Chất độc thần kinh cực mạnh khiến điệp viên Nga sống dở chết dở

Chất độc thần kinh có từ thời Liên Xô được sử dụng để mưu sát cựu điệp viên Nga Sergei Skripal và con gái ở Anh hồi tuần trước, Thủ tướng Anh Theresa May nói tại Hạ viện.

Chất độc thần kinh cực mạnh khiến điệp viên Nga sống dở chết dở - 1

Thủ tướng Anh Theresa May nói Novichok là loại chất độc thần kinh dùng để mưu sát cựu điệp viên Nga.

Theo Live Science, tuyên bố của bà May một lần nữa khẳng định mối nghi ngờ rằng Nga có liên quan đến vụ mưu sát cựu điệp viên Sergei Skripal, 66 tuổi và con gái Yulia, 33 tuổi.

Cả hai nạn nhân hiện đều đang trong tình trạng nguy kịch và nhận được sự chăm sóc đặc biệt của đội ngũ y bác sĩ Anh.

Nhưng chất độc Novichok là gì và nó ảnh hưởng như thế nào đến con người?

Chất độc này được gọi là Novichok (tân bình trong tiếng Nga) vì xuất hiện muộn hơn rất nhiều so với các chất độc thần kinh khác như VX hay sarin.

Novichok thường được dùng ở dạng bột mịn, có khả năng gây chết người cao gấp 5-10 lần so với chất độc VX, đồng thời có thể chống lại các biện pháp chữa trị nhiễm độc thông thường.

Chất độc được Liên Xô chế tạo trong những năm 1970-1980. Chất độc này không có các thành phần hóa học bị cấm trong hiệp ước không phát triển vũ khí hóa học. Novichok khi đó không thể bị phát hiện bởi các thiết bị phát hiện của NATO, xâm nhập qua bộ quần áo bảo hộ và rất dễ sử dụng.

Chất độc thần kinh cực mạnh khiến điệp viên Nga sống dở chết dở - 2

Chuyên viên Anh thu thập dấu vết của chất độc tại hiện trường.

Mặc dù có cấu trúc hóa học khác biệt nhưng Novichok gây ra triệu chứng giống như các chất độc thần kinh khác. Sau khi xâm nhập vào cơ thể nạn nhân, Novichok khiến tim đập chậm lại và co rút đường thở, khiến nạn nhân tử vong vì ngạt thở.

Novichok khi xâm nhập vào cơ thể sẽ vô hiệu hóa cholinesterase, loại enzyme giúp hệ thần kinh liên lạc với các cơ.

“Nguyên nhân chết vì chất độc thần kinh khá đơn giản”, Tiến sĩ Lewis Nelson, chuyên gia về hóa học tại đại học y khoa New Jersey, Mỹ nói. “Nếu các cơ không hoạt động thì bạn không thể thở được, và nếu không thở được thì bạn sẽ chết”.

Novichok xâm nhập qua đường thở sẽ có tác dụng chỉ sau 30 giây-2 phút và nạn nhân có thể tử vong vài phút sau đó. Nếu nạn nhân không thiệt mạng, Novichok vẫn có thể gây ra những tổn thương vĩnh viễn, đặc biệt là với não bộ.

Novichok còn nguy hiểm ở chỗ nó được coi là "vũ khí hóa học nhị phân", nghĩa là nó được kết hợp từ hai thành phần vốn vô hại, nhưng trở thành chất độc chết người khi trộn lẫn vào nhau. Đặc tính này khiến Novichok rất dễ vận chuyển, xử lý và có thời gian bảo quản dài hơn so với các chất độc thần kinh khác.

Andrea Sella, giáo sư ngành hóa vô cơ tại Đại học London, cho rằng việc được tạo thành từ hai hóa chất nông nghiệp hợp pháp khiến Novichok có thể dễ dàng được che giấu và sử dụng.

"Nó được thiết kế để có thể qua mặt bất cứ biện pháp kiểm tra hóa học tiêu chuẩn nào", đại tá Hamish de Bretton-Gordon nói. "Cựu điệp viên Skripal chỉ cần chạm vào loại bột này là nó đã có thể ngấm vào mạch máu của ông ta".

Chất độc thần kinh cực mạnh khiến điệp viên Nga sống dở chết dở - 3

Cha con điệp viên Nga hiện vẫn đang trong tình trạng nguy kịch.

Tuy vậy, phương pháp bào chế Novichok hết sức phức tạp và đòi hỏi những biện pháp an toàn đặc biệt. Liên Xô phải mất gần một thập kỷ mới chế tạo thành công chất kịch độc này.

"Những loại hóa chất này nguy hiểm đến mức không nhóm vũ trang nghiệp dư nào có thể chế tạo ra", giáo sư Sella nói. "Nó chỉ có thể được tạo ra trong các phòng thí nghiệm chuyên nghiệp".

Do mạnh hơn tới 10 lần so với chất độc VX, kẻ tấn công chỉ cần một lượng nhỏ Novichok để tạo ra mức phản ứng tương tự như VX. Do đó, trong một số trường hợp, các chuyên gia rất khó có thể xác định chính xác loại chất độc nào đã sát hại nạn nhân.

Tuy nhiên, nếu có dấu hiệu nghi vấn và Novichok thì các chuyên gia hóa học sẽ dễ dàng tìm ra, Tiến sĩ Nelson nói.

Theo ông Nelson, nếu một ai đó phơi nhiễm chất độc Novichok thì họ cần phải được cách ly, cho thở máy ngay lập tức. Quần áo và da của họ cũng phải được rửa sạch bằng xà phòng và nước.

Novichok là chất độc thần kinh cực mạnh nhưng cũng có thể được giải độc bằng atropine, pralidoxime hay diazepam.

Nhưng ngay cả khi dùng thuốc giải, nạn nhân chưa chắc có thể hồi phục. “Novichok dẫn đến những tổn thương vĩnh viễn đối với hệ thần kinh. Đó là lý do mà cha con cựu điệp viên Nga đến giờ vẫn chưa tỉnh lại”.