CNN: Châu Âu muốn “vượt mặt” Mỹ, kiểm soát đàm phán hòa bình Nga – Ukraine

Châu Âu đang nỗ lực thoát khỏi cái bóng của Mỹ trong các cuộc đàm phán nhằm chấm dứt xung đột giữa Nga và Ukraine. Tại hội nghị thượng đỉnh quan trọng ở London hôm Chủ nhật, Thủ tướng Anh Keir Starmer đã nhấn mạnh rằng phương Tây đang đứng trước “ngã rẽ lịch sử” và cần hành động ngay lập tức, theo CNN.

Ông Zelensky ngồi cạnh Thủ tướng Anh Keir Starmer và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron trong hội nghị diễn ra ở London ngày 2/3. Ảnh: AFP.

"Đây không phải là thời điểm để tiếp tục tranh luận. Đã đến lúc phải hành động", ông Starmer nói sau một ngày các nhà lãnh đạo châu Âu thảo luận căng thẳng nhằm cố gắng thúc đẩy một lộ trình tiến đến lệnh ngừng bắn tại Ukraine.

Sự cấp bách của hội nghị càng gia tăng sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump chỉ trích Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky trong cuộc gặp tại Nhà Trắng hôm 28/2.

Pháp – Anh đề xuất lộ trình hòa bình riêng

Tại hội nghị, ông Starmer tiết lộ Anh đang phối hợp với Pháp và một số nước châu Âu khác để xây dựng một kế hoạch chấm dứt chiến sự, sau đó sẽ trình lên Mỹ.

Trong cuộc phỏng vấn với tờ Le Figaro, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã phác thảo một lộ trình hòa bình do Anh và Pháp đề xuất. Theo đó, giai đoạn đầu tiên là lệnh ngừng bắn kéo dài một tháng trên không, trên biển và tại các cơ sở năng lượng. Giai đoạn thứ hai sẽ liên quan đến triển khai lực lượng trên thực địa.

Kế hoạch này dường như đối đầu trực tiếp với tiến trình đàm phán mà chính quyền ông Trump đã mở với Nga vào tháng trước. Theo CNN, châu Âu có thể đang muốn “vượt mặt” Mỹ và thay thế tiến trình hòa bình ở Ukraine mà Mỹ đề xuất.

Dù vậy, ông Starmer khẳng định châu Âu vẫn cần sự hỗ trợ từ Mỹ. Ông cũng bác bỏ lo ngại rằng Washington đang trở thành một đồng minh không đáng tin cậy của châu Âu, bất chấp những tranh cãi giữa ông Trump và ông Zelensky.

Châu Âu không muốn đứng ngoài cuộc

Ông Zelensky hôm 2/3 gặp vua Anh Charles III. Ảnh: PA.

Hội nghị lần này là nỗ lực nhằm khẳng định vai trò của châu Âu trong tiến trình hòa bình, thay vì chỉ đóng vai trò quan sát viên.

"Cuối cùng, một thỏa thuận hòa bình chắc chắn sẽ phải có sự tham gia của Nga. Nhưng chúng ta không thể để Moscow áp đặt các điều kiện bảo đảm an ninh ngay từ đầu. Nếu không, sẽ không có tiến triển nào cả”, ông Starmer nói.

Anh và Pháp đang thúc đẩy một “liên minh sẵn sàng hành động” để đưa quân vào Ukraine sau khi đạt được thỏa thuận hòa bình. "Nếu một thỏa thuận được ký kết, nó phải được bảo vệ”, ông Starmer nhấn mạnh.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky bày tỏ sự ủng hộ đối với hội nghị, viết trên mạng xã hội X rằng “sự đoàn kết của châu Âu đang ở mức cao nhất trong một thời gian dài”. Ông cũng đề xuất rằng một thỏa thuận hòa bình nên bắt đầu bằng việc trao đổi tù nhân và đưa trẻ em Ukraine bị đưa sang Nga trở về quê hương.

Tổng thống Macron nhấn mạnh ưu điểm của đề xuất Anh – Pháp là có thể dễ dàng theo dõi việc thực thi. "Chúng tôi biết cách đo lường nó”, ông Macron nói, đồng thời bày tỏ hoài nghi về một lệnh ngừng bắn do Mỹ và Nga ký kết.

Phương Tây bất an sau cuộc tranh cãi giữa ông Trump và ông Zelensky

Cuối tuần qua, ông Zelensky đã nhận được sự đón tiếp nồng nhiệt từ ông Starmer và Nhà vua Charles III tại Anh, trái ngược với cuộc gặp căng thẳng của ông tại Nhà Trắng.

Tại Washington, ông Trump và Phó Tổng thống Mỹ sĩ J.D. Vance đã công khai chỉ trích ông Zelensky, cáo buộc ông thiếu sự tôn trọng nước Mỹ và “đánh cược với sinh mạng của hàng triệu người” khi tiếp tục chiến đấu chống lại Nga.

Sự việc này đã làm dấy lên lo ngại tại châu Âu. "Không ai muốn thấy điều đó," ông Starmer nói với BBC. Ông cho biết mình đã lập tức gọi điện cho các nhà lãnh đạo khác ngay sau khi chứng kiến cuộc tranh cãi nảy lửa giữa ông Trump và ông Zelensky.

Ông Macron và ông Starmer thảo luận ở London. Ảnh: AFP.

Khác với cuộc gặp ở Mỹ, ông Zelensky đã mang về từ London những cam kết hỗ trợ tài chính quan trọng. Anh đã đồng ý đẩy nhanh khoản vay hơn 2,8 tỷ USD cho Ukraine, trong đó một phần sẽ được giải ngân ngay trong tuần tới.

Hôm Chủ nhật, ông Starmer cũng công bố một thỏa thuận mới, cho phép Ukraine sử dụng 2 tỷ bảng Anh (tương đương 2,5 tỷ USD) từ nguồn tài trợ xuất khẩu của Anh để mua hơn 5.000 tên lửa phòng không tiên tiến.

Thời điểm quyết định cho an ninh châu Âu

Phát biểu tại hội nghị, ông Starmer nhấn mạnh: "Chúng ta họp mặt hôm nay vì đây là thời điểm mang tính thế hệ đối với an ninh châu Âu, và tất cả chúng ta cần phải hành động”.

Mục tiêu của hội nghị, theo chính phủ Anh, bao gồm ba điểm: giải quyết nhu cầu ngắn hạn của Ukraine, đảm bảo một thỏa thuận hòa bình lâu dài và xây dựng các cam kết an ninh bền vững.

"Tôi hi vọng mọi người đều hiểu rằng tất cả chúng ta ở đây sẽ luôn sát cánh cùng Ukraine”, ông Starmer nói với ông Zelensky trong bài phát biểu khai mạc.

Hội nghị có sự tham dự của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, Thủ tướng Canada Justin Trudeau, cùng lãnh đạo của nhiều quốc gia châu Âu, Liên minh châu Âu (EU) và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).

Thủ tướng Italia Giorgia Meloni cảnh báo rằng điều quan trọng nhất lúc này là tránh để phương Tây bị chia rẽ trong cuộc xung đột tại Ukraine.

Trong bối cảnh đó, ông Starmer và bà Meloni có thể đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy một tiến trình hòa bình. Cả hai nhà lãnh đạo đều có mối quan hệ tốt với ông Trump, và có thể sử dụng ảnh hưởng của mình để thuyết phục Tổng thống Mỹ lắng nghe đề xuất của châu Âu.

Cuộc khẩu chiến Trump-Zelensky và sự thức tỉnh của châu Âu

Cuộc khẩu chiến Trump-Zelensky đã khiến các nhà lãnh đạo châu Âu phải gấp rút hơn trong việc làm thế nào để giải quyết vấn đề an ninh lục địa cũng như...

Bấm xem >>