổng thống Donald Trump với cáo buộc kích động người biểu tình xông vào điện Capitol hôm 6-1.

Trong thông báo ngày 8-1, Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi nói nếu ông Trump không "lập tức từ chức", hạ viện sẽ tiếp tục theo đuổi tiến trình luận tội dù chỉ còn 12 ngày nữa là kết thúc nhiệm kỳ của ông Trump. Một số kênh truyền thông đưa tin thủ tục chính thức có thể được tiến hành sớm nhất vào ngày 11-1.

Trong khi đó, không có khả năng thượng viện bỏ phiếu luận tội ông Trump vì khó khăn về mặt hậu cần và chính trị. Nhà Trắng và 1 số thành viên đảng Cộng hòa còn cho rằng việc luận tội sẽ gây chia rẽ hơn nữa khi nước Mỹ vốn đã phân cực.

Khả năng cao việc luận tội sẽ được thông qua tại hạ viện do đảng Dân chủ kiểm soát khi một số đảng viên Cộng hòa được cho là sẵn sàng tham gia. Có thể đây là lần thứ hai ông Trump bị luận tội trong nhiệm kỳ của mình.

Người ủng hộ ông Donald Trump xông vào điện Capitol hôm 6-1. Ảnh: Reuters

Ông bị luận tội vào tháng 12-2019 tại hạ viện vì lạm dụng quyền lực và cản trở quốc hội nhưng được thượng viện (khi đó phe Cộng hòa chiếm đa số) tuyên bố trắng án. Cũng như lần trước, thượng viện hiện nay không có khả năng bỏ phiếu cách chức ông Trump bởi ưu thế của đảng Dân chủ tại đây quá mong manh. Trong trường hợp Thượng viện làm vậy, ông Trump sẽ không đủ tư cách làm tổng thống 1 lần nữa.

Về mặt logic, thượng viện có thể không đủ thời gian tổ chức một phiên tòa luận tội. Về mặt chính trị, việc bỏ phiếu để kết tội ông Trump sẽ gây tổn hại cho các thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa muốn tái đắc cử trong đợt bầu cử giữa kỳ vào năm 2022.

Tuy nhiên, nhiều đảng viên Cộng hòa tỏ ra dễ dàng tiếp nhận việc luận tội và kết tội ông Trump hơn trước. Thượng nghị sĩ bang Alaska Lisa Murkowski đã trở thành thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa đầu tiên kêu gọi ông Trump từ chức vào ngày 8-1. "Tôi muốn ông ta từ chức và ra đi. Ông ta đã gây ra đủ thiệt hại rồi" - bà Murkowski nói với tờ Anchorage Daily News.

Nỗ lực luận tội vấp phải sự phản đối từ các đảng viên Cộng hòa khác vì cho rằng động thái này sẽ gây chia rẽ quá lớn. Thượng nghị sĩ bang South Carolina Lindsey Graham viết trên Twitter rằng việc luận tội sẽ "có hại nhiều hơn có lợi", "tiếp tục chia rẽ đất nước và làm xói mòn thể chế của nhiệm kỳ tổng thống".

Tổng thống đắc cử Joe Biden nói việc luận tội ông Trump trước khi nhiệm kỳ của ông chấm dứt vào ngày 20-1 là "quyết định của quốc hội". "Trong 1 thời gian dài, tôi đã nghĩ rằng Tổng thống Trump không phù hợp với chức vụ này. Đó là lý do tôi tranh cử. Quyết định nằm ở phía quốc hội. Tôi sẽ tập trung vào 3 vấn đề lớn: kiểm soát Covid-19, phân phối vắc-xin và phục hồi kinh tế. Tôi phải sẵn sàng để bắt đầu 1 cách nhanh chóng" - ông Biden nói.