Cựu thủ tướng Ý cáo buộc tên lửa Pháp bắn nhầm máy bay chở 81 người khi cố ám sát lãnh đạo Libya

Trong một cuộc phỏng vấn đăng ngày 2/9, cựu Thủ tướng Ý Giuliano Amato nói rằng tên lửa của không quân Pháp đã vô tình bắn rơi máy bay dân dụng trên Địa Trung Hải năm 1980, trong nỗ lực ám sát Tổng thống Libya Moammar Gadhafi.

Cựu Thủ tướng Ý Giuliano Amato. (Ảnh: AP)

Ông Amato kêu gọi Tổng thống Pháp Emmanuel Macron bác bỏ hoặc xác nhận khẳng định của ông về nguyên nhân vụ tai nạn ngày 27/6/1980, khiến toàn bộ 81 người trên chuyến bay nội địa Ý thiệt mạng.

Trong cuộc phỏng vấn với nhật báo La Repubblica của Rome, ông Amato nói rằng ông tin Pháp đã bắn trúng chiếc máy bay dân sự dù đang nhắm vào một máy bay quân sự của Libya.

Ông Amato thừa nhận ông không có bằng chứng chắc chắn cho điều này, đồng thời cho rằng mật vụ Ý đã báo trước cho ông Gadhafi để nhà lãnh đạo này không lên chiếc máy bay quân sự đó để trở về sau cuộc họp ở Nam Tư.

Nguyên nhân gây ra vụ tai nạn là một trong những bí ẩn lâu năm nhất của nước Ý hiện đại. Có thông tin nói rằng một quả bom đã phát nổ trên chiếc máy bay Itavia trong hành trình bay từ Bologna đến Sicily. Một số thông tin khác nói rằng quá trình kiểm tra mảnh vỡ vớt lên từ biển cho thấy nó đã trúng tên lửa.

Dấu vết radar cho thấy có hoạt động mạnh ở vùng trời nơi máy bay rơi.

“Giải thích hợp lý nhất là không quân Pháp cùng người Mỹ đã tham gia vào cuộc chiến trên bầu trời vào tối 27/6”, ông Amato nói.

Ông Amato cho biết Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) trước đó đã lên kế hoạch “mô phỏng một cuộc tập trận với nhiều máy bay tham gia", trong đó một tên lửa được cho là sẽ được bắn vào mục tiêu là Gadhafi.

Sau vụ tai nạn, các quan chức Pháp, Mỹ và NATO phủ nhận mọi hoạt động quân sự trên bầu trời đêm đó.

Ông Amato cho rằng một máy bay chiến đấu của Pháp cất cánh từ tàu sân bay, có thể ở ngoài khơi bờ biển phía nam Corsica, đã phóng tên lửa vào chiếc máy bay quân sự nhưng trúng cả chiếc máy bay dân sự.

Mảnh vỡ được lắp ghép lại của chiếc máy bay chở khách Itavia DC-9 bị rơi gần hòn đảo nhỏ Ustica ở Địa Trung Hải vào ngày 27/6/1980. (Ảnh AP)

“Tôi tự hỏi tại sao một tổng thống trẻ như Macron, dù không liên quan đến thảm kịch Ustica, lại không muốn xóa bỏ nỗi xấu hổ đang đè nặng lên nước Pháp”, ông Amato nói với báo La Repubblica.

“Ông ấy có thể giải quyết chỉ bằng hai cách: hoặc chứng minh rằng luận điểm này là vô căn cứ, hoặc nhân danh Chính phủ Pháp đưa ra lời xin lỗi sâu sắc nhất tới Ý và gia đình các nạn nhân”, ông nói.

Ông Amato, năm nay 85 tuổi, nói rằng vào năm 2000, khi ông còn là thủ tướng, ông đã viết thư cho tổng thống Mỹ và tổng thống Pháp lúc bấy giờ là Bill Clinton và Jacques Chirac để thúc ép họ làm sáng tỏ chuyện đã xảy ra. Nhưng cuối cùng, đề nghị của ông chỉ nhận được “sự im lặng hoàn toàn”, ông Amato nói.

Ngày 2/9, văn phòng của Tổng thống Macron nói với hãng tin AP rằng họ sẽ không bình luận ngay về phát biểu của ông Amato.

Thủ tướng Ý Giorgia Meloni đã gọi cho ông Amato để hỏi xem ông có bằng chứng cụ thể để chứng minh cho khẳng định của mình hay không, để chính phủ của bà có thể triển khai bất kỳ cuộc điều tra nào khác.

Những lời của ông Amato “đáng được chú ý”, Meloni nói trong một tuyên bố do văn phòng của bà đưa ra, đồng thời lưu ý rằng cựu thủ tướng nói rõ những khẳng định của ông là “kết quả của những suy luận cá nhân”.

Khẳng định về sự liên quan của Pháp không phải là mới. Trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình năm 2008, cựu Tổng thống Ý Francesco Cossiga, người đang giữ chức thủ tướng khi vụ tai nạn xảy ra, cáo buộc tên lửa của Pháp khi nhắm vào chiếc máy bay quân sự của Libya đã bắn nhầm máy bay dân sự của Ý. Ông Cossiga cũng nói rằng người của mật vụ Ý đã tiết lộ cho Gadhafi về kế hoạch.

Ông Gadhafi thoát chết trong vụ đó, nhưng bị sát hại trong cuộc nội chiến Libya năm 2011.

Vài tuần sau vụ tai nạn, mảnh vỡ của chiếc MiG của Libya cùng thi thể của phi công đang phân hủy được phát hiện ở vùng núi hẻo lánh phía nam Calabria.