Cuộc chiến mang tên lãi suất giữa ông Trump và Chủ tịch Fed sẽ theo kịch bản nào?

Tổng thống Mỹ Donald Trump đang tính sa thải chủ tịch Fed, liệu điều này có dễ xảy ra?

Ngày 18-4, ông Kevin Hassett – Giám đốc Hội đồng Kinh tế quốc gia của Nhà Trắng – cho biết Tổng thống Mỹ Donald Trump và chính quyền của ông đang nghiên cứu cách thức sa thải Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang (Fed) Jerome Powell, theo tờ The Hill.

“Tổng thống và đội ngũ của ông sẽ tiếp tục nghiên cứu vấn đề [sa thải ông Powell]” – ông Hassett nói.

Tuyên bố của ông Hassett cho thấy sự gia tăng căng thẳng trong mối quan hệ giữa ông Trump và ông Powell, dù chính ông Trump – trong nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên – là người tiến cử ông Powell cho chức chủ tịch Fed.

Tổng thống Mỹ Donald Trump (phải) bắt tay với ông Jerome Powell – khi đó là người được ông Trump đề cử làm Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed), tại Nhà Trắng vào năm 2017. Ảnh: AFP

Căng thẳng kéo dài

Tờ The Wall Street Journal dẫn các nguồn tin rằng Tổng thống Trump đã nhiều tháng thảo luận về việc sa thải ông Powell, nhưng chưa đưa ra quyết định cuối cùng.

Ngày 17-4, trong sự kiện chung với Thủ tướng Ý Giorgia Meloni tại Nhà Trắng, ông Trump đã có những bình luận thẳng thắn và chỉ trích ông Powell.

"Tôi không hài lòng với ông ấy. Nếu tôi muốn ông ấy ra đi, ông ấy sẽ ra đi rất nhanh, tin tôi đi" – ông Trump nói.

Cùng ngày, trên nền tảng mạng xã hội Truth Social, ông Trump cũng có những bình luận nhằm vào Fed và chủ tịch cơ quan này. Trong bài đăng, ông Trump nhắc đến chuyện Ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB) đã liên tục cắt giảm lãi suất và cho rằng Fed cũng nên làm như vậy.

"ECB dự kiến cắt giảm lãi suất lần thứ 7, nhưng ông Jerome Powell – người luôn quá muộn màng và sai lầm, hôm qua đã có một bài phát biểu – một 'mớ hỗn độn' hoàn toàn khác! Giá dầu giảm, hàng tạp hóa (thậm chí là trứng!) giảm, và Mỹ đang giàu có nhờ thuế quan. [Ông Powell] đáng lẽ phải hạ lãi suất giống như ECB từ lâu rồi, ông ấy nên hạ lãi suất ngay bây giờ. Việc sa thải ông Powell không diễn ra đủ nhanh” – ông Trump viết.

Ông Trump đưa ra các chỉ trích trên sau bài phát biểu của ông Powell hôm 16-4. Trong bài phát biểu, ông Powell cho rằng các chính sách thuế quan của Tổng thống Trump có thể tạo ra một "kịch bản đầy thách thức", bằng cách đặt hai mục tiêu chính của Fed – ổn định lạm phát và tạo ra thị trường lao động lành mạnh – vào tình trạng căng thẳng.

"Mọi người có thể nói bất cứ điều gì họ muốn. Điều đó ổn. Điều đó không thành vấn đề, nhưng chúng tôi sẽ làm những gì chúng tôi làm mà không cân nhắc đến các yếu tố chính trị hoặc bất kỳ yếu tố bên ngoài nào khác" – chủ tịch Fed phát biểu.

Theo tờ The New York Times, kể từ khi trở lại Nhà Trắng, Tổng thống Trump đã nhiều lần thúc đẩy ông Powell cắt giảm lãi suất. Lần gần nhất Fed hạ lãi suất là vào tháng 12-2024 và giữ nguyên trong 2 cuộc họp gần đây trong năm 2025. Các nhà giao dịch dự đoán Fed sẽ duy trì lãi suất tại cuộc họp tiếp theo vào đầu tháng 5.

Chủ tịch Fed Jerome Powell. Ảnh: THE NEW YORK TIMES

Tổng thống Mỹ có thể sa thải chủ tịch Fed?

Ông Powell ban đầu được Trump tiến cử vào năm 2017. Vào năm 2022, dưới giai đoạn lãnh đạo của Tổng thống Joe Biden, ông Powell tiếp tục được bổ nhiệm giữ vị trí chủ tịch Fed nhiệm kỳ thứ hai. Trong một cuộc phỏng vấn giữa chiến dịch tranh cử năm 2024 với hãng tin Bloomberg, ông Trump cho biết ông sẽ cho phép ông Powell phục vụ hết nhiệm kỳ chủ tịch Fed – dự kiến kết thúc vào tháng 5-2026.

Tuy nhiên, gần đây, quan điểm của ông Trump đã thay đổi. Dù vậy, ông Powell cũng rất cứng rắn.

Tại một cuộc họp báo vào tháng 11-2024, ông Powell cho biết ông sẽ không từ chức nếu bị ông Trump yêu cầu rời khỏi vị trí này. Ông Powell cũng cho rằng việc cách chức hoặc giáng chức các quan chức cấp cao của Fed là "không được phép theo luật".

Trong bài phát biểu hôm 16-4, ông Powell cũng nhấn mạnh: "Sự độc lập của chúng tôi là vấn đề pháp lý. Chúng tôi không thể bị loại trừ trừ khi có lý do chính đáng. Chúng tôi phục vụ trong nhiệm kỳ rất dài, có vẻ như là vô tận".

"Vì vậy, bạn biết đấy, quốc hội có thể thay đổi luật đó nhưng tôi không nghĩ điều đó có nguy cơ xảy ra. Sự độc lập của Fed nhận được sự ủng hộ khá rộng rãi từ cả hai đảng phái chính trị" – ông Powell nói.

Tờ USA Today cũng đồng ý rằng về mặt pháp lý, tổng thống không thể sa thải chủ tịch Fed. Theo The New York Times, nhiều chuyên gia pháp lý đồng ý rằng tổng thống Mỹ không có thẩm quyền sa thải chủ tịch Fed vì bất đồng chính sách.

Theo hãng tin AFP, tổng thống Mỹ không có quyền trực tiếp bãi nhiệm các thống đốc của Fed. Chủ tịch Fed là người đứng đầu hội đồng thống đốc Fed gồm 7 thành viên.

Tuy nhiên, ông Trump có thể khởi động một quy trình kéo dài nhằm bãi chức ông Powell bằng cách chứng minh rằng có “lý do chính đáng” để làm vậy.

Tuy nhiên, căng thẳng hiện tại diễn ra trong bối cảnh ông Trump đang đề nghị Tòa án Tối cao Mỹ xác định liệu tổng thống có thể sa thải người đứng đầu các cơ quan độc lập như Fed hay không. Nếu điều này được thông qua, nó đồng nghĩa với việc đảo ngược án lệ có từ năm 1935, xác định tổng thống không thể sa thải các thành viên hội đồng quản trị của cơ quan độc lập mà không có lý do chính đáng.

"Tôi không nghĩ rằng quyết định đó sẽ áp dụng cho Fed, nhưng tôi không biết. Đây là tình huống mà chúng tôi đang theo dõi cẩn thận" – ông Powell nói.

"Thật khó để hình dung hậu quả của việc Tổng thống Trump có thẩm quyền sa thải người đứng đầu các cơ quan độc lập và không thiết lập một sự phân chia rõ ràng cho Fed. Nếu bạn thích thảm họa thuế quan trên thị trường, bạn sẽ thích sự mất mát của thương mại độc lập với Fed" – ông Krishna Guha, nhà phân tích tại ngân hàng đầu tư Evercore ISI, nêu quan điểm.

Chuyến đi nhiều ẩn số của ông Trump

Chuyến thăm Trung Đông sắp tới của Tổng thống Mỹ Donald Trump, dự kiến diễn ra vào tháng 5, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong chính sách đối...

Bấm xem >>