Chống lại Nga, liệu Ukraine có bị "gấu Nga xé xác" như biếm họa năm 2008?

Tổng thống Mỹ Joe Biden có nguy cơ tái diễn chính sách tai hại của cựu Tổng thống George W. Bush tại Gruzia.

Hình ảnh hoạt hoạ châm biếm năm 2008 mô tả cảnh cựu Tổng thống Mỹ George W. Bush dắt cựu Tổng thống Gruzia Mikheil Saakashvili vào cuộc chiến chống lại Nga và kết quả là ông Saakashvili đã phải trả giá, bị "gấu Nga" xé xác.

Trong bối cảnh Ukraine đang bị sức mạnh quân sự của Nga đe dọa ở khu vực biên giới, báo Mỹ nêu câu hỏi: Phải chăng chính sách Ukraine của ông Joe Biden là sự lặp lại của chính sách cựu Tổng thống Mỹ George W. Bush ở Gruzia?

Theo báo Lợi Ích quốc gia (National Interest) của Hoa Kỳ, sẽ là một ý tưởng tồi đối với Washington khi tạo cho các đối tác của mình ấn tượng rằng Nhà Trắng “có một tấm séc trắng” để sẵn sàng đặt bút ký lệnh tham chiến và mong đợi các lực lượng Mỹ đến giải cứu nếu một cuộc giao tranh nổ ra nhưng kém “hiệu quả”.

Tác giả của bài báo trên National Interest viết rằng, chính quyền của Tổng thống Mỹ Joe Biden đang cố gắng đảm bảo với chính phủ Ukraine rằng Hoa Kỳ và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) ủng hộ Kiev trong cuộc đối đầu ngày càng gia tăng với phe ly khai do Nga hỗ trợ và chính Nga.

Thông cáo báo chí của Nhà Trắng phát đi ngày 2 tháng 4 xác nhận rằng, trong cuộc điện đàm với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, ông Joe Biden “khẳng định sự ủng hộ vững chắc của Hoa Kỳ đối với chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine trước sự xâm lược liên tục của Nga ở Donbass và Crimea”.

Các quan chức chính quyền cấp cao khác của Hoa Kỳ, bao gồm Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin và Ngoại trưởng Antony Blinken cũng làm như vậy.

“Tư thế bằng lời nói” mang tính đối đầu như vậy tự nó đã đủ gây rắc rối - National Interest nhận xét. Tuy nhiên, những bình luận từ Nhà Trắng được phát đi trong bối cảnh đang diễn ra sau cuộc đụng độ vũ trang mới giữa chính phủ Ukraine và lực lượng ly khai.

Gần đây, một thỏa thuận ngừng bắn được đàm phán (vào năm 2020), các bên tham gia đã chấp hành khá tốt, nhưng căng thẳng hiện đang tăng. Để đối phó với cuộc giao tranh mới, Nga đã điều động thêm lực lượng đến biên giới với Ukraine.

Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cũng đưa ra cảnh báo rằng nếu Kiev tái khởi động cuộc chiến ở vùng Donbass, động thái đó sẽ dẫn đến sự hủy diệt của Ukraine.

Các bên có liên quan đến tình hình Donbass đang trở nên khó khăn hơn ở các toan tính và phán đoán khác nhau. Chính phủ Ukraine thông báo rằng các cuộc tập trận chung với quân đội Ukraine và NATO có thể sẽ diễn ra vào mùa hè này.

Trong khi đó, Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cảnh báo rằng, bất kỳ hoạt động triển khai nào của quân đội NATO tới Ukraine sẽ buộc Nga phải thực hiện “các biện pháp bổ sung để đảm bảo an ninh của chính mình”.

Chính quyền của Tổng thống Mỹ Joe Biden có nguy cơ tái diễn chính sách tai hại của cựu Tổng thống George W. Bush khi khuyến khích Tổng thống Gruzia khi đó là ông Mikheil Saakashvili.

Tổng thống Gruzia Mikheil Saakashvili lúc đó (năm 2008) đã tin rằng đất nước của ông là một đồng minh có giá trị của Mỹ và NATO sẽ đến giải cứu Gruzia nếu nước này bị lôi kéo vào một cuộc chiến với Nga.

Cựu Tổng thống Gruzia Saakashvili và Cựu Tổng thống Mỹ Bush.

Ông Saakashvili có mọi lý do để kết luận rằng mình nhận được sự ủng hộ vững chắc của Washington. Chính quyền Bush đã cung cấp hàng triệu USD viện trợ vũ khí cho Tbilisi, và thậm chí còn huấn luyện cả cho các đơn vị của quân đội Gruzia.

Cựu Tổng thống Bush và các quan chức khác đã hết lời ca ngợi Saakashvili và cuộc cách mạng dân chủ của Gruzia. Trong một bài phát biểu tháng 5 năm 2005 tại Tbilisi, Bush ca ngợi Gruzia là “ngọn hải đăng của tự do” và ca ngợi các nhà dân chủ tự phong của đất nước này vì đã tạo ra khuôn mẫu cho các “cuộc cách mạng màu” khác.

Vì vậy, ông Bush tin rằng người Gruzia xứng đáng được ghi nhận đặc biệt: “Lòng dũng cảm của bạn đang truyền cảm hứng cho những người cải cách dân chủ và gửi đi một thông điệp vang vọng khắp thế giới: Tự do sẽ là tương lai của mọi quốc gia và mọi người dân trên Trái đất”.

Ông Bush nói thêm (một cách sai lầm) rằng chính Gruzia đã “xây dựng một xã hội dân chủ, nơi các quyền của người thiểu số được tôn trọng; nơi báo chí tự do phát triển mạnh mẽ; nơi hoan nghênh một phe đối lập mạnh mẽ và nơi đạt được sự thống nhất thông qua hòa bình."

Tổng thống Mỹ Bush khi đó cũng đã thúc đẩy các đồng minh NATO cho Gruzia (và Ukraine) trở thành thành viên của Liên minh quân sự Bắc Đại Tây Dương. Mặc dù phe đối lập ở Pháp và Đức đã hoãn kế hoạch đó, nhưng Saakashvili rõ ràng tin rằng NATO sẽ đối đầu quân sự với Nga trong bất kỳ cuộc đọ sức nào giữa Moscow và Tbilisi.

Vào tháng 8 năm 2008, Tổng thống Gruzie Saakashvili đã phát động một cuộc tấn công quân sự để giành lại quyền kiểm soát một khu vực ly khai, Nam Ossetia, vốn nằm dưới sự bảo vệ của lực lượng gìn giữ hòa bình Nga kể từ đầu những năm 1990.

Thật không may, cuộc tấn công của Saakashvili cũng gây thương vong cho lực lượng gìn giữ hòa bình của Nga. Moscow đáp trả bằng một cuộc phản công quy mô toàn diện dẫn đến việc chiếm đóng một số thành phố của Gruzia và đưa quân đội Nga đến tận ngoại ô thủ đô của Gruzia.

“Bất kỳ hy vọng nào mà người Gruzia nuôi dưỡng rằng những lời khen ngợi to lớn của Washington dành cho “một người bạn dân chủ” sẽ chuyển thành sự tham gia của Hoa Kỳ vào cuộc chiến nhanh chóng được chứng minh là không có cơ sở” - National Interest viết.

Khi Tổng thống Mỹ Bush gọi điện cho ông Saakashvili sau khi bắt đầu cuộc tấn công của Nga, Tổng thống Gruzia đã thúc giục ông chủ Nhà Trắng khi ấy là “Mỹ không từ bỏ một nền dân chủ đồng minh”.

Hình ảnh cựu Tổng thống Gruzia Saakashvili bồn chồn lo lắng khi quân đội Nga tấn công bảo vệ Nam Ossetia.

Ông Bush đảm bảo với Saakashvili về cam kết của Washington đối với sự toàn vẹn lãnh thổ của Gruzia, nhưng rõ ràng đã ngừng cam kết hỗ trợ quân sự. Đối với tất cả những biểu hiện ủng hộ trước đây, Hoa Kỳ và các đồng minh châu Âu không sẵn sàng mạo hiểm đối đầu nguy hiểm, khó đoán trước với một cường quốc vũ trang hạt nhân về một tranh chấp lãnh thổ ít người biết đến.

Quân đội Mỹ và NATO vẫn ở yên trong doanh trại của họ, và Saakashvili phải chấp nhận một hiệp định hòa bình nhục nhã khiến Nam Ossetia và một khu vực ly khai khác nằm dưới sự kiểm soát hoàn toàn của Nga.

Sự tương đồng giữa sự khuyến khích quá mức của Washington đối với Ukraine và sự sai lầm của cựu Tổng thống Bush đối với Georgia thật kỳ lạ và đáng báo động. Trong nhiều năm, chính phủ của Tổng thống Nga Vladimir Putin đã đưa ra nhiều lời cảnh báo cho phương Tây rằng việc cố gắng biến Ukraine trở thành khách hàng quân sự của NATO sẽ vượt qua ranh giới đỏ tươi về mặt an ninh của Nga.

Việc Điện Kremlin sáp nhập Crimea vào năm 2014 để đáp lại chiến dịch của Hoa Kỳ-Liên minh châu Âu nhằm giúp những người biểu tình lật đổ chính phủ do Ukraine bầu ra, thân Nga và thay thế nó bằng một chế độ thân phương Tây, lẽ ra phải truyền tải thông điệp đó một cách rõ ràng.

Tuy nhiên, báo National Interest cho rằng, chính quyền của Tổng thống Mỹ Joe Biden hiện nay dường như có ý định tiếp tục phạm sai lầm này. Hiện tại, theo trang báo Mỹ, thực sự có nguy cơ dẫn đến hai kết quả không may từ cách tiếp cận này: một xấu và một kịch bản khác cũng rất khủng khiếp.

Kết quả có thể xảy ra nhất là sự lặp lại của tình tiết ở Gruzia năm nào, trong đó một quốc gia mà Washington khuyến khích lập trường đối đầu chống lại Nga hành động dựa trên một giả định cường điệu về sự hậu thuẫn của Hoa Kỳ, chịu một thất bại quân sự quyết định và bị sỉ nhục, trong khi các nhà lãnh đạo Hoa Kỳ, vì tất cả lời nói hậu đậu, sẽ buộc phải “thận trọng tránh xảy ra chiến tranh”. Khi ấy, Hoa Kỳ sẽ ra phải đi với vẻ “vừa ngu ngốc vừa vô trách nhiệm”.

Nhưng, một kết quả thay thế thậm chí còn tồi tệ hơn (kịch bản 2). Có một nguy cơ là chính quyền Joe Biden kết luận rằng họ phải tôn trọng cam kết ngầm đối với an ninh của Ukraine và thực sự áp dụng biện pháp đáp trả quân sự đối với sự bùng nổ giao tranh giữa các lực lượng Nga và Ukraine.

Đó sẽ là “sự điên rồ cuối cùng”, vì nó có thể lên đến đỉnh điểm khi kích hoạt chiến tranh hạt nhân. Với mức độ thù địch dữ dội đối với Moscow hiển nhiên trong chính quyền và phần lớn giới tinh hoa chính trị của Washington hiện nay, đó là khả năng không thể loại trừ.

Chính quyền Joe Biden, theo khuyến cáo của báo Mỹ, cần khẩn trương xem xét lại chính sách Ukraine của mình.

*Tác giả bài báo là ông Ted Galen Carpenter, nghiên cứu viên cao cấp về an ninh tại Viện Cato và là biên tập viên cộng tác của National Interest. Ted Galen Carpenter cũng là tác giả của 12 cuốn sách và hơn 900 bài báo về các vấn đề quốc tế. Cuốn sách mới nhất của ông Ted Galen Carpenter được xuất bản năm 2019 có tên là: “NATO: Con khủng long nguy hiểm/ NATO: The Dangerous Dinosaur”.

Nguồn: [Link nguồn]Nguồn: [Link nguồn]